Toυ ΣΩΤΗΡΗ ΠΑΡΑ∆ΕΙΣΗ
Βρισκόµαστε πλέον στην τελική ευθεία για την Παρασκευή 7 Οκτωβρίου 2011. Τη µέρα που η Χίος, τα Ψαρά και οι Οινούσσες θα αποκτήσουν το νέο τους Μητροπολίτη. Τον αντικαταστάτη του µακαριστού ∆ιονυσίου Μπαϊρακτάρη. Με ποια διαδικασία όµως θα πραγµατοποιηθεί η πρώτη εκλογή Μητροπολίτη Χίου µέσα στη δεύτερη χιλιετία; Ποιοι είναι υποψήφιοι και ποιοι οι εκλέκτορες; Τι θα ακολουθήσει µετά την εκλογή και µέχρι την επίσηµη εγκατάστασή του στη Χίο; Απάντηση σ’ αυτά τα ερωτήµατα θα προσπαθήσουµε να δώσουµε στις παρακάτω γραµµές.
ΝΟΜΟΘΕΤΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ: Τα σχετικά µε τη διαδικασία της εκλογής ρυθµίζει ο «Καταστατικός Χάρτης της Εκκλησίας της Ελλάδας», δηλαδή ο νόµος 590/1977.
ΧΡΟΝΟΣ ΕΚΛΟΓΗΣ: Ο «Καταστατικός Χάρτης» ορίζει ότι η εκλογή ενός νέου Μητροπολίτη διενεργείται µέσα σε ένα εξάµηνο το βραδύτερο από τη στιγµή που θα χηρεύσει κάποιος µητροπολιτικός θρόνος, και κατά τη διάρκεια της τακτικής συνόδου της Ιεραρχίας της Εκκλησίας της Ελλάδας. Αν µέσα σ’ αυτό το διάστηµα δεν υπάρχει προγραµµατισµένη τακτική σύνοδος της Ιεραρχίας, τότε και µόνο τότε, η Ιεραρχία συνέρχεται εκτάκτως για την εκλογή Μητροπολίτη. Αν όµως υπάρχει τακτική σύνοδος τότε δεν επιτρέπεται να επισπευστεί η διαδικασία µε έκτακτη σύγκληση της Ιεραρχίας. Στη συγκεκριµένη περίπτωση το εξάµηνο από τη χηρεία της Μητρόπολης Χίου συµπληρώνεται στις 17 Ιανουαρίου 2012. Μέσα σ΄αυτό το διάστηµα είναι προγραµµατισµένη η τακτική σύνοδος του Οκτώβρη (η Ιεραρχία συνεδριάζει τακτικά κάθε Οκτώβριο). Εποµένως η εκλογή θα µπορούσε να γίνει από έκτακτη σύνοδο, µόνο αν η Μητρόπολη της Χίου είχε χηρεύσει πριν την 1η Απριλίου. Η Ιεραρχία πάντως έχει ήδη συγκληθεί για αύριο Τρίτη 4 Οκτωβρίου και σύµφωνα µε την ηµερήσια διάταξη η εκλογή Μητροπολιτών Χίου και Ζακύνθου (και όποιας άλλης Μητρόπολης χηρεύσει µέχρι τότε) καθώς και βοηθών Επισκόπων θα πραγµατοποιηθεί την Παρασκευή 7 Οκτωβρίου 2011.
ΥΠΟΨΗΦΙΟΙ: Είναι κατ’ αρχήν όλοι οι εγγεγραµµένοι στον κατάλογο των προς αρχιερατείαν εκλογίµων (περίπου 350 κληρικοί). Ο κατάλογος αυτός δεν δίνεται στη δηµοσιότητα. ∆ηµοσιεύονται µόνο κάθε φορά τα ονόµατα όσων γράφονται για πρώτη φορά σ’ αυτόν τον κατάλογο, προκειµένου να υποβληθούν τυχόν ενστάσεις κατά της εκλογής τους. Η δηµοσίευση γίνεται στο περιοδικό «ΕΚΚΛΗΣΙΑ» που είναι το επίσηµο ∆ελτίο της Εκκλησίας της Ελλάδας (κάτι σαν το «ΦΕΚ» της Εκκλησίας). ∆εν κρίνουµε σκόπιµο να αναφερθούµε εδώ στα γενικά και ειδικά προσόντα που απαιτούνται για την εγγραφή ενός κληρικού σ’ αυτόν τον κατάλογο. Υποψήφιοι είναι επίσης οι 6 σχολάζοντες Μητροπολίτες, οι 7 Τιτουλάριοι Μητροπολίτες, οι 10 Βοηθοί Επίσκοποι και οι οι 2 Τιτουλάριοι Επίσκοποι της Εκκλησίας της Ελλάδας. Τέλος, υποψήφιοι είναι και 63 από τους εν ενεργεία Μητροπολίτες της Εκκλησίας της Ελλάδας. Οι υπόλοιποι 17 Μητροπολίτες δεν έχουν δικαίωµα να µετατεθούν γιατί οι 12 απ’ αυτούς δεν έχουν συµπληρώσει πενταετία από την εκλογή τους, ενώ άλλοι 5 έχουν ήδη µετατεθεί µία φορά. Για να µετατεθεί όµως ένας Μητροπολίτης σε άλλη Μητρόπολη πρέπει να λάβει πλειοψηφία των 2/3 της Ιεραρχίας.
ΦΑΒΟΡΙ: Απόλυτα έγκυρες δηµοσιογραφικές πληροφορίες που έχουµε στη διάθεσή µας αναφέρουν ότι το µεγάλο φαβορί είναι ο συµπατριώτης µας Αρχιγραµµατέας της Ιεράς Συνόδου, Αρχιµανδρίτης Μάρκος Βασιλάκης, κάτι που εκφράζει εξ άλλου και το αίτηµα της τοπικής κοινωνίας. Οι ίδιες πληροφορίες αναφέρουν ότι είναι αποδεκτός απ’ όλες τις πτέρυγες της Ιεραρχίας, κάτι που µπορεί να τον οδηγήσει στο απόλυτο ρεκόρ εκλογής.
ΕΚΛΕΚΤΟΡΕΣ: Είναι το σύνολο των µελών της Ιεραρχίας της Εκκλησίας της Ελλάδας, δηλαδή 81 Ιεράρχες και συγκεκριµένα ο Αρχιεπίσκοπος Αθηνών και οι 80 εν ενεργεία Μητροπολίτες. ∆ηλαδή η απόλυτη πλειοψηφία αντιστοιχεί σε 41 ψήφους και τα 2/3 σε 54 ψήφους. Βέβαια τα νούµερα αυτά είναι συνήθως χαµηλότερα, αφού πάντα υπάρχουν και απόντες για λόγους υγείας, φαινόµενο συνηθισµένο στους υπερήλικες Ιεράρχες. ∆εν ξέρουµε πότε θα ωριµάσουν οι συνθήκες για την αποκατάσταση της κανονικής τάξης µε την επάνοδο στη δηµοκρατική παράδοση της Εκκλησίας που θέλει τους επισκόπους να εκλέγονται «ψήφω κλήρου και λαού». Άλλωστε αυτό συµβαίνει και σήµερα σε πολλές ορθόδοξες εκκλησίες, κατά κύριο λόγο στο Πατριαρχείο Αλεξανδρείας και στην Εκκλησία της Κύπρου. Όπως όλα δείχνουν όµως αυτή η εκλογή θα είναι από τις λίγες που είτε µε το σηµερινό σύστηµα, είτε µε την ψήφο κλήρου και λαού το αποτέλεσµα θα ήταν το ίδιο.
Ο ΡΟΛΟΣ ΤΟΥ ΟΙΚΟΥΜΕΝΙΚΟΥ ΠΑΤΡΙΑΡΧΕΙΟΥ: ∆εν υπάρχουν ενδείξεις για ανάµειξη του Οικουµενικού Πατριαρχείου στην παρούσα εκλογή (λόγω και των καλών σχέσεων Αθήνας και Κωνσταντινούπολης αυτή τη στιγµή), αυτό όµως δεν σηµαίνει ότι δεν ενδιαφέρει το Φανάρι το αποτέλεσµα της εκλογής στη Μητρόπολη Χίου, που αποτελεί µία από τις πιο ιστορικές και σηµαντικές επαρχίες του οικουµενικού θρόνου. Ως γνωστόν η Χίος ανήκει στις Μητροπόλεις των «Νέων Χωρών» που παραχωρήθηκαν «επιτροπικώς» και «άχρι καιρού» στην Εκκλησία της Ελλάδας. Σύµφωνα µε τους όρους της Πατριαρχικής και Συνοδικής Πράξης του 1928 που επικύρωσε η Ελληνική Πολιτεία µε το Ν. 3615/1928 (άλλοι απ’ αυτούς τηρούνται και άλλοι δεν τηρούνται σήµερα µε την ανοχή του Φαναρίου) ο κατάλογος των προς αρχιερατείαν εκλογίµων πρέπει να αποστέλλεται (προκειµένου για την εκλογή Μητροπολίτη σε κάποια από τις Νέες Χώρες) προς έγκριση στον Οικουµενικό Πατριάρχη, ο οποίος δικαιούται να υποδείξει υποψήφιους. Στις Μητροπόλεις των Νέων Χωρών δεν επιτρέπεται το «µεταθετό», κάτι που δεν έχει τηρηθεί, µε χαρακτηριστικότερο παράδειγµα τη µετάθεση του Θεσσαλονίκης Άνθιµου από την Αλεξανδρούπολη, κατά την περίοδο της σύγκρουσης µεταξύ Βαρθολοµαίου – Χριστόδουλου. Τέλος ο Πρόεδρος της Ιεράς Συνόδου πρέπει να αναγγέλει στον Οικουµενικό Πατριάρχη τη χηρεία και την πλήρωση κάθε µητροπολιτικού θρόνου στις επαρχίες των Νέων Χωρών.
∆ΙΑ∆ΙΚΑΣΙΑ ΨΗΦΟΦΟΡΙΑΣ: Να επισηµάνουµε κατ’ αρχήν ότι όλες οι φάσεις της διαδικασίας γίνονται µε µυστική ψηφοφορία. Στην πραγµατικότητα όµως η µυστικότητα δεν διασφαλίζεται, καθώς δεν υπάρχουν έντυπα ψηφοδέλτια αλλά οι Ιεράρχες αναγράφουν χειρόγραφα στο ψηφοδέλτιο το όνοµα ή τα ονόµατα της προτίµησής τους. Σύµφωνα µε τον Καταστατικό Χάρτη στην αρχή της συνεδρίασης οι Ιεράρχες θα αποφασίσουν αν η πλήρωση της Μητρόπολης Χίου θα γίνει «δια καταστάσεως» δηλαδή µε τη µετάθεση κάποιου από τους 63 Μητροπολίτες που έχουν αυτό το δικαίωµα. Για να ισχύσει όµως το «µεταθετό» θα πρέπει υπέρ της διαδικασίας αυτής να ψηφίσουν τα 2/3 των παρόντων µελών της Ιεραρχίας. Αν συµβεί κάτι τέτοιο τότε η Ιεραρχία σε µία και µοναδική ψηφοφορία θα εκλέξει έναν από τους Μητροπολίτες που δικαιούνται. Και σ’ αυτή την ψηφοφορία απαιτείται πλειοψηφία των 2/3 των παρόντων. Αν δεν επιτευχθεί αυτή η πλειοψηφία από κανένα Μητροπολίτη στην πρώτη ψηφοφορία (το ίδιο θα συµβεί αν δεν υπάρξει ανάλογη πλειοψηφία κατά την προκαταρκτική ψηφοφορία) τότε η πλήρωση του µητροπολιτικού θρόνου θα γίνει «δι εκλογής», όπως αποκαλείται η σχετική διαδικασία. Αυτή η διαδικασία περιλαµβάνει 2 φάσεις. Στην πρώτη φάση θα καταρτιστεί το «τριπρόσωπο». Συγκεκριµένα κάθε Μητροπολίτης θα αναγράψει στο ψηφοδέλτιό του 3 ονόµατα απ’ αυτούς που περιλαµβάνονται στον «κατάλογο των προς αρχιερατείαν εκλογίµων» ή ανήκουν στους σχολάζοντες Μητροπολίτες ή τους Τιτουλάριους και βοηθούς Επισκόπους και Μητροπολίτες. Οι 3 υποψήφιοι που θα λάβουν τις περισσότερες ψήφους θα αποτελέσουν το τριπρόσωπο και θα συµµετάσχουν στη δεύτερη φάση. Σ’ αυτή τη δεύτερη φάση, µεταξύ των τριών, θα εκλεγεί όποιος συγκεντρώσει τη σχετική πλειοψηφία. Σε περίπτωση ισοψηφίας, αν αυτοί που θα ισοψηφίσουν έχουν διαφορετικό βαθµό (επίσκοπος, πρεσβύτερος, διάκονος) θα εκλεγεί όποιος έχει µεγαλύτερο βαθµό. Αν έχουν τον ίδιο βαθµό θα εκλεγεί όποιος έχει τα πρεσβεία αρχιεροσύνης ή ιεροσύνης (αρχαιότερος ως προς την αντίστοιχη ηµεροµηνία χειροτονίας).
ΑΥΡΙΟ: Μικρό και Μεγάλο Μήνυµα, Χειροτονία, ∆ιαβεβαίωση, Ενθρόνιση
Πηγή: Εφημερίδα "Η ΑΛΗΘΕΙΑ" (3/10/2011, σελ. 10)
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου