Κανονισμοί διοικήσεως καί διαχειρίσεως τῆς ἐκκλησιαστικῆς περιουσίας μετά τον νόμον 4235/2014 (ΦΕΚ Α΄ 32/ 11.2.2014)

Πρωτ. 2652

Ἀριθμ. Διεκπ. 1229 

Ἀθήνῃσι 5ῃ Ἰουνίου 2014

Ἐτέθη ἐν ἰσχύι ὁ νόμος 4235/2014 «Διοικητικά μέτρα, διαδικασίες και κυρώσεις στην εφαρμογή της ενωσιακής και εθνικής νομοθεσίας στους τομείς των τροφίμων, των ζωοτροφών και της υγείας και προστασίας των ζώων και άλλες διατάξεις αρμοδιότητας του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων» (ΦΕΚ Α΄ 32/11.2.2014),
διά τοῦ ὁποίου καί εἰς ἄρθρον 68 παρ. 1 ὑποπαρ. 6 ἀντικατεστάθη ἡ παρ. 2 τοῦ ἄρθρου 46 τοῦ Καταστατικοῦ Χάρτου τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος – Κ.Χ.Ε.Ε. (ν. 590/1977) περί τοῦ τρόπου διοικήσεως, διαχειρίσεως τῆς ἐκκλησιαστικῆς περιουσίας. Ἡ διάταξις τοῦ ἄρθρου 46 παρ. 2 τοῦ Κ.Χ.Ε.Ε. (μετά τήν ἀντικατάστασίν της ὑπό τοῦ ἄρθρου 68 παρ. 1 ὑποπαρ. 6 τοῦ ν. 4235/2014) ἔχει ὡς ἀκολούθως : 

«2. Ο τρόπος διοικήσεως, ελέγχου, διαφυλάξεως και καταγραφής λογιστικής διαχειρίσεως, αναθέσεως, εκπονήσεως και διενέργειας έργων, μελετών, προμηθειών και υπηρεσιών, εκποιήσεως και εκμισθώσεως και γενικά κάθε ζήτημα της διαχειρίσεως και αξιοποιήσεως της περιουσίας κάθε νομικού προσώπου του άρθρου 1 παράγραφος 4 του παρόντος καθορίζεται, κατόπιν εισηγήσεως του επιχωρίου Μητροπολίτου ή του αρμοδίου οργάνου της Εκκλησίας της Ελλάδος (προκειμένου για την περιουσία που διοικεί και διαχειρίζεται), με Κανονισμούς της Δ.Ι.Σ. και βάσει των Ιερών Κανόνων, δημοσιευόμενων στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως. Κανονισμοί, που αφορούν τη διοίκηση, διαχείριση, έλεγχο, διαφύλαξη, καταγραφή και αξιοποίηση του συνόλου της εκκλησιαστικής περιουσίας ψηφίζονται από τη Δ.Ι.Σ. και κατόπιν εγκρίσεώς τους από την Ι.Σ.Ι. δημοσιεύονται στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως.» 

Ἡ νέα ρύθμισις διαιρεῖται εἰς τάς ἑξῆς δυνατότητας: 

Α. Ἕκαστον ἐκκλησιαστικόν νομικόν πρόσωπον τοῦ ἄρθρου 1 παρ. 4 (Ἐκκλησία Ἑλλάδος, Ἀποστολική Διακονία, Διορθόδοξον Κέντρον, Ἀποστολική Διακονία, Ἐκκλ. Ὀρφανοτροφεῖον Βουλιαγμένης, Μητροπόλεις, Μοναί, Ἐνορίαι, Ἱδρύματα, Μουσεῖα, Προσκυνήματα) δύναται νά εἰσηγηθῇ διά τοῦ ἐπιχωρίου Μητροπολίτου (ἤ διά τῆς Ε.Κ.Υ.Ο. εἰδικῶς διά τήν περιουσίαν, τήν ὁποίαν διοικεῖ καί διαχειρίζεται ἡ Ἐκκλησία τῆς Ἑλλάδος) τήν ἔγκρισιν καί ἔκδοσιν Κανονισμοῦ ὑπό τῆς Διαρκοῦς Ἱερᾶς Συνόδου διά τόν τρόπον «διοικήσεως, ελέγχου, διαφυλάξεως και καταγραφής λογιστικής διαχειρίσεως, αναθέσεως, εκπονήσεως και διενέργειας έργων, μελετών, προμηθειών και υπηρεσιών, εκποιήσεως και εκμισθώσεως και γενικά κάθε ζήτημα της διαχειρίσεως και αξιοποιήσεως της περιουσίας» του. Ὁ Κανονισμός δέον νά μήν παραβιάζῃ ἀπαγορεύσεις τῶν Ἱερῶν Κανόνων. 

Συνεπῶς, ἐπιτρέπεται πλέον νά ἐκδίδωνται κανονισμοί διαχειρίσεως περιουσίας ἀνά Μητρόπολιν, ἀνά Μονήν, Ἐνορίαν, ἀνά Ἵδρυμα, ἀνά Προσκύνημα κ.λπ., καί ἕκαστον νομικόν πρόσωπον νά ἔχῃ ἰδικόν του Κανονισμόν διαχειρίσεως τῆς περιουσίας του. Δέν ἀπαγορεύεται, πρός οἰκονομίαν καί ἀσφάλειαν δικαίου, νά ψηφισθῇ ἀνά Ἱεράν Μητρόπολιν ἑνιαῖος Κανονισμός (π.χ. Κανονισμός ἔργων, προμηθειῶν, ὑπηρεσιῶν, μελετῶν, ἐκμισθώσεων, ἐκποιήσεων) περί τῆς διαχειρίσεως τῆς περιουσίας τῆς Μητροπόλεως καί ἁπασῶν τῶν Ἐνοριῶν ἤ ἁπάντων τῶν Ἱδρυμάτων τῆς Μητροπόλεως. Εἰδικῶς ὅμως ὡς πρός τάς Μονάς (ν.π.δ.δ. ἤ ν.π.ἰ.δ. - Ἡσυχαστήρια) προϋποτίθεται ὅτι ἐπί τοῦ σχεδίου τοῦ Κανονισμοῦ πρέπει νά ὑφίσταται ἡ συναίνεσις τοῦ Ἡγουμενοσυμβουλίου, ὡς προκύπτει ἐκ τοῦ συνδυασμοῦ τῶν διατάξεων 46 παρ. 2 καί 39 παρ. 4 τοῦ ν. 590/1977. Δύναται πάντως ὁ Κανονισμός νά ὁρίζῃ, μονομερῶς καί ἄνευ συναινέσεως τῆς Ἱ. Μονῆς, τόν τρόπον ἀσκήσεως ἐλέγχου νομιμότητος ὑπό τοῦ Μητροπολίτου ἐπί τῆς οἰκονομικῆς διαχειρίσεως πασῶν τῶν Ἱερῶν Μονῶν της Μητροπόλεως. 

Τά ἀντικείμενα, τά ὁποῖα δύναται νά ρυθμίζουν οἱ ἐν λόγῳ Κανονισμοί εἶναι : α) ὁ τρόπος διοικήσεως τῆς περιουσίας, β) ὁ τρόπος διαχειριστικοῦ ἐλέγχου τῆς περιουσίας (π.χ. θέσπισις ὀργάνων ἁρμοδίων πρός ἔλεγχον τῆς διαχειρίσεως τῆς περιουσίας), γ) τό λογιστικόν δίκαιον τοῦ νομικοῦ προσώπου (ὁ τρόπος καταρτίσεως προϋπολογισμοῦ – ἀπολογισμοῦ, θέσπισις ὀνοματολογίας τῶν Κ.Α.Ε., ἡ διαδικασία ἐκδόσεως χρηματικῶν ἐνταλμάτων ἤ ἐνταλμάτων προπληρωμῆς, τά καθήκοντα τῶν κυρίων καί δευτερευόντων διατακτῶν, ἐκκαθαριστῶν, ἡ λογοδοσία ἐκκλησιαστικῶν ὑπολόγων κ.λπ.), δ) ὁ τρόπος καταγραφῆς τῆς ἐκκλησιαστικῆς περιουσίας (π.χ. δύνανται νά ὁρισθοῦν βιβλία καταγραφῆς τῆς μητροπολιτικῆς ἤ ἐνοριακῆς ἤ μοναστηριακῆς περιουσίας καί καταχωρίσεως δικαιοπραξιῶν ἤ συμβάσεων), ε) ὁ τρόπος ἀναθέσεως καί ἐκτελέσεως συμβάσεων ἐκκλησιαστικῶν ἔργων, κάθε εἴδους μελετῶν, προμηθειῶν καί παροχῆς κάθε εἴδους ὑπηρεσιῶν (π.χ. πότε ἐπιτρέπεται ἡ ἀπ' εὐθείας ἀνάθεσις συμβάσεων, ποῖα εἶναι τά ἁρμόδια ὄργανα πρός διενέργειαν διαγωνισμῶν), στ) ὁ τρόπος ἐκποιήσεως κινητῶν καί ἀκινήτων πραγμάτων τῆς ἐκκλησιαστικῆς περιουσίας (π.χ. ἁρμόδια ὄργανα, πότε ἐπιτρέπονται ἀπ' εὐθείας ἐκποιήσεις, δωρεαί, ἀνταλλαγαί ἐκκλησιαστικῶν ἀκινήτων, πῶς διενεργοῦνται οἱ διαγωνισμοί), ζ) ὁ τρόπος ἐκμισθώσεως κινητῶν καί ἀκινήτων περιουσιακῶν στοιχείων (ἤ καί ὁ συνδυασμός τῶν παραπάνω τρόπων π.χ. ἐκμίσθωσις πράγματος εἰς τρίτον μέ συμφωνίαν πωλήσεως (leasing) ἤ ἡ ἀντιπαροχή ἀκινήτου), γ) καί γενικῶς πᾶν ζήτημα τῆς διαχειρίσεως καί ἀξιοποιήσεως τῆς περιουσίας τοῦ νομικοῦ προσώπου (ἐπιτρέπεται νά προβλεφθοῦν εἰς τόν Κανονισμόν ὁποιοιδήποτε τρόποι ἀξιοποιήσεως τῆς ἐκκλησιαστικῆς περιουσίας). 

Οἱ ἐν λόγῳ Κανονισμοί ἀποκτοῦν νόμιμον ἰσχύν ἀπό τῆς δημοσιεύσεώς των διά τῆς Ἐφημερίδος τῆς Κυβερνήσεως. 

Β. Προκειμένου περί Κανονισμῶν διαχειρίσεως τῆς ἐκκλησιαστικῆς περιουσίας διά τοπικῆς ἰσχύος ἐπί τοῦ κανονικοῦ ἐδάφους τῆς ἐν εὐρείᾳ ἐννοίᾳ Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος (π.χ. γενικός Κανονισμός διαχειρίσεως τῆς περιουσίας ἁπάντων τῶν ἐν Ἑλλάδι Ἱερῶν Προσκυνημάτων ἤ Ἱδρυμάτων ἤ Μητροπόλεων ἤ Μονῶν), ἀπαιτεῖται εἰσήγησις τῆς Δ.Ι.Σ. καί ἔγκρισις τῆς Ἱερᾶς Συνόδου τῆς Ἱεραρχίας, οἱ ὁποῖοι ἐπίσης ἀποκτοῦν νόμιμον ἰσχύν ἀπό τῆς δημοσιεύσεώς των διά τῆς Ἐφημερίδος τῆς Κυβερνήσεως. 

Ἐντολῇ τῆς Ἱερᾶς Συνόδου

Ὁ Ἀρχιγραμματεύς

† Ὁ Διαυλείας Γαβριήλ