Η ΕΚΚΛΗΣΙΑ ΜΠΡΟΣΤΑ ΣΤΗΝ ΚΡΙΣΗ ΤΟΥ ΤΟΠΟΥ ΜΑΣ
Ἕνας ἐκ τῶν μυστικῶν πατέρων τῆς Ἐκκλησίας μας, ὁ ἅγιος Συμεών ὁ νέος Θεολόγος, σ᾽ ἕνα ἀπό τά ὡραῖα ποιήματά του νά τί γράφει γιά τόν ἄνθρωπο!
Οὗτος μέσον τῶν κτισμάτων,
τόν Θεόν γινώσκει μόνος,
τούτῳ μόνῳ ὁ Θεός δέ,
κατά νοῦν ληπτός ἀλήπτως,
καθορᾶται ἀοράτως,
καί κρατεῖται ἀκρατήτως1.
Ὁ ἄνθρωπος ἔχει μιά μοναδική σχέση μέ τό Θεό. Ἀπ᾽ ὅλα τά κτίσματα μόνον αὐτός ἔχει τόσο στενές σχέσεις μέ τό Θεό. Γνωρίζει τό Θεό καί γνωρίζεται ὑπό τοῦ Θεοῦ. Μετέχουμε ὅλοι οἱ ἄνθρωποι τῶν ἐνεργειῶν τοῦ Θεοῦ. Ὁ ἱερός Χρυσόστομος θά τό πεῖ κάπως διαφορετικά· «... ὥσπερ οὐδείς ἀνώτερος Θεοῦ ἐν οὐρανῷ, οὕτω μηδείς ἔστω ἀνώτερος ἀνθρώπου ἐπί γῆς»2. Ὁ ἄνθρωπος εἶναι ὁ κυριάρχης τῆς φύσεως. Ὅλη ἡ δημιουργία, ἀκόμη καί αὐτοί οἱ ἄγγελοι, ἐδημιουργήθησαν γιά τόν ἄνθρωπο. Ὅλα ἔγιναν γιά τήν τελείωση καί τή θέωση τοῦ ἀνθρώπου. Βέβαια, ἐάν συγκριθεῖ μέ τό Θεό, εἶναι ἕνα τίποτε. Ἐάν ὅμως συγκριθεῖ μέ τή δημιουργία, εἶναι μέγας. Αὐτό εἶχε ὑπ᾽ ὄψη του ὁ ἅγιος Γρηγόριος ὁ θεολόγος, ὅταν ἔλεγε στά ἱστορικά ἔπη του τά ἀκόλουθα· «εἰ μηδέν εἰμι, Χριστέ μου, τίς ἡ πλάσις;»3. Ἔχουμε τή δυνατότητα νά ἑνωθοῦμε μέ τό Θεό καί νά εἴμαστε μαζί του ἀχώριστα, σύμφωνα ἄλλωστε καί μέ τά λεγόμενά Του πρός τόν Πατέρα Του· «ἐγώ ἐν αὐτοῖς καί σύ ἐν ἐμοί, ἵνα ὦσιν τετελειωμένοι»4.
Ἀνέφερα ὅλα αὐτά, γιατί, ἐάν δέν γνωρίσουμε «οἵους ἡμᾶς ἐποίησεν ὁ Θεός, οὐκ ἐπιγνωσόμεθα οἵους ἐποίησεν ἡ ἁμαρτία»5. Πράγματι μᾶς ἔπλασε ὁ Θεός ὅλα νά τά ἔχουμε κοινά. Τά ἀγαθά τῆς γῆς εἶναι δωρεά τοῦ Θεοῦ στόν ἄνθρωπο. Μετά τήν πτώση μας ὁ ἄνθρωπος κυριευμένος ἀπό ἀνασφάλειες καί φοβίες ἄρχισε νά δείχνει σημάδια ἰδιοτέλειας. Ἤθελε νά ἔχει δικά του ὅσο τό δυνατόν περισσότερα ἀπό τά ἀγαθά πού μᾶς ἔδωσε ὁ Θεός. Νόμιζε πώς ὅσο περισσότερα εἶχε, τόσο πιό πολλά χρόνια θά ζοῦσε. Ἔτσι δημιουργήθηκε ἡ ἐκμετάλλευσις τοῦ ἀνθρώπου εἰς βάρος ἄλλου ἀνθρώπου καί κατ' ἐπέκταση ἑνός λαοῦ εἰς βάρος ἄλλου λαοῦ. Ἡ ἰδιοτέλεια ἔκανε τόν κόσμο ἄνω κάτω. Ὁ ἱερός Χρυσόστομος θά πεῖ ἕνα βαρυσήμαντο λόγο γιά τήν τάση πού ἔχουμε νά μαζεύουμε συνεχῶς καί νά πλεονεκτοῦμε· «Οὐκ ἀφίησιν ἀνθρώπους εἶναι τούς ἀνθρώπους τό χρυσίον, ἀλλά θηρία καί δαίμονας»6. Ἡ πλεονεξία εἶναι νόσημα ὅλης τῆς Οἰκουμένης. Ἡ ἱστορία ἔχει καταγράψει φοβερές καταστάσεις ἐκμεταλλεύσεως λαῶν ἀπό τά δῆθεν πολιτισμένα κράτη. Τέτοια παραδείγματα εἶναι πολλά στίς περιοχές τῆς Ἀφρικῆς καί τῆς Ἀσίας, ἀλλά καί τῶν μικρῶν λαῶν τῆς γῆς, πού ὑποχρεώνονται νά ἀγοράσουν ὅπλα καί προϊόντα ἀπό ἄλλους μεγαλυτέρους καί πλουσιωτέρους λαούς, ἐπειδή ἡ πτωχεία καί ἡ ἀνέχεια τούς ἀνάγκασε νά δανεισθοῦν ἀπό αὐτούς χρήματα.
Ἄς ἔλθουμε τώρα καί στήν κρίση τοῦ τόπου μας. Ἡ λέξη κρίση τί σημαίνει; Ἀνοίγοντας τά διάφορα λεξικά βλέπουμε διάφορες ἑρμηνεῖες· Νά ποῦμε μερικές· Τό ρῆμα κρίνω σημαίνει χωρίζω, ἐκλέγω, διακρίνω, ἀνακρίνω, παραβάλλω, ἑρμηνεύω ὡς δικαστής, ἀποφασίζω, ἀπονέμω δίκαιον, καταδικάζω, μηνύω, νομίζω7. Τό ἴδιο καί ἡ λέξη κρίσις πού εἶναι παράγωγο αὐτοῦ τοῦ ρήματος (ξεχώρισμα, δίκη, ἀπόφαση, ἔκβαση, μεταβολή ἀσθενείας). Στόν Ὅμηρο ἀπαντῶνται μερικές ἀπό τίς παραπάνω ἔννοιες, ὅπως π.χ. Ἐνεργῶ, διακρίνω, χωρίζω, διαλύω, ξεδιαλέγω, ἐκλέγω γιά τόν ἑαυτό μου κ.ἄ.8. Σέ ἕνα ἄλλο λεξικό μεταξύ διαφόρων ἐννοιῶν πού ἀναφέραμε ὑπάρχει καί ἡ ἔννοια «ἀγών περί ἀμφισβητουμένων πραγμάτων»9. Στά νεώτερα λεξικά ἐκτός τῶν ἀνωτέρω ἐννοιῶν ὑπάρχει καί ἡ ἀκόλουθη· «περίοδος ἀνωμάλου καταστάσεως, δυσχεροῦς κινδυνώδους ἐκτροπῆς ἀπό τῶν κανονικῶν, ὁμαλῶν συνθηκῶν τοῦ βίου· οἰκονομική ἠθική κρίσις, τό νόμισμα διέρχεται κρίσιν»10. Ὅπως ἐπίσης καί τοῦ Γ. Μπαμπινιώτη. Ἐδῶ δύο ἔννοιες νεώτερες εἶναι χαρακτηριστικές· «ἡ διατάραξη τῆς ὁμαλῆς πορείας μιᾶς διαδικασίας ἤ ἡ κακή λειτουργία ἤ ἡ ἔμπρακτη ἀμφισβήτηση τῶν καθιερωμένων (δομῶν, ἀξιῶν, θεσμῶν), τῆς οἰκογενείας... τῆς νομισματικῆς (πολιτικῆς) κ.λ.π.». Ἐπίσης κρίση μπορεῖ νά σημαίνει καί τήν κατάσταση κατά τήν ὁποία ἀμφιβάλλει κάποιος γιά τόν ἑαυτό του ἤ σέ ὅ,τι κάνει11.
Ἀπ᾽ ὅλες αὐτές τίς ἔννοιες, ἀρκετές ταιριάζουν ὡς ἑρμηνεία γιά τήν κρίση τοῦ τόπου μας. Ἡ κρίση δέν ἀκουμπάει μόνο τά οἰκονομικά τῶν ἀνθρώπων, ἀλλά ἐπιδρᾶ καί στήν πνευματική τους ζωή, στήν ψυχοσύνθεσή τους, στή συμπεριφορά τους πρός τούς ἄλλους, στό ἐνδιαφέρον τους γιά τό μέλλον, στήν αἰσιοδοξία τους γιά τά ὄνειρά τους καί τίς προσδοκίες τους. Ἐάν μπορούσαμε νά δώσουμε ἕνα γενικό χαρακτηρισμό στή συμπεριφορά τῶν ἀνθρώπων, θά λέγαμε πώς εἶναι συμπεριφορά μελαγχολική. Οἱ ἄνθρωποι τοῦ τόπου μας σήμερα δέν ἔχουν τό κουράγιο νά διεκδικήσουν τίποτε. Ἁπλῶς ἀγωνίζονται νά περισώσουν ὅσα τούς ἔχουν ἐναπομείνει. Στό μυαλό τους κυριαρχεῖ ἡ ἔννοια πώς ἔρχεται ἡ ἰσοπέδωση τῶν πάντων καί ὀφείλουμε νά κάνουμε ἀγῶνα ἐπιβιώσεως καί περισώσεως ὅσο τό δυνατόν περισσοτέρων χρημάτων καί ἀγαθῶν.
Ἡ κρίση ἔφερε μιά διασάλευση τῆς κοινωνικῆς ζωῆς τοῦ τόπου μας. Ἐκεῖ πού ἑστιάζεται αὐτή ἡ καινούργια κατάσταση γιά τούς σύγχρονους Ἕλληνες εἶναι στήν ἔλλειψη χρημάτων, στήν ἐπιβολή πολλαπλῶν φόρων, στή δραματική καί ἀτελεύτητη περικοπή μισθῶν καί συντάξεων, στήν ἀνεργία, πού σέ μερικά μέρη τῆς πατρίδος μας ἔφτασε στό 20%, στήν αὔξηση τῶν αὐτοκτονιῶν, (στήν ἐπαρχία μου εἴχαμε τέσσερεις αὐτοκτονίες ἐξ αἰτίας χρεῶν καί ἐλλείψεως χρημάτων), στήν ἀναχώρηση σπουδαίων νέων ἐπιστημόνων στό ἐξωτερικό, ὅπως π.χ. στήν Ἀμερική, Ἀγγλία καί Αὐστραλία, στόν ὑποσιτισμό τῶν παιδιῶν, στόν ὀνειδισμό τῆς πατρίδος μας διεθνῶς, στήν ἐλαφρά κοινωνική ἐξέγερση μέ τήν ἐκδήλωση ἀπεργιῶν καί στάσεων ἐργασίας, στήν ἀπαξίωση τῶν πολιτικῶν καί γενικά στήν ἐπικράτηση ἑνός κλίματος ἀπελπισίας. Ἀκόμη παρατηρήθησαν καί τά ἑξῆς φαινόμενα· πολλοί συγγενεῖς πού εἶχαν στά διάφορα γηροκομεῖα δικούς τους ἀνθρώπους καί εἶχαν μιά μικρή σύνταξη, νά ξαναπαίρνουν πάλι στό σπίτι τούς γέροντες γονεῖς ἤ ἄλλου βαθμοῦ συγγενεῖς, προκειμένου νά καρπωθοῦν τή σύνταξή τους. Ἀκόμη παιδιά πού ἤθελαν νά ζήσουν ἀνεξάρτητα ἀπό τούς γονεῖς καί ἔμεναν ἐπ' ἐνοικίῳ ξαναγύρισαν πάλι στήν πατρική τους ἑστία γιά νά ἀποφύγουν τά ἔξοδα.
Χρήσιμο γιά ὅλους μας εἶναι νά ἀναφέρουμε μερικές ἀπό τίς ἐπιπτώσεις τῆς κρίσεως ἀναλυτικώτερα. Π.χ. ἀπό τά στοιχεῖα τῆς Eurostat βλέπουμε τά ἄκρως δυσάρεστα ποσοστά τῆς ἀνεργίας στήν Πατρίδα μας. «Τά ποσοστά ἀφοροῦν στό 2010, ὁπότε αὐτά ἔχουν ἀντικατασταθεῖ ἀπό θλιβερότερα... Τά ὑψηλότερα ποσοστά ἀνεργίας τοῦ προηγουμένου ἔτους σημειώνονται στή Δυτική Μακεδονία (15,5%), στά Ἰόνια νησιά (14,8%), στό Νότιο Αἰγαῖο καί στήν Ἀνατολική Μακεδονία καί Θράκη (14,2%). Ἀκολουθοῦν ἡ Κεντρική Μακεδονία (13,5%), ἡ Ἤπειρος (12,6%), ἡ Στερεά Ἑλλάδα (12,5%), ἡ Ἀττική (12,3%), ἡ Θεσσαλία (12,1%), ἡ Δυτική Ἑλλάδα καί ἡ Κρήτη (11,7%). Τά χαμηλότερα ποσοστά ἀνεργίας σημειώνονται στήν Πελοπόννησο (9,8%) καί στό Βόρειο Αἰγαῖο (9%)»12. Σύμφωνα μέ τίς τελευταῖες ἐκτιμήσεις τοῦ ΙΝΕ-ΓΣΕΕ ἡ ἀνεργία τόν Αὔγουστο του 2011 ἔφτασε στό 18,4% ξεπερνώντας τίς 900.000 ἄτομα13. Ἄς σημειωθεῖ πώς ἄλλες μελέτες ἀνεβάζουν τά ποσοστά ψηλότερα. Ἄλλο ἐνδιαφέρον σημεῖον ἀπό τά ἀποτελέσματα τῆς κρίσεως εἶναι ἡ ἐπίπτωση τῶν συνεπειῶν της στήν ψυχική ὑγεία τῶν ἀνθρώπων. Στήν ἱστοσελίδα in.gr τοῦ Δημοσιογραφικοῦ Ὀργανισμοῦ Λαμπράκη Α.Ε. τῆς 17ης Σεπτεμβρίου τοῦ 2011 δημοσιεύθηκε μελέτη-ἄρθρο μέ τίτλο: «Οἱ ἐπιπτώσεις τῆς κρίσης στήν ὑγεία τῶν Ἑλλήνων· τί δείχνουν οἱ μελέτες». Ἄς δοῦμε μερικά στοιχεῖα. «Ἡ κρίση χρέους πού πλήττει τήν Ἑλλάδα ἔχει σημαντικές ἐπιπτώσεις στήν ὑγεία τοῦ πληθυσμοῦ τῆς χώρας, καθώς ἔχει αὐξηθεῖ ὁ ἀριθμός τῶν αὐτοκτονιῶν, ἐνῶ ὅλο καί περισσότεροι στρέφονται στά ναρκωτικά καί στήν πορνεία καί ραγδαία αὔξηση παρατηρεῖται στά κρούσματα μόλυνσης μέ τόν ἰό HIV. Αὐτό προκύπτει ἀπό τήν ἔρευνα μέ τίτλο "Οἱ ἐπιπτώσεις στήν ὑγεία· οἰωνοί μιᾶς ἑλληνικῆς τραγωδίας", πού ὑπογράφουν Βρετανοί ἐρευνητές καί ἡ ὁποία δημοσιεύτηκε στήν ἰατρική ἐπιθεώρηση Lancet». Σύμφωνα μέ ἔγγραφο πού ἔστειλε στή βουλή ὁ ὑπουργός Ἀνδρέας Λοβέρδος πρός ἀπάντηση ἐρωτήσεως γιά τήν αὔξηση τῶν αὐτοκτονιῶν λόγῳ τῆς οἰκονομικῆς κρίσεως καί τῶν κυκλωμάτων τοκογλυφίας, τό ὅριο τῆς αὐξήσεως τῶν αὐτοκτονιῶν ἀγγίζει τό 40%. Ἡ κρίση ἔχει ψυχολογικές ἐπιπτώσεις στήν ὑγεία τῶν ἀνθρώπων. Ἔτσι παρατηροῦνται, λόγῳ τοῦ ἀδιεξόδου πού συναντοῦν οἱ ἄνθρωποι στά οἰκονομικά τους, μιά κατάθλιψη καί ἕνα ὑπερβολικό ἄγχος. Ἡ κατάθλιψη πλήττει ὅλες τίς ἡλικίες καί μάλιστα αὐτούς πού εἶναι ἄνεργοι.
Ἄλλο ἐπίσης ἀξιοπαρατήρητο φαινόμενο εἶναι τό «λουκέτο» στά διάφορα καταστήματα. Τόν Αὔγουστο τοῦ 2011 τό ποσοστό τοῦ κλεισίματος τῶν διαφόρων ἐπιχειρήσεων ἔφτασε στό 25% τοῦ συνόλου τῶν καταστημάτων. Αὐτό σημαίνει ὅτι 1 στίς 4 ἐμπορικές ἐπιχειρήσεις στό σύνολο τῆς χώρας ἔβαλαν λουκέτο. Ἡ κατάσταση αὐτή λειτουργεῖ ὡς μεταδοτική ἀσθένεια. Ἀσφαλῶς σήμερα τά ποσοστά εἶναι μεγαλύτερα. Μικρά καί μεγάλα μαγαζιά τό ἕνα μετά τό ἄλλο κλείνουν. Ἐπίσης στόν τομέα αὐτό ἀνήκουν οἱ ἀκάλυπτες ἐπιταγές καί τά διάφορα οἰκονομικά φέσια πού ἔπνιξαν τήν ἀγορά. Ἄς μήν ἀναφέρουμε λεπτομερῶς ἄλλα συμπτώματα τῆς κρίσεως, ὅπως π.χ. τήν ἐπίπτωση τῆς κρίσεως στά νοσοκομεῖα, στήν παιδεία, στά φάρμακα κ.λ.π. Τά δείγματα τά προαναφερθέντα εἶναι ἀρκετά.
ΤΙ ΕΚΑΝΕ Η ΕΚΚΛΗΣΙΑ ΣΤΟΝ ΔΥΣΚΟΛΟ ΚΑΙΡΟ ΤΗΣ ΚΡΙΣΕΩΣ
ΚΑΙ ΤΙ ΘΑ ΚΑΝΕΙ ΓΙΑ ΤΟ ΛΑΟ ΤΗΣ ΠΑΤΡΙΔΟΣ ΜΑΣ;
Ἀπέναντι σ᾽ αὐτήν τήν κρίση καί στό λαό μας πού ἔχει ἐγκλωβιστεῖ στά ἀποτελέσματά της, παραμένει σέ ἐγρήγορση ἡ Ἐκκλησία τοῦ Χριστοῦ. Ἄλλωστε κατά τόν ἱερόν Χρυσόστομο «ἰατρεῖον ἐστι πνευματικόν ἡ Ἐκκλησία καί δεῖ τούς ἐνταῦθα παραγενομένους κατάλληλα τά φάρμακα λαμβάνοντας καί τοῖς οἰκείοις τραύμασιν ἐπιτεθέντας, οὕτως ἐπανιέναι»14. Ἐπίσης μέσα στήν Ἐκκλησία «ἐπί τό αὐτό πλούσιος καί πένης»15. Ἡ εὐγένεια τῆς Ἐκκλησίας ἔγκειται στήν ἴση μεταχείριση τῶν ἀνθρώπων. Πλούσιοι, πένητες, οἰκεῖοι καί ξένοι, ὅλοι ἀπολαμβάνουν τήν ἴδια φροντίδα τῆς Ἐκκλησίας. Ἄλλωστε εἶναι γνωστή ἡ ρήση τοῦ ἀββᾶ Ἀπολλώ: «εἶδα τόν ἀδελφόν μου, εἶδα Κύριον τόν Θεόν μου»16. Στόν κάθε ἄνθρωπο ἡ Ἐκκλησία βλέπει τήν εἰκόνα τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ. Ἰσχύει πάντοτε ὁ λόγος τοῦ Κυρίου· «Ἀμήν λέγω ὑμῖν, ἐφ᾽ ὅσον ἐποιήσατε ἑνί τούτων τῶν ἀδελφῶν μου τῶν ἐλαχίστων, ἐμοί ἐποιήσατε»17. Ὁ ἅγιος Γρηγόριος ὁ Θεολόγος γράφει σχετικά: «Οἱ ἀδελφοί μας οἱ ἐνδεεῖς, οἱ τόν αὐτόν ἐνδεδυμένοι Χριστόν κατά τόν ἔσω ἄνθρωπον, καί τόν αὐτόν ἡμῖν πιστευθέντες ἀρραβῶνα τοῦ Πνεύματος· οἱ τῶν αὐτῶν ἡμῖν μετασχόντες νόμων, λογίων, διαθηκῶν, συνάξεων, μυστηρίων, ἐλπίδων ὑπέρ ὧν Χριστός ὁμοίως ἀπέθανεν, ὁ παντός αἴρων τήν ἁμαρτίαν τοῦ κόσμου, οἱ συγκληρονόνοι τῆς ἄνω ζωῆς... οἱ συνθαπτόμενοι Χριστῷ καί συνανιστάμενοι· εἴπερ καί συμπάσχουσιν ἵνα καί συνδοξασθῶσιν»18. Εἶναι ἀπαράδεκτο νά παραβλέπουμε τούς πτωχούς ἐμεῖς πού ἔχουμε τραφεῖ ἀπό τόν ποιμένα τόν καλό, πού ἀναζητεῖ καί γυρίζει πίσω τό πρόβατο πού ἔχει χαθεῖ καί ἐνισχύει αὐτό πού εἶναι ἀσθενικό, λέγει πάλιν ὁ ἴδιος.
Εἶναι ἀλήθεια πώς ἀδελφό ὀνομάζουμε στήν κυριολεξία αὐτόν πού ἔχει τό ἴδιο βάπτισμα μέ μᾶς καί συμμετέχει στά ἴδια μυστήρια. Ἡ Ἐκκλησία ὅμως κάνει μιά ὑπέρβαση καί μιμεῖται τό Θεό πού δείχνει ἀδιάκριτη ἀγάπη πρός ὅλους καί ἀνατέλλει τόν ἥλιο ἐπί πονηρούς καί ἀγαθούς, δικαίους καί ἀδίκους19. Βέβαια ἡ Ἐκκλησία δέν πρέπει νά μεταβληθεῖ σέ ἕνα ἀπέραντο πτωχοκομεῖο πού θά θεραπεύονται μόνον οἱ ὑλικές ἀνάγκες τοῦ ἀνθρώπου, ἀλλά νά παραμείνει θεσμός θεοΐδρυτος πού ἀπεργάζεται τή σωτηρία τοῦ ἀνθρώπου. Ἔτσι παρεξηγοῦν μερικοί ἄνθρωποι τή χριστιανική πίστη, τήν ὁποία θέλουν ὡς μία λύση τῶν βιοτικῶν τους προβλημάτων, δηλ. φαγητό, θέαμα, πολιτική ἐλευθερία κ.ἄ. Αὐτή εἶναι καί ἡ βάση πολλῶν θρησκευμάτων. Ὁ Κύριος στό θαῦμα τῶν πέντε ἄρτων πρῶτα τούς μίλησε γιά τή βασιλεία τοῦ Θεοῦ· «ἤρξατο διδάσκειν πολλά»20, μετά θεράπευσε τούς ἀσθενεῖς· «καί ἐθεράπευσεν τούς ἀρρώστους αὐτῶν»21καί μετά ἔκανε τό θαῦμα τῶν πέντε ἄρτων καί
χόρτασαν οἱ χιλιάδες ἄνθρωποι22. Πολλοί νομίζουν πώς τό ἀποκλειστικό ἔργο τῆς Ἐκκλησίας εἶναι νά κάνει συσσίτια, νά μοιράζει μερίδες φαγητοῦ καί νά δημιουργεῖ κοινωφελῆ ἱδρύματα. Ὁ Κύριος μιλάει γιά τή βρώση τή μένουσα, πού εἶναι τό σῶμα καί τό αἷμα Του καί τήν βάζει πιό μπροστά ἀπό τήν ἀπολλυμένη πού εἶναι ἡ ὑλική τροφή23. Ὁ ἱερός Θεοφύλακτος τό τονίζει αὐτό· «Κυρίως μάννα ὁ μονογενής Υἱός τοῦ Θεοῦ, ἄνθρωπος γενόμενος»24. Ἡ κατ᾽ ἐξοχήν τροφή τοῦ ἀνθρώπου εἶναι ὁ Χριστός, πού προσφέρεται σέ μᾶς κυρίως μέ τή μορφή τοῦ λόγου Του καί τῆς Θείας Εὐχαριστίας. Μετά ἔρχεται ἡ ὑλική τροφή.
Ἄς ἀπαριθμήσουμε πρακτικά τό φιλανθρωπικό ἔργο τῆς Ἐκκλησίας στό λαό τοῦ Θεοῦ.
Πρῶτα πρῶτα ἐμψύχωσε ἠθικά τό λαό τοῦ Θεοῦ μέ τό λόγο τοῦ Θεοῦ, ἀλλά καί μέ συγκεκριμένα μηνύματα. Ἐξαπέλυσε τήν ὑπ᾽ ἀριθμ. 2894 βαρυσήμαντη Ἐγκύκλιο στό Χριστεπώνυμο πλήρωμα τῆς Ἐκκλησίας μέ τίτλο «Θεολογική θεώρηση τῆς οἰκονομικῆς κρίσεως», πού ἐκτός τῶν ἄλλων τονίζει καί τά ἀκόλουθα· «Ἡ Ἐκκλησία ὅπως τό κάνει πάντα, ἀπευθύνει τόν παρηγορητικό παρακλητικό καί ἐλπιδοφόρο λόγο Της σέ κάθε ἄνθρωπο πού ὑποφέρει καί πονᾶ. Ὁ Χριστός ὅταν πλησίαζε πονεμένους ἀνθρώπους, τό πρῶτο πού τούς συνιστοῦσε ἦταν τό "θάρσει τέκνον", "θάρσει θύγατερ" καί τούς ζητοῦσε νά ἔχουν πίστη στό Θεό. Τό θάρρος καί ἡ αἰσιοδοξία, ἡ ἐλπίδα καί ἡ πίστη εἶναι ἀπαραίτητα ἐφόδια στή ζωή μας. Ὅταν ὅλα τά πράγματα φαίνονται σκοτεινά, ὑπάρχει ἐλπίδα. Ὁ ἄνθρωπος πού πιστεύει στό Θεό, δέν φοβᾶται τίποτε, οὔτε καί αὐτόν τόν θάνατο. Ἡ πίστη, τό θάρρος, ἡ ἐλπίδα, ἡ αἰσιοδοξία, τό νόημα τῆς ζωῆς, ὁ ψυχικός καί πνευματικός πλοῦτος πρέπει νά εἶναι βασικά μας ἐφόδια. Μέ αὐτά ὡς Ὀρθόδοξοι Ἕλληνες ἀλλά καί μέ τό φιλότιμο ἀντιμετωπίσαμε ὅλες τίς δυσκολίες τῆς ζωῆς μας στό παρελθόν καί ἐξήλθαμε νικητές ἀπό τίς διάφορες κρίσεις πού περάσαμε καί μέ αὐτά καί πάλι θά νικήσουμε». Στήν ἴδια ἐγκύκλιο προτρέπονται οἱ πιστοί πού ἔχουν ἐπάρκεια ὑλικῶν ἀγαθῶν νά ἔλθουν ἀρωγοί στούς ἔχοντες ἀνάγκη, δηλ. στή γυναῖκα πού ξενοδουλεύει γιά νά θρέψει τά παιδιά της, στόν ἄνεργο πατέρα, στόν ἀσθενῆ πού δέν ἔχει φάρμακα, στούς σπουδάζοντες νέους, στούς χαμηλοσυνταξιούχους κ.ἄ. Τονίζεται ἀκόμη πώς ἡ ὑποδούλωση στά διάφορα πάθη ἔφερε τήν κρίση, ἐν ἀντιθέσει μέ τή διδασκαλία τῆς Ἐκκλησίας μας, πού μᾶς συνιστᾶ τήν ἀσκητικότητα καί ὀλιγάρκεια. Ἐγκυκλίους μέ παρόμοιο περιέχομενο περιστασιακά ἤ καί ἐπ᾽ εὐκαιρίᾳ μεγάλων ἑορτῶν ἀπηύθυναν πολλοί Ἱεράρχαι τῆς Ἐκκλησίας μας. Τῆς γενικῆς ἐγκυκλίου τῆς Ἱεραρχίας εἶχε προηγηθῆ εἰσήγηση τοῦ Σεβ. Μητροπολίτου Σισανίου καί Σιατίστης κ. Παύλου στό σῶμα τῆς Ἱεραρχίας μέ τίτλο: «Τά αἴτια τῆς σύγχρονης ποικιλόμορφης κρίσης».
Σπουδαιοτάτη εἶναι ἡ παρέμβαση τοῦ Μακαριωτάτου Ἀρχιεπισκόπου Ἀθηνῶν καί πάσης Ἑλλάδος κ. Ἱερωνύμου πρός τόν Πρωθυπουργό τῆς Ἑλλάδος κ. Παπαδῆμο γιά τήν τραγική κατάσταση τῶν Ἑλλήνων ἀπό τά ἀποτελέσματα τῆς κρίσεως. Σ᾽ αὐτήν τήν ἱστορική ἐπιστολή διεκτραγωγεῖ τά ὅσα συνέβησαν τούς τελευταίους καιρούς καί ἐξακολουθοῦν νά συμβαίνουν στόν τόπο μας. Γίνεται ἀναφορά στήν ἀξιοπρέπεια τῶν Ἑλλήνων πού ξαφνικά βρίσκονται κυριολεκτικά στό δρόμο. Οἱ ἄστεγοι καί οἱ πεινασμένοι καί οἱ ἄνεργοι εἶναι καθημερινό φαινόμενο. Ἀναφέρονται ἐπίσης τά λουκέτα τῶν μικρῶν ἐπιχειρήσεων, ἡ περικοπή τῶν συντάξεων, ἡ ἀπόγνωση τῶν οἰκογενειαρχῶν πού δέν μποροῦν νά φέρουν σέ βόλτα τά οἰκογενειακά τους ἐξ αἰτίας τῶν ἀβαστάκτων φόρων, ὁ κίνδυνος τῆς κοινωνικῆς ἐκρήξεως, ἡ ἀνασφάλεια, ἡ ἀπόγνωση καί ἡ κατάθλιψη πού φώλιασε σέ κάθε ἑλληνικό σπίτι κ.ἄ. Μιλάει ἀκόμη γιά τήν εὐαισθησία τῆς Ἐκκλησίας καί τό ἀστείρευτο Ἑλληνικό φιλότιμο γιά ἀλληλεγγύη τῶν ἀνθρώπων πού βρίσκονται σέ δύσκολη θέση. Ἐπισημαίνει τούς ὑπαρκτούς κινδύνους γιά τό Ἔθνος μας καί τονίζει πώς μέ τήν κατάσταση αὐτή ὑποθηκεύεται ἡ Ἐλευθερία, ἡ Δημοκρατία καί ἡ Ἐθνική μας ἀξιοπρέπεια. Δραματικά τονίζεται πώς ἡ ἀντοχή καί ἡ ὑπομονή τῶν ἀνθρώπων ἐξαντλήθηκαν. Κάνει λόγο γιά δημιουργικές ἐνέργειες πού θά μᾶς βγάλουν ἀπό τήν κρίση καί τονίζει «ὅτι μέ τή βοήθεια τοῦ Θεοῦ καί τήν πίστη στίς δυνατότητές μας μποροῦμε νά τά καταφέρουμε... Ἡ Ἑλλάδα μας, γράφει ὀ Ἀρχιεπίσκοπος, μπορεῖ νά σταθεῖ στά πόδια της. Μπορεῖ καί πάλι νά τραβήξει μπροστά»25.
Μετά ἀπό τόν παρηγορητικό καί στηρικτικό λόγο τῆς Ἐκκλησίας σπουδαία εἶναι καί ἡ προσφορά ὑλικῶν ἀγαθῶν στούς ἀνθρώπους. Στό δελτίο τύπου τῆς Ἱερᾶς Συνόδου τῆς 3ης Σεπτεμβρίου 2010 διαβάζουμε: «Σήμερα ἡ Ἐκκλησία τῆς Ἑλλάδος διά τῆς Ἱερᾶς Ἀρχιεπισκοπῆς Ἀθηνῶν καί τῶν κατά τόπους Ἱερῶν Μητροπόλεων, ἐκτός τῶν Γενικῶν καί Ἐνοριακῶν Φιλοπτώχων Ταμείων, τά ὁποῖα ἀνέρχονται σέ 2.325, λειτουργεῖ ἐπιτυχῶς:
• 10 Βρεφονηπιακούς Σταθμούς.
• 10 Παιδικούς Σταθμούς γιά νά μποροῦν νά ἐργασθοῦν οἱ μητέρες τῶν παιδιῶν.
• 19 Στέγες Γερόντων στήν Ἱερά Ἀρχιεπισκοπή Ἀθηνῶν.
• 66 Γηροκομεῖα στίς Ἱερές Μητροπόλεις.
• 13 Θεραπευτήρια Χρονίως Πασχόντων.
• 8 Ἱδρύματα γιά ἄτομα μέ εἰδικές ἀνάγκες.
• 10 Νοσοκομεῖα -Ἰατρεῖα.
• 7 Ἱδρύματα Ψυχικῆς Ὑγείας.
• 6 Ξενῶνες γιά ἀστέγους.
• 1 Ξενώνας γιά τήν φιλοξενία συγγενῶν-συνοδῶν ἀσθενῶν στήν Ἱερά Μητρόπολη Σύρου.
• 36 Οἰκοτροφεῖα Ὀρφανοτροφεῖα, Ἱδρύματα Παιδικῆς Προστασίας.
• 195 Κέντρα ἀγάπης (Συσσίτια) Ἱερῶν Ναῶν τῆς Ἱερᾶς Ἀρχιεπισκοπῆς καί τῶν Ἱερῶν Μητροπόλεων. Μερίδες φαγητοῦ ἡμερησίως 34.964 (Σήμερα ἔχουν αὐξηθεῖ σημαντικά)».
Τά στοιχεῖα αὐτά εἶναι τοῦ 2010. Ἀπό τότε πολλά ἔχουν προστεθεῖ. Νέα κέντρα ἀγάπης (δηλ. Συσσίτια), Κοινωνικά παντοπωλεῖα, διανομές ρούχων κ.λ.π. Στήν ἐκστρατεία τοῦ ΣΚΑΪ ἀνταποκρίθηκε θετικά ὁ κόσμος, καί ἡ Ἐκκλησία, πού ἦταν ὁ τελικός ἀποδέκτης τῶν τροφίμων καί ρούχων, τά ἀξιοποίησε πολύ θετικά. Ἐδῶ θά μπορούσαμε νά ποῦμε πώς καί ἄλλες Ἐκκλησίες, ὅπως τῆς Κύπρου, ἦλθαν ἀρωγοί στήν προσπάθεια παροχῆς τροφίμων καί ρούχων στό λαό.
Συνεχίζοντας τήν ἀπαρίθμηση τῶν κοινωνικῶν καί πνευματικῶν παροχῶν τῆς Ἐκκλησίας πρός τό Λαό σημειώνουμε.
• Φοιτητικά Οἰκοτροφεῖα:
ƒ 1 τῆς Ἱερᾶς Συνόδου (᾽Αλλοδαπῶν φοιτητῶν).
ƒ 1 τῆς Ἀποστολικῆς Διακονίας (Θεολογικό Οἰκοτροφεῖο).
ƒ 2 τῶν Ἱερῶν Μητροπόλεων Ἠλείας καί Σύρου στήν Ἀθήνα.
• 11 Φοιτητικά Οἰκοτροφεῖα σέ Ἐπαρχιακές Μητροπόλεις.
Ἐπίσης λειτουργοῦν Κέντρα Κοινωνικῆς Συμπαραστάσεως, εὑρέσεως ἐργασίας, καθώς καί λειτουργία Προγράμματος «Βοήθεια στό Σπίτι»· ἐπιπλέον Σχολές Γεωργικές, Οἰκοκυρικῶν, Βυζαντινῆς καί Εὐρωπαϊκῆς Μουσικῆς, φροντιστήρια σχολικῶν μαθημάτων κ.λ.π.
Ἡ Ἱερά Ἀρχιεπισκοπή ἔχει τό Πρόγραμμα διανομῆς φαγητοῦ σέ ἀστέγους «Κιβωτός ἀγάπης», χῶρο γιά προσφορά δωρεάν ρουχισμοῦ «Ταβιθᾶ», καθώς καί τό Ἵδρυμα Ψυχοκοινωνικῆς ἀρωγῆς καί στήριξης «ΔΙΑΚΟΝΙΑ». Σέ διάφορες Ἱερές Μητροπόλεις λειτουργοῦν παρόμοια κέντρα διανομῆς τροφίμων καί ρουχισμοῦ.
Λειτουργεῖ ἐπίσης πρόγραμμα τῆς Ἱερᾶς Συνόδου ὑποδοχῆς μεταναστῶν καί προσφύγων μέ 2 γραφεῖα (Ἀθήνα, Θεσσαλονίκη).
Ἐπιπλέον λειτουργοῦν 30 διάφορα ἱδρύματα σέ Ἱερές Μητροπόλεις, ἱεραποστολικά, φιλανθρωπικά, συμπαραστάσεως κρατουμένων, πνευματικῆς καί κοινωνικῆς συμπαραστάσεως, ἀποκαταστάσεως ἀπόρων καί ἀγάμων μητέρων.
Οἱ φιλοξενούμενοι κατά τό ἔτος 2011 (διαμονή, σίτιση, ἰατροφαρμακευτική περίθαλψη) ἀνῆλθαν στά Ἱδρύματα τῆς Ἱερᾶς Ἀρχιεπισκοπῆς Ἀθηνῶν καί τῶν Ἱερῶν Μητροπόλεων στόν ἀριθμό 5.862.
Ἀξιοσημείωτο γεγονός εἶναι ἡ λειτουργία 54 κατασκηνώσεων σέ διάφορες Ἱερές Μητροπόλεις μέ χιλιάδες παιδιά- περίπου 14340 παιδιά καί νέοι κατά τούς θερινούς μῆνες- καί ἡ φιλοξενία ὁμογενῶν οἰκογενειῶν ἀπό τό Ἐξωτερικό, κατόπιν σχετικοῦ ἐνδιαφέροντος τῶν Σεβασμιωτάτων Μητροπολιτῶν γιά τή γνωριμία τῆς Πατρίδος καί τήν ἐκμάθηση τῆς Ἑλληνικῆς γλώσσης.
Βασική προσφορά εἶναι ἡ λειτουργία τραπεζῶν αἵματος στήν Ἱερά Ἀρχιεπισκοπή Ἀθηνῶν, σέ κάθε Ἱερό Ναό της, δηλ. σέ 145 Τράπεζες αἵματος καί 35 στήν περιφέρεια δηλ. στίς Ἱερές Μητροπόλεις.
Ἐπί πλέον γιά τό ἔτος 2010 ἡ Ἱερά Σύνοδος τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος κατέβαλε τό ποσόν τῶν 600.000 χιλ. Εὐρώ γιά Ὑποτροφίες 100 Ἑλλήνων φοιτητῶν πού σπουδάζουν στό Ἐξωτερικό καί σέ Ἀλλοδαπούς φοιτητές πού κάνουν σπουδές στά Ἑλληνικά Πανεπιστήμια.
Ἀκόμη συνεχίζοντας τό πρόγραμμα ἐπιδοτήσεως τοῦ τρίτου τέκνου στήν Θράκη, ἡ Ἐκκλησία κατέβαλε γιά τό ἔτος 2010 συνολικά τό ποσόν τῶν 1.086.276 Εὐρώ σέ 917 οἰκογένειες. Τό 2011 ἐδόθησαν 4285 ἐπιδόματα, δηλ. 868.704 Εὐρώ, σέ διάφορες οἰκογένειες. Συνολικά ἀπό τό ἔτος 1999 ἕως τό 2011 δόθηκαν 49.931 ἐπιδόματα, πού ἀντιστοιχοῦν σέ 11.296.096 Εὐρώ.
Ὁ συγκεντρωτικός πίνακας ἐξόδων Φιλανθρωπικῆς διακονίας τῆς Ἱερᾶς Ἀρχιεπισκοπῆς Ἀθηνῶν καί Ἱερῶν Μητροπόλεων κατά τό ἔτος 2010 ἦταν 96.234.510, 47 εὐρώ.
Στό σημεῖο αὐτό μποροῦμε νά κάνουμε ἰδιαίτερη μνεία τῆς Μ.Κ.Ο. «Ἀποστολή», πού δημιουργήθηκε ἀπό τό Μακαριώτατο Ἀρχιεπίσκοπο Ἀθηνῶν καί πάσης Ἑλλάδος κ. Ἱερώνυμο τόν Β΄ τό 2010 καί καθορίσθηκαν οἱ ἐπιδιωκόμενοι σκοποί της πού εἶναι ἡ προνοιακή καί φιλανθρωπική δραστηριότητα τῆς Ἱερᾶς Ἀρχιεπισκοπῆς Ἀθηνῶν μέσα σ᾽ ἕνα περιβάλλον αὐξανόμενης κοινωνικῆς κρίσης, ὅπως λέγει καί ὁ Διευθυντής της Κωνσταντῖνος Δήμτσας26. «Στοχεύει στή συστηματική καί δυναμική της συμμετοχή σέ ἔργα μέ ἀναπτυξιακή ἀφ᾽ ἑνός καί φιλανθρωπική καί ἀνθρωπιστική ἀφ᾿ ἑτέρου διάσταση, ἑστιάζοντας στούς τομεῖς τῆς κοινωνικῆς φροντιδας, πρόνοιας καί συνοχῆς, τῆς ὑγείας, τοῦ πολιτισμοῦ καί τοῦ περιβάλλοντος στήν Ἑλλάδα καί στό ἐξωτερικό. Οἱ διεθνεῖς της δράσεις καί προγράμματα ἀναπτύσσονται σέ συνεργασία μέ τίς κατά τόπους Μητροπόλεις τῆς Ὀρθόδοξης Ἐκκλησίας καί ἀναπτυσσόμενες χῶρες, μέ ἔμφαση τήν Ἀφρική, τήν Νοτιανατολική Ἀσία, τά δυτικά Βαλκάνια καί τή μέση Ἀνατολή, ἐνῶ ἑτοιμάζεται νά προωθήσει ἀντίστοιχες πρωτοβουλίες στή Λατινική Ἀμερική»27. Καθημερινά διανέμονται μέσῳ αὐτῆς συσσίτια μέ 10.000 μερίδες φαγητοῦ γιά ὅλους τούς ἐνδεεῖς χωρίς διάκριση. Δημιούργησε Κοινωνικό Παντοπωλεῖο στό Μοσχάτο σέ συνεργασία μέ τό Δῆμο γιά 200 οἰκογένειες. Σχεδιάζονται καί ἄλλα κοινωνικά παντοπωλεῖα. Ἀκόμη ὁ ἀριθμός τῶν ἐξυπηρετουμένων ἀσθενῶν τῶν Κέντρων Ἡμέρας καί τῶν Κινητῶν Μονάδων κατά τό ἔτος 2011 ἀνῆλθε στούς 13.194. Τό οἰκοτροφεῖο τό ὑποστηριζόμενο ὑπό τῆς Μ.Κ.Ο. φιλοξενεῖ 15 χρόνια ψυχικά ἀσθενεῖς ἐνήλικες μέ δευτερογενεῖς ψυχικές διαταραχές πού νοσηλεύονταν στό Ψυχιατρικό Νοσοκομεῖο Ἀττικῆς «Δρομοκαΐτειο». Στό ξενώνα ὑποδοχῆς καί φιλοξενίας 20 ἀτόμων στήν Ἀθήνα αὐτή τή στιγμή διαμένουν 66 πρόσφυγες. Προσφέρονται μαθήματα ἐκμαθήσεως τῆς Ἑλληνικῆς γλώσσης, προκειμένου νά γνωρίσουν οἱ ἀλλοδαποί τήν ἑλληνική γλῶσσα καί τόν Ἑλληνορθόδοξο πολιτισμό. Τοῦ προγράμματος αὐτοῦ ἐπωφελοῦνται 54 ἀλλοδαποί - ἀλλογενεῖς. Γιά τό σκοπό αὐτό, δηλ. νά γνωρίσουν Ἕλληνες καί ξένοι τόν πολιτισμό μας, ἀλλά καί νά βοηθηθοῦν ποικιλοτρόπως οἱ μαθητές τῶν σχολείων, ἀπεστάλησαν χιλιάδες βιβλία καί γραφική ὕλη στή Σάμο, στήν Κάλυμνο, στή Λῆμνο, στό Καστελόριζο, στή Λέσβο, στή Χίο, στή Σαμοθράκη, στήν Κώ, στή Ρόδο, στή Σύμη, στή Φλώρινα, στό Ἀμύνταιο καί στίς Πρέσπες. Στό τμῆμα δομῶν καί κοινωνικῶν ὑπηρεσιῶν καί στό Γραφεῖο ψυχολογικῆς καί συμβουλευτικῆς ὑποστηρίξεως καταγράφηκαν 190 περιστατικά. Ἔχει ἐγκαινιασθεῖ πρότυπη μονάδα ἀντιμετωπίσεως τῆς νόσου Alzheimer. Tέτοια κέντρα ὑγείας διαφόρων ἀσθενειῶν ἔχουν δημιουργηθεῖ παράλληλα καί σέ ἄλλες πόλεις τῆς πατρίδος μας, ὅπως π.χ. στή Σπάρτη, στήν Καρδίτσα, στή Χίο, Ἱεράπετρα, Νεάπολη καί Ἀργοστόλι. Ἔχει σχεδιασθεῖ πρόγραμμα δράσεως, «Ἡ Ἐκκλησία στό σπίτι», μέ σποπό τή στήριξη 1.800 οἰκογενειῶν τῆς Ἱερᾶς Ἀρχιεπισκοπῆς μέ μηνιαία δέματα ἀγάπης. Προσπάθησε νά καλύψει τίς ἀνάγκες σέ τρόφιμα, φάρμακα καί ἄλλα εἴδη κατόπιν αἰτήσεών τους διαφόρων Ἱερῶν Μητροπόλεων, ἐνοριακῶν κέντρων, συλλόγων καί ἄλλων φορέων. Συνολικά ἡ Μ.Κ.Ο. προσέφερε μέχρι 31 Δεκεμβρίου τοῦ 2011 22.726 κιλά τρόφιμα, 20.106 τεμάχια εἰδῶν ἀτομικῆς φροντίδας καί ὑγιεινῆς, 12.607 βιβλία ἐκπαιδευτικοῦ περιεχομένου, 1164 τεμάχια εἰδῶν γραφικῆς ὕλης, 500 τεμάχια παιχνίδια καί 1673 τεμάχια φαρμακευτικοῦ ὑλικοῦ. Ὁ Μακαριώτατος γιά τήν προσπάθεια αὐτή τονίζει: «Ὅλοι νά βοηθήσουμε γιά νά ἀλλάξει ἡ ζωή μας». Ὁ καθένας μπορεῖ μέ τίς δυνάμεις του, μικρότερες ἤ μεγαλύτερες, δέν ἔχει σημασία, νά προσφέρει τά δομικά ὑλικά ἐκεῖνα πού ἀπαιτοῦνται γιά ἕναν καλύτερο κόσμο πού ὅλους τούς χωρᾶ καί ὅλους τούς ἀναγνωρίζει ὡς εἰκόνες τοῦ Θεοῦ. Αὐτό πού κυρίως χρειάζεται εἶναι ἡ Ἀγάπη. Ὅμως δέν ἀρκεῖ νά στρέφουμε τό βλέμμα μας στά προβλήματα τῶν πιό ἀδύναμων ἀδελφῶν μας ἤ νά ὁμιλοῦμε ἁπλῶς γιά αὐτά, ὡς ἐκ τοῦ μακρόθεν παρατηρητές, ἀλλά νά συμμετέχουμε ὡς μικροί καταλύτες στήν καθημερινή ἀντιμετώπιση καί λύση τους. Πρέπει ὅλοι νά βοηθήσουμε, γιά νά ἀλλάξει ἡ ζωή μας»28.
Ὅλα τά ἱδρύματα τῆς Ἀρχιεπισκοπῆς καί τῶν Ἱερῶν Μητροπόλεων ἀνέρχονται περίπου σέ 700. Τό κοινωνικό καί φιλανθρωπικό ἔργο τῆς Ἐκκλησίας γίνεται, γράφει ὁ Μητροπολίτης Ναυπάκτου Ἱερόθεος, μέσα «στά πλαίσια τῆς Ὀρθόδοξης ἀνθρωπολογίας καί μέσα στήν ἀτμόσφαιρα τῆς Ὀρθόδοξης Ἐκκλησίας. Δέν πρόκειται γιά προσφορά μόνον ὑλικῶν ἀγαθῶν γιά τήν συντήρηση τοῦ σώματος, ἀλλά γιά τήν ποιμαντική διακονία ὁλοκλήρου τοῦ ἀνθρώπου, ἀφοῦ ἡ Ἐκκλησία δέν βλέπει τόν ἄνθρωπο σάν ἕνα ἐξάρτημα τῆς κοινωνίας, οὔτε σάν μιά ζωντανή μηχανή, ἀλλά ὡς κατ᾽ εἰκόνα καί καθ᾽ ὁμοίωση Θεοῦ». Τό ἀκόμη καταπληκτικότερο εἶναι ὅτι στόν τομέα τῆς φιλανθρωπίας καί τῆς ἀγάπης προσφέρουν τίς ὑπηρεσίες τους ἐθελοντικά πολλά πρόσωπα τῆς Ἐκκλησίας, ὁπότε καλλιεργεῖται σέ μεγάλο βαθμό ὁ ἐθελοντισμός, ὁ ὁποῖος στίς σύγχρονες ὑλιστικές κοινωνίες μέ τήν συμφεροντολογική νοοτροπία τείνει νά σβησθῆ, νά ἐξαφανισθῆ. Αὐτό δείχνει καί τή θέση τῆς Ἐκκλησίας στήν κοινωνία. Οἱ ποιμένες τῆς Ἐκκλησίας ἀφουγκράζονται τόν πόνο τῶν ἀνθρώπων καί ἀνταποκρίνονται σέ αὐτόν, προσπαθοῦν νά ἀνακουφίσουν τούς ἀνθρώπους ἀπό τίς ποικίλες δυσκολίες πού ἔχουν. Οἱ ρίζες τῆς ποιμαίνουσας Ἐκκλησίας στό λαό εἶναι πολλές καί μεγάλες καί δέν μπορεῖ κανείς εὔκολα νά τίς ἀποκόψη. Κανένας κομματικός μηχανισμός καί καμμία ἄλλη ὀργάνωση δέν ἐπιτελεῖ ἕνα τέτοιο μεγάλο ἔργο, ὅπως ἡ Ἐκκλησία»29. Ἀπόδειξη ὅλων αὐτῶν εἶναι οἱ πίνακες φιλανθρωπίας πού παραθέσαμε παραπάνω.
Ἄς μοῦ ἐπιτραπεῖ ἐδῶ νά ἀναφέρουμε μερικές γνῶμες τῶν Πατέρων γιά τή φιλανθρωπία. Ἡ φιλανθρωπία ἤ, ὄπως τήν ὀνομάζουμε ἐλεημοσύνη, δέν εἶναι τυχαία πράξη. Ὁ ἀπόστολος Παῦλος τόν ἔρανο πού ἔκανε γιά τούς χριστιανούς τῶν Ἱεροσολύμων τόν ὀνομάζει «χάριν». «Ὅταν δέ παραγένωμαι, οὕς ἐάν δοκιμάσητε, δι' ἐπιστολῶν τούτους πέμψω ἀπενεγκεῖν τήν χάριν ὑμῶν εἰς Ἱερουσαλήμ»30. Ἄς δοῦμε τώρα πῶς ἑρμηνεύει τό χωρίο αὐτό ὁ ἱερός Χρυσόστομος· «Καί ὅρα πῶς ἑαυτοῦ πανταχοῦ μέμνηται, καί οὐδαμοῦ ἐπιλανθάνεται· οὐδέ γάρ ἐνταῦθα ἐντολήν ἐκάλεσεν, οὐδέ ἐλεημοσύνην, ἀλλά χάριν· δεικνύς ὅτι καθάπερ νεκρούς ἐγείρειν καί δαίμονας ἐλαύνειν καί λεπρούς καθαίρειν χάριτος ἔργον ἐστίν· οὕτω καί πενίαν διορθοῦν, καί τοῖς δεομένοις χεῖρα ὀρέγειν, καί πολλῷ μᾶλλον τοῦτο ἤ ἐκεῖνο· ἀλλ᾽ εἰ καί χάρις ἐστι, καί τῆς ἡμετέρας δεῖται σπουδῆς καί προθυμίας, ἵνα ἑλώμεθα καί βουληθῶμεν καί τῆς χάριτος ἀξίους ἑαυτούς παρασκευάσωμεν»31. Κάνοντας φιλανθρωπία μεταδίδουμε τή χάρη τοῦ Θεοῦ. Ἀπό τήν πλευρά μας χρειάζεται σπουδή νά ἐνεργοποιήσουμε τό χάρισμα αὐτό τοῦ Θεοῦ. Ὁ ἱερός Χρυσόστομος στήν ἴδια ὁμιλία κάνει λόγο γιά ἀδιάκριτη ἐλεημοσύνη· «διόρθου τήν πενίαν, λῦε τόν λιμόν, ἀπάλλαττε θλίψεως, μηδέν περαιτέρω περιεργάζου. Εἰ γάρ μέλοιμεν βίους ἐρευνᾶσθαι, οὐδέποτε οὐδένα ἄνθρωπον ἐλεήσομεν»32. Πάνω στή βάση αὐτή στέκεται ἡ Ἐκκλησία καί κάνει φιλανθρωπία ἀδιάκριτα σ᾽ ὅλους, χριστιανούς καί μή, γιατί στόν καθένα βλέπει τήν εἰκόνα τοῦ Χριστοῦ. Ὁ Νικόλαος ὁ Καβάσιλας ἑρμηνεύοντας τό μακαρισμό τοῦ Κυρίου «Μακάριοι οἱ ἐλεήμονες ὅτι αὐτοί ἐλεηθήσονται»33, θά πεῖ ἐμφαντικά πώς τό ἆθλον τῶν ἐλεημόνων εἶναι νά τύχουν τοῦ ἐλέους τοῦ Θεοῦ καί «Βασιλείαν λαβεῖν»34.
Συνεχίζουμε, μετά τήν μικρή αὐτή παρέμβαση, τήν ἀπαρίθμηση τῶν στοιχείων τῆς φιλανθρωπικῆς δραστηριότητος τῆς Ἐκκλησίας. Ἄς δοῦμε μερικές δραστηριότητες τῆς εἰδικῆς Συνοδικῆς Ἐπιτροπῆς Μεταναστῶν, Προσφύγων κάι παλινοστούντων στά ἔτη 2006 – 2011. Πρῶτα ἡ Ἐκκλησία διοργάνωσε συνέδριο στό διορθόδοξο κέντρο τῆς Πεντέλης μέ σκοπό τή μαρτυρία της πάνω στά μεταναστευτικά θέματα. Ἡ ἐπιτροπή μέ τήν παρουσία της ἤ καί μέ εἰσηγήσεις της συμμετεῖχε καί σέ ἄλλα συνεδρια καί ἡμερίδες. Τό μετανάστη δέν τόν δεχόμεθα σάν ἕνα ἐνοχλητικό ἐπισκέπτη, ἀλλά σάν εἰκόνα τοῦ Θεοῦ. Μετά ἡ Ἱερά Σύνοδος ἐνέκρινε τή διοργάνωση τριῶν κύκλων συζητήσεων σέ ἐνορίες τῆς Ἀρχιεπισκοπῆς Ἀθηνῶν, ὅπου παρατηρεῖται σημαντική συγκέντρωση μουσουλμάνων μεταναστῶν. Σέ αὐτές τίς συνάξεις θά ἐθίγοντο θέματα γιά τίς διακρίσεις πού ὑφίστανται οἱ μετανάστες καί ἡ συνεργασία σέ πρακτικά θέματα Ὀρθοδόξων κληρικῶν μέ τούς ὑπευθύνους θρησκευτικούς ἀρχηγούς τους. Σκοπός τῶν συναντήσεων αὐτῶν εἶναι ἡ ἀποφυγή παρανοήσεων καί κακῶν νοοτροπιῶν ἀπέναντι στούς μετανάστες καί ἡ καλλιέργεια εἰλικρινοῦς ἐπικοινωνίας καί ἀλληλογνωριμίας. Τελευταῖα ἐξετάζονται καί οἱ ἐπιπτώσεις τῆς κρίσεως στούς μετανάστες. Ἡ ὑλική βοήθεια στούς μετανάστες παρέχεται ἀδιάκριτα, ὅπως καί στούς ἄλλους συμπολίτες τῆς πατρίδος μας.
ΤΙ ΜΠΟΡΟΥΣΕ ΝΑ ΚΑΝΕΙ Η ΕΚΚΛΗΣΙΑ ΚΑΙ ΔΕΝ ΤΟ ΕΚΑΝΕ
ΚΑΙ ΠΟΙΟΙ ΤΗΝ ΕΜΠΟΔΙΣΑΝ;
Πολλά θά μποροῦσε νά κάνει ἡ Ἐκκλησία ἀκόμη, ἐάν εἶχε τά ἀνάλογα χρήματα καί τήν ἀμέριστη συμπαράσταση τῆς Πολιτείας. Πολλές φορές μᾶς καταλαμβάνει πικρία, ἐάν σκεφθοῦμε τί ἔχει δώσει ἡ Ἐκκλησία στήν Πολιτεία γιά τό λαό μας καί ποιά ἦταν ἡ συμπεριφορά τῶν κρατούντων ἀπέναντι σ᾽ Αὐτήν. Ἀναφέρουμε ἐνδεικτικά μερικά στοιχεῖα ἀπό τό ἄρτι κυκλοφορῆσαν βιβλίο τοῦ Μακαριωτάτου Ἀρχιεπισκόπου κ. Ἱερωνύμου ὑπό τόν τίτλο «ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΗ ΠΕΡΙΟΥΣΙΑ ΚΑΙ ΜΙΣΘΟΔΟΣΙΑ ΤΟΥ ΚΛΗΡΟΥ». Πρῶτα πρῶτα τονίζεται ἡ βαθιά ἄγνοια τῶν κρατούντων καί ἄλλων πολλῶν Ἑλλήνων καί ξένων γύρω ἀπό τά οἰκονομικά τῆς Ἐκκλησίας. Νομίζουν πώς ἡ Ἐκκλησία ἔχει ἀμύθητη περιουσία, ἐνῶ ἡ πραγματικότητα εἶναι ὅτι τά σημερινά διαθέσιμα χρήματα τοῦ Κεντρικοῦ Ὀργανισμοῦ τῆς Ἐκκλησιας ἐπαρκοῦσαν μέχρι τόν περασμένο Δεκέμβριο τοῦ 2011. Καί τό πρῶτο πρόβλημα πού ἀναφύεται εἶναι μέ τήν πληρωμή τῶν διακοσίων περίπου ὑπαλλήλων, πού μισθοδοτοῦνται ἀπό τόν Ἐκκλησιαστικό Ὀργανισμό35.
Δέν εἶναι μόνο ἡ ἠθελημένη ἤ μή ἄγνοια τῶν κρατούντων, ἀλλά καί τό ὅτι «πολλοί δημοσιογράφοι καί διάφορα Μ.Μ.Ε., ἐνῶ ἔχουν τίς δυνατότητες νά προσεγγίσουν τό θέμα μέ ἀντικειμενικότητα καί νά ἐκφράσουν τήν ἀλήθεια, προτιμοῦν τό δρόμο τῆς ἀνεξέλεγκτης φαντασίας, ἐπιδίδονται στό ἄθλημα τῆς καχυποψίας καί τῆς ἀνειλικρίνειας καί κάνουν λόγο γιά θησαυρούς καί πακτωλούς χρημάτων, πού δῆθεν κρύπτονται αὐτάρεσκα καί ἐγωϊστικκά σέ ἐκκλησιαστικά θησαυροφυλάκια»36. Ἀκόμη καί διακεκριμένοι ἐπιστήμονες, ἀγνοῶντας τήν σημερινή Ἐκκλησιαστική κατάσταση, προτείνουν δήμευση τῆς Ἐκκλησιαστικῆς περιουσίας, παύση τῆς μισθοδοσίας τοῦ κλήρου καί πολλά ἄλλα37. Ντόπιες καί ξένες ἐφημερίδες ἀναμασσοῦν τά μυθεύματα γιά τεράστια περιουσία τῆς Ἐκκλησίας. Ἀπό τῆς συστάσεως τοῦ Ἑλληνικοῦ κράτους μέχρι σήμερα τό 96% τῆς Ἐκκλησιαστικῆς
περιουσίας ἔχει παραχωρηθεῖ, δημευθεῖ καί ἀπαλλοτριωθεῖ ἀπό τό κράτος, χωρίς οὐσιαστκές ἀποζημιώσεις. Στό βιβλίο τοῦ Μακαριωτάτου ὑπάρχουν λεπτομερεῖς πίνακες ἑκατοντάδων ἐκκλησιαστικῶν ἀγροτικῶν κτημάτων ἄνευ καταβολῆς ἀποζημιώσεων μέχρι σήμερα38. Ὅλες αὐτές οἱ δημεύσεις, παραχωρήσεις και ἀπαλλοτριώσεις ὑπόβαθρο εἶχαν τή μισθοδοσία τοῦ κλήρου. Θά μπορούσαμε νά ποῦμε πώς ἡ μισθοδοσία τῶν κληρικῶν μας ἀγοράσθηκε μέ βαρύτατο λύτρο καί τίμημα. Ἐδῶ δέν πρέπει νά παραβλέψουμε καί τά δικά μας, δηλ. τῆς Ἐκκλησιαστικῆς διοικήσεως λάθη. Ἀναφέρουμε ἐνδεικτικά μερικές προσφορές τῆς Ἱερᾶς Μονῆς Πετράκη, ὄπου καί εὑρισκόμεθα, ὡς δείγματα καλῆς θελήσεως τῆς Ἐκκλησίας πρός τό κράτος. Παραχωρήθηκαν ἐκτάσεις γιά τό στρατωνισμό τοῦ Ἑλληνικοῦ στρατοῦ (ὅπου εἶναι σήμερα ἡ Ἐθνική Πινακοθήκη). Ἡ ἔκταση ὅπου εἶναι σήμερα τό Ναυτικό νοσοκομεῖο, ὁ Ἀνδριάντας τοῦ Βενιζέλου, τό Μέγαρο μουσικῆς, ἡ Ἀμερικανική πρεσβεία, ἡ Πλατεῖα Στέγη Πατρίδος, τό Πολεμικό μουσεῖο, ἡ Μαράσλειος Ἀκαδημία, τό Νοσοκομεῖο Εὐαγγελισμός, τό Πολυτεχνεῖο, ἡ Ἀκαδημία Ἀθηνῶν, ἡ Ἐθνική βιβλιοθήκη, τό Ἀρεταίειον Νοσοκομεῖο, τό Νοσοκομεῖο Παίδων, τό Νοσοκομεῖο Σωτηρία, ἔκταση 250 στρεμμάτων στό γουδί πρός ἐξυπηρέτηση στρατιωτικῶν ἀναγκῶν, ἡ Γεννάδιος Βιβλιοθήκη, τό Μετσόβειον Πολυτεχνεῖο κ.ἄ.39.
Ἄς δοῦμε ἀπό τή μεγάλη περιουσία τῆς Ἐκκλησίας τί ἔχει ἀπομείνει. Γενικό Σύνολο Δασῶν καί Δασικῶν ἐκτάσεων 224.416,924 στρέμματα καί Γενικό Σύνολο χορτολιβαδικῶν ἐκτάσεων 7.552.628 στρέμματα. Χιλιάδες στρέμματα εἶναι δάση, πού δέν μποροῦν να ἀξιοποιηθοῦν.
Ἄξιον παρατηρήσεως εἶναι τά δεσμευμένα ἀκίνητα ἀπό τό κράτος, πού ἐάν ἀπεγκλωβίζονταν, θά παρεῖχαν τή δυνατότητα νά τά ἀξιοποιήσει ἡ Ἐκκλησία καί νά διαθέσει τά προϊόντα χρήματα σέ ἔργα ἀγάπης καί φιλανθρωπίας. Ἔχουν δεσμευθεῖ π.χ. στήν περιοχή Βουλιαγμένης συνολική ἐπιφάνεια 603.263,68 τ.μ. μέ συνολική ἀντικειμενική ἀξία 347.739.914,40 εὐρώ. Στήν περιοχή τῶν Ἀθηνῶν συνολική ἐπιφάνεια 16.314,52 τ.μ. μέ συνολική ἀντικειμενική ἀξία 32.234.881,25 εὐρώ. Στήν περιοχή Θεσσαλονίκης συνολική ἐπιφάνεια 3.861,46 τ.μ. μέ συνολική ἀντικειμενική ἀξία 7.381.946,53 εὐρώ.
Ἐάν ἀπεδεσμεύοντο ὅλα αὐτά, τότε ἡ Ἐκκλησία θά εἶχε στά χέρια της μιά οἰκονομική ἄνεση γιά τά καλά της ἔργα. Πάντοτε δίδονται ὑποσχέσεις πώς θά τακτοποιηθεῖ τό ζήτημα, ἀλλά παραμένουν μόνον ὑποσχέσεις, χωρίς νά ὑλοποιηθοῦν ποτέ.
Ἐπειδή κατά κανόνα ἀκούγεται πώς ἡ Ἐκκλησία φοροδιαγεύγει ἤ εἶναι ὁ μοναδικός στήν Ἑλλάδα θεσμός πού ἀπαλλάσσεται σκανδαλωδῶς, οἱ οἰκονομικές ὑπηρεσίες τῆς Ἐκκλησίας μας μᾶς πληροφοροῦν πώς τό 2011 κατεβλήθησαν φόροι ἐκ μέρους τῆς Ε.Κ.Υ.Ο καί τῶν ἱερῶν Μητροπόλεων (Μονές, Ἐκκλησιαστικά Ἱδρύματα, Ἐνορίες) ὕψους 12.584.139,92 εὐρώ.
Ἀναλυτικώτερα πληρώνουμε τούς ἑξῆς φόρους:
1. Φόρο ἐπί τῶν κατ᾽ ἔτος μισθωμάτων, πού εἰσπράττει τό Κράτος ἀπό ἀκίνητα, μέ συντελεστή 20% ἐπί τῆς ἀξίας τους.
2. Συμπληρωματικό φόρο ἐπί τῶν εἰσοδημάτων ἀπό οἰκοδομές καί ἐκμισθώσεις γαιῶν, μέ συντελεστή 3,6%.
3. Προκαταβολή τοῦ φόρου (γιά τό ἑπόμενο ἔτος), μέ συντελεστή 55% ἐπί τῆς ἀξίας του παραπάνω συμπληρωματικοῦ φόρυ.
4. Φόρο ἐπί τῆς ἀκίνητης περιουσίας, μέ συντελεστή 3‰ ἐπί τῆς ἀντικειμενικῆς ἀξίας τῶν ἀκινήτων (ἐκτός ἄν πρόκειται γιά οἰκοδομήματα λατρευτικῆς, θρησκευτικῆς ἤ κοινωφελοῦς χρήσεως π.χ. Ἱ. Ναοί, γηροκομεῖα, χῶροι συσσιτίων).
5. Φόρο ἐπί τῶν κληρονομιῶν καί δωρεῶν, μέ συντελεστή 0,5% ἐπί τῆς ἀξίας τῶν δωρηθέντων.
6. Χρέος χαρτοσήμου καί δικαιώματα ΟΓΑ συνολικοῦ ποσοστοῦ 2,40% ἐπί χρηματικῆς παροχῆς πιστῶν πρός τούς Ἱ. Ναούς λόγῳ ἱεροπραξιῶν.
Ἐπίσης τά νομικά πρόσωπα τῆς Ἐκκλησίας παρακρατοῦν καί ἀποδίδουν στίς Δ.Ο.Υ. τά παρακάτω φορολογικά ἔσοδα:
1. Φόρο μισθωτῶν ὑπηρεσιῶν γιά τούς ἐκκλησιαστικούς ὑπαλλήλους καί συνεργάτες τους, πού ἀμείβονται ἀπό τόν προϋπολογισμό τους.
2. Φ.Π.Α. μέ τούς προβλεπόμενους συντελεστές γιά ὑπηρεσίες καί ἀγαθά.
3. Φόρο εἰσοδήματος μέ συντελεστή 8% σέ ὅλα τά τιμολόγια παροχῆς ὑπηρεσιῶν.
4. Φόρο εἰσοδήματος μέ συντελεστή 4% σέ ὅλα τά δελτία ἀποστολῆς ἀγαθῶν καί μέ συντελεστή 1% γιά τά ὑγρά καύσιμα.
῾Η Ἐκκλησία δέ ζήτησε ποτέ ἄνιση μεταχείριση ἐν σχέσει μέ τά ἄλλα θρησκεύματα καί δόγματα καί μέ τούς ὑπόλοιπους φορολογούμενους μή κερδοσκοπικούς ὀργανισμούς τῆς χώρας40.
ΤΙ ΠΡΟΚΕΙΤΑΙ ΝΑ ΚΑΝΕΙ Η ΕΚΚΛΗΣΙΑ
Ὁ ἅγιος Ἰωάννης ὁ Χρυσόστομος μᾶς δίνει ἕνα χαρακτηριστικό τοῦ ἀνθρώπου: «διπλοῦν γάρ τοῦτο τό ζῶον, ὁ ἄνθρωπος, λέγω, ἐκ δύο συγκείμενος οὐσιῶν, τῆς μέν αἰσθητῆς, τῆς δέ νοητῆς, ψυχῆς, λέγω, καί σώματος, καί ἐν οὐρανῷ καί ἐν γῇ συγγένειαν ἔχων»41. Ἀφοῦ τό πρόσωπο τοῦ ἀνθρώπου ἀποτελεῖται ἀπό δύο στοιχεῖα, τήν ψυχή καί τό σῶμα, ἡ Ἐκκλησία θά φροντίσει μέ ὅλες της τίς δυνάμεις νά ἐνισχύσει τόν ὅλον ἄνθρωπο. Ἄλλωστε ὁ Χριστός, ὅταν ἔγινε ἄνθρωπος, τόν ὅλον ἄνθρωπο προσέλαβε. Αὐτόν τόν ἄνθρωπο πού εἶναι «ἐν μικρῷ μέγας», πού εἶναι «ἐπόπτης τῆς ὁρατῆς κτίσεως καί μύστης τῆς νοουμένης, Βασιλεύς τῶν ἐπί γῆς, βασιλευόμενος ἄνωθεν, ἐπίγειος καί οὐράνιος, πρόσκαιρος καί ἀθάνατος, ὁρατός καί νοούμενος, μέσος μεγέθους καί ταπεινότητος, πνεῦμα καί σάρξ. Πνεῦμα διά τήν χάριν καί σάρκα διά τήν ἔπαρσιν...ζῶον ἐνταῦθα οἰκονομούμενον καί ἀλλαχοῦ μεθιστάμενον, καί πέρας τοῦ μυστηρίου, τῇ πρός Θεόν νεύσει θεούμενον»42. Δέν ἐπιτρέπεται νά τηροῦμε ἀπέναντι στόν ἄνθρπωο μονοφυσιτική στάση· ὅλα νά γίνονται γιά τό σῶμα. Οὕτε πάλι νά περιοριζόμεθα μόνο στά λεγόμενα «πνευματικά». Ἡ Ἐκκλησία θά ἐνθαρρύνει στόν καιρό αὐτό τῆς κρίσεως μέ κηρύγματα, ὁμιλίες, λειτουργίες, ἐξομολογήσεις, κατηχήσεις, προσωπικές ἐπαφές, ἀνοχές καί ἄλλες παραστάσεις τό φρόνημα τοῦ λαοῦ μας πού ἔχει καταπέσει καί κινεῖται μεταξύ τῆς ἀπελπισίας καί μοιρολατρίας. Θά τονίσουμε πώς ὅλοι οἱ πειρασμοί ἔχουν ἡμερομηνία λήξεως.
Μεγαλύτερη ἐπίδραση ἀπό τά ὑλικά ἀγαθά ἔχει ἡ παρουσία τοῦ ποιμένος στήν καθημερινή ζωή τοῦ ἀνθρώπου. Αὐτοί πού κανονίζουν τίς τύχες μας πολλές φορές ἀγνοοῦν πώς εἴμαστε πλάσματα μέ εὐαισθησίες, συναισθήματα, ἀντοχές καί προσδοκίες. Μᾶς ἀξιολογοῦν μέ τά χρήματα, μέ τούς φόρους, μέ τίς κρατήσεις καί φοροδιαφυγές. Ἀντίθετα ἡ Ἐκκλησία μας θέλει νά βλέπει τόν καθένα σάν τό τιμιώτατο πλάσμα τῆς δημιουργίας, γιά τό ὁποῖο ὁ Χριστός ἔδωσε τό αἷμα Του.
Ἀπό τήν ἄλλη πλευρά ἡ ἀγάπη μας πρός τό Χριστό καί πρός τήν εἰκόνα τοῦ Χριστοῦ θά μᾶς δραστηριοποιήσει καί σέ ἐνέργειες πού θά ἐξυπηρετοῦν καί τίς ὑλικές ἀνάγκες τοῦ ἀνθρώπου, εἴτε αὐτές εἶναι τροφές, φάρμακα, νοσηλευτικές ὑπηρεσίες, στέγη πτωχῶν καί καταφρονημένων, παροχές σέ παιδιά καί κακοποιημένους ἀνθρώπους, σπουδές νέων κ.ἄ. Ὅλα αὐτά δέν εἶναι γιά τήν Ἐκκλησία ἀφορμές γιά νά ἐπιδειχθεῖ, ἀλλά εὐκαιρίες, γιά νά ἐκφράσει τήν ἀγάπη της στήν εἰκόνα τοῦ Θεοῦ, δηλαδή στόν ἄνθρωπο. Στήν προσπάθειά μας αὐτή ἐπιθυμοῦμε νά ἔχουμε τή συμπαράσταση τῆς Πολιτείας. Πολλές φορές ἀπό ἐπισήμους φορεῖς διαπιστώνουμε μιά βαθειά ἄγνοια γιά τά ὅσα συμβαίνουν στήν Ἐκκλησία. Ἔτσι ἀκούγονται ἀπόψεις παντελῶς ἀπαράδεκτες γιά τήν περιουσία τῆς Ἐκκλησίας, τή μισθοδοσία τοῦ κλήρου, τοῦ μισθοῦ τῶν Ἀρχιερέων ἤ ἀποκρύπτεται σκοπίμως ἤ ἰδιοτελῶς ἡ πραγματικότητα τῆς προσφορᾶς τῆς Ἐκκλησίας στό λαό. Θέλουμε τήν Πολιτεία νά μᾶς συμπαρασταθεῖ στό βαρύ ἔργο μας κι ὄχι νά μᾶς βλέπει καχύποπτα καί ἀντιπάλους της. Ἐπίσης ἀπό τήν Εὐρωπαϊκή Ἕνωση θέλουμε νά ἔχουμε τή βοήθειά της. Ἤδη ἡ Διαρκής Ἱερά Σύνοδος ἔστειλε ἐπιστολή στόν Πρόεδρο Μπαρόζο καί ἐκθέτει τίς ἀπόψεις της γιά τήν κρίση καί τί περιμένουμε ἀπό τήν Εὐρωπαϊκή Ἕνωση. Στήν ἐπιστολή αὐτή ἐπισημαίνεται πώς ὁ σύγχρονος εὐρωπαϊκός πολιτισμός διέρχεται μία νέα κρίση, κρίση ἀξιοπιστίας τῆς πολιτικῆς καί τῶν πολιτικῶν προσώπων, κρίση ἐμπιστοσύνης τῶν πολιτῶν ἀπέναντι στούς θεσμούς καί μάλιστα τούς εὐρωπαϊκούς. Ὁ Χριστιανισμός, συνεχίζει ἡ ἐπιστολή, ὅπως καί κάθε ἄλλη θρησκευτική κοινότητα, δέν μπορεῖ νά κλείνει τά μάτια του ἀπέναντι στά τεράστια προβλήματα τῆς ἀνθρωπότητας, τά ὁποῖα δέν εἶναι μόνον οἰκονομικά καί πολιτικά, ἀλλά προπάντων ἠθικοῦ χαρακτήρα. Τονίζεται ἐπίσης ὅτι ἡ Ἐκκλησία δέν μπορεῖ νά ἀποδεχθεῖ τήν χρεωκοπία τῆς ἀνθρώπινης ἀξιοπρέπειας καί δέν μπορεῖ νά συγχωρέσει τήν πτώχευση τῶν ἀξιῶν43. Ἀπαντώντας στήν ἐπιστολή αὐτή τῆς Ἱερᾶς Συνόδου ὁ Πρόεδρος τῆς Εὐρωπαϊκῆς Ἐπιτροπῆς, γράφει ὅτι στηρίζει τό ἔργο πού κάνει ἡ Ἐκκλησία τῆς Ἑλλάδος, σ' αὐτή τή δύσκολη πορεία γιά τή χώρα μας καί προσβλέπει στήν ἐνίσχυση τῆς συνεργασίας γιά νά μπορέσει ἡ Ἑλλάδα νά βγεῖ ἀπό τήν κρίση44.
Ὡς Ἐκκλησία καταδικάζουμε τίς τοκογλυφικές διαθέσεις ὁρισμένων κρατῶν εἰς βάρος τοῦ Ἑλληνικοῦ λαοῦ. Δέν θά σταματήσουμε νά προσευχόμαστε, νά λειτουργοῦμε, νά παρέχουμε ὑλικά ἀγαθά καί χρήματα, νά ἐνισχύουμε καί νά βοηθοῦμε τούς ἀναξιοπαθοῦντες, νά κηρύττουμε τό Χριστό, ἀλλά καί νά εἴμαστε πρόθυμοι, νά ἐνισχύσουμε καί ὑλικά ἀδιακρίτως κάθε ἄνθρωπο πού ζητάει τή βοήθειά μας. Πνευματική καί ὑλική βοήθεια θά πηγαίνουν μαζί ἐξυπηρετῶντας τό πρόσωπον πού λέγεται ἄνθρωπος.
Θά μοῦ ἐπιτρέψετε νά τελειώσω μέ μιά εὐχή γιά τήν κρίση, τήν ὁποία μοῦ ζήτησε ὁ σεβαστός καί ἀγαπητός ἐν Χριστῷ Ἀδελφός ἅγιος Φλωρίνης κ. Θεόκλητος νά γράψω μέ τήν εὐκαιρία ἑνός μικροῦ ἐπίκαιρου βιβλίου πού ἀναφέρεται σ᾽ αὐτήν.
Κύριε ὁ Θεός ἡμῶν, ὁ δείξας τό ἔλεός Σου ἐν πᾶσι τοῖς προσιοῦσι σοι καί ἐξαιτουμένοις τοῦτο, ὁ εὐμήχανος καί ποικίλα ἔχων τῆς σωτηρίας τά φάρμακα, «ὁ πατήρ τῶν οἰκτιρμῶν καί Θεός πάσης παρακλήσεως, ὁ παρακαλῶν ἡμᾶς ἐπί πάσῃ τῇ θλίψει ἡμῶν»45, ὁ διά τοῦ μονογενοῦς Σου Υἱοῦ πληροφορήσας ἡμᾶς ὅτι «οἰκτίρμων»46 ὑπάρχεις καί πολυέλεος, «ὁ ἐλεῶν πάντας, ὅτι πάντα δύνασαι καί παρορῶν ἁμαρτήματα ἀνθρώπων εἰς μετάνοιαν»47, ὁ παρακινήσας τόν προφητάνακτα Δαυΐδ εἰπεῖν· «καθαρισθήσομαι ἀπό ἁμαρτίας μεγάλης»48 τῇ δυνάμει σου, ὁ μή θέλων τόν θάνατον τοῦ ἁμαρτωλοῦ, πρόσδεξαι ἐν ταύτῃ τῇ ὥρᾳ τήν δέησιν ἡμῶν ὑπέρ τοῦ Ἔθνους καί τῆς Πατρίδος ἡμῶν. Πάντες γάρ οἱ ὁμοπάτριδες κείμεθα ἐπί ξυροῦ ἀκμῆς τῶν θλίψεων ὀδυνόμενοι ἐπί τῇ χλεύῃ καί καταφρονήσει τῆς φιλτάτης ἡμῶν πατρίδος, οὐ μήν ἀλλά καί τῇ δυστυχίᾳ τῶν κατοίκων αὐτῆς. Ὄντως ἔκ τε τῶν ἁμαρτιῶν ἡμῶν καί ἐκ τῆς ἐνεστώσης οἰκονομικῆς ἀνάγκης καί τῆς πνευματικῆς κρίσεως τῶν Ἐθνῶν κατέστημεν ἄνθρωποι θλῖψιν μόνιμον ἔχοντες καί Ἔθνος ὑπό τῶν ἄλλων Ἐθνῶν ὀνειδιζόμενον.
Δός, οὖν, ἡμῖν, Κύριε ὁ Θεός ἡμῶν ἄνεσιν βίου, πάντα τά χρειώδη τῆς καθ᾽ ἡμέραν ἐπί τῆς γῆς ἡμῶν διαβιώσεως, μετάνοιαν διά τάς παραλείψεις καί ἁμαρτίας ἡμῶν, ἐλευθερίαν ἐκ τῶν πολλῶν δυσοιώνων λογισμῶν, πίστιν βεβαίαν πρός Σέ, ἐλπίδα ἐπί τά βελτίω τῶν ὀχληρῶν ἡμῶν καταστάσεων ἀκαταίσχυντον, χαράν ἐν ταῖς καρδίαις ἡμῶν σταθηράν. Ἐξάγαγε ἡμᾶς ἐκ τῶν λυπηρῶν ἐπί τά θυμηδέστερα, ἐκ τῶν στενωπῶν τῆς ἀπελπισίας εἰς τόν δίαυλον τοῦ θάρσους, ἐκ τῆς ὀλισθηρᾶς ὁδοῦ τῆς ἀπωλείας εἰς τήν ἀτραπόν τῆς σταθερότητος, ἐκ τῆς ἀπιστίας εἰς τήν πίστιν, φανερῶν τοῖς πᾶσι τόν δρόμον τῆς ἀληθινῆς ζωῆς.
Ὅτι σύ εἶ ἡ πηγή τῆς ζωῆς καί σοί τήν δόξαν ἀναπέμπομεν τῷ Πατρί καί τῷ Υἱῷ καί τῷ Ἁγίῳ Πνεύματι, νῦν καί ἀεί καί εἰς τούς αἰῶνας τῶν αἰώνων. Ἀμήν.
1. Ὕμνοι θείων ἐρώτων, S.C., τ. 174, σελ. 194.
2. Εἰς τούς Ἀνδριάντας, 7η ὁμιλία, ἐκδ. «ΛΟΓΟΣ», τ. 8ος, σελ. 129.
3. PG 37, 1300Α.
4. Ἰω. 17, 23.
5. Γρηγορίου τοῦ Σιναΐτου, Κεφάλαια πάνυ ὠφέλιμα, ἐκδ. Ἀστήρ, Φιλοκαλ. τ. Δ΄, σελ. 38.
6. PG 61, 343-344.
7. Ἐπίτομον Λεξικόν Ἑλληνικῆς Γλώσσης, ὑπὸ Δημητρίου Σ. Ζαλούχου, ἐν Ἀθήναις,
Ἐκδοτικόν Κατάστημα Γεωργίου Δ. Φεξῆ, 1899, σελ. 549).
8. Λεξικόν Ὁμηρικόν, ὑπό Ἰ. Πανταζίδου, ἐν Ἀθήναις, Βιβλιοεκδοτικά Καταστήματα
Ἀναστασιου Δ. Φεξῆ, Ι901, σελ. 500.
9. Ἀνθίμου Γαζῆ, Λεξικόν τῆς Ἑλληνικῆς Γλώσσης, Ἀθῆναι 1839, σελ. 240.
10. Δ. Δημητράκου, Μέγα Λεξικόν τῆς Ἑλληνικῆς Γλώσσης, τ. 5ος, 1956, σελ. 4133.
11. Λεξικό τῆς νέας Ἑλληνικῆς Γλώσσας, Κέντρο Λεξικολογίας, Ἀθῆναι 1998, σελ. 965.
12. Newsbomb.gr., ἄρθρον ΚΟΙΝΩΝΙΑ τῆς 24-11-2011.
13. Ὅπ.π.
14. Εἰς τήν Γένεσιν, PG 53, 22.
15. Ψ. 48,3.
16. Ἀποφθέγματα Γερόντων, PG 65, 136B.
17. Ματθ. 25, 40.
18. ΡG 35, 870.
19. Ματθ. 5, 45.
20. Μάρκ. 6, 34.
21. Ματθ. 14, 14.
22. Ὅπ.π., στ. 19-20.
23. Βλ. Ἰω. 6,27.
24. Ἑρμηνεία εἰς τὸ κατὰ Ἰωάννην Εὐαγγέλιον, PG123, 1300A.
25. Ρομφαία, 2 Φεβρουαρίου 2012.
26. Βλ. Πρόλογον εἰς τό ἡμερολόγιο τῆς Ἀποστολῆς τοῦ 2012.
27. Στοιχεῖα προσφερθέντα ἀπό τήν Μ.Κ.Ο. Ἀποστολή.
28. Ἐκ τῶν προσφερθέντων στατιστικῶν στοιχείων τῆς Μ.Κ.Ο.
29. Περιοδικό Παρέμβαση. Ἀπρίλιος 2000, τεῦχος 51 καί Ἐνιαύσιον 2000, σελ. 66.
30. Α΄ Κορ. 16,3.
31. Περί ἐλεημοσύνης, ἐκδόσεις Διώτη, τ. 36ος, σελ. 199.
32. Ὅπ.π., σελ. 205.
33. Ματθ. 5, 7.
34. Εἰς τήν θείαν Λειτουργίαν, S.C., τ. 4, σελ. 114.
35. Ἱερωνύμου Ἀρχιεπισκόπου Ἀθηνῶν, Ἐκκλησιαστική Περιουσία καί Μισθοδοσία του
Κλήρου, Ἀθῆναι 2012, σελ. 13).
36. Ὅπ.π., σελ. 11.
37. Ὅπ.π.
38. Ὅπ.π., σελ. 85.
39. Ὅπ.π., σελ. 189.
40. Δελτίο Τύπου τῆς Ἱ. Συνόδου τῆς 22ας Φεβρουαρίου 2012.
41. Εἰς τήν ἀσάφειαν τῶν προφητειῶν, PG 56, 182.
42. Γρηγορίου τοῦ Θεολόγου, Λόγος ΛΗ΄,ΕΠΕ, τ. 5ος, σελ. 52.
43. Βλ. Ἐπίσημη Ἱστοσελίδα Ἱερᾶς Ἀρχιεπισκοπῆς Ἀθηνῶν, iaath.gr, Παρασκευή 14
Ὀκτωβρίου 2011.
44. Βλ. Romfea.gr, 24ωρο Ἐκκλησιαστικό Πρακτορεῖο Εἰδήσεων, Πέμπτη 8 Δεκεμβρίου
2011.
45. Β΄ Κορ. 1, 3.
46. Λουκ. 6, 3.
47. Σοφ. Σολ. 11, 23.
48. Ψ. 18, 4.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου