Του Γιώργου Φωτ. Παπαδόπουλου

Ο Ακάθιστος Ύμνος είναι μια Ακολουθία της Εκκλησίας μας από τις πιο γνωστές και τις πιο ευχάριστες στον Ελληνικό λαό, διότι, απευθύνεται με ευλαβική οικειότητα στην Παναγία, τη Μητέρα του Χριστού.

Η ονομασία του Ύμνου ως <<Ακαθίστου>> έχει την ιστορία της: Συνδέεται με την εποχή του αυτοκράτορα Ηρακλείου και του Πατριάρχη Σεργίου.

Ο Ηράκλειος αναγκάστηκε να εκστρατεύσει εναντίον των Περσών οι οποίοι απειλούσαν την αυτοκρατορία. Το 262 μ.Χ. όταν ο αυτοκράτορας βρισκόταν εκτός Πόλεως, νέος εχθρός εξέδραμε στην Κων/πολη και την πολιορκεί. Είναι οι Άβαροι, λαός συμμαχικός των Περσών.

Η Κων/πολη κινδύνευσε πραγματικά γιατί τότε απουσίαζαν οι μεγαλύτεροι ηγήτορές της.

Τότε την πρωτοβουλία ανέλαβε ο Πατριάρχης Σέργιος, ο οποίος εμψύχωσε τους πολεμιστές και το λαό. Η αντίσταση ήταν ηρωική και η Πόλη σώζεται. Μετά τη νίκη ολόκληρος ο λαός κατέφυγε στο Ναό της Παναγίας των Βλαχερνών όπου όρθιος καθόλη τη νύκτα έψαλλε τον ύμνο για να ευχαριστήσει την Θεοτόκο για τη σωτηρία της πόλης.

Από τότε καθιερώθηκε η ονομασία <<Ακάθιστος Ύμνος>>.

Στην πραγματικότητα όμως ο Ύμνος ήταν συνδεδεμένος με την εορτή του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου και ψαλλόταν μαζί με την Ακολουθία του Όρθρου της 25ης Μαρτίου.

Ο ποιητής του ύμνου δεν είναι γνωστό με ακρίβεια ποιος είναι. Ως επικρατέστεροι, όμως, φέρονται ο Αγ. Ρωμανός ο Μελωδός, ποιητής των Κοντακίων (1 Οκτωβρίου) και ο Αγ. Γερμανός, Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως (12 Μαΐου).

Η ονομασία του <<Χαιρετισμοί της Παναγίας>> οφείλεται στα επαναλαμβανόμενα <<Χαίρε>> τα οποία απευθύνονται στην Παναγία.

Ο Ύμνος αποτελείται από το προοίμιο <<Τη Υπερμάχω Στρατηγώ…>> και από 24 Οίκους που αρχίζουν από ένα γράμμα (Α-Ω) της ελληνικής αλφαβήτου.

Σήμερα ο Ακάθιστος Ύμνος ψάλλεται τμηματικά σε τέσσερις συνέχειες τις πρώτες Παρασκευές των Νηστειών, την δε πέμπτη Παρασκευή ψάλλεται ολόκληρος.

Ο Ακάθιστος Ύμνος είναι σπουδαιότατο κείμενο και για το μέλος και τα υψηλά νοήματα, αλλά και για την χάρη, την έξαρση και τον ενθουσιασμό, που γεννά στην ψυχή όσων παρακολουθούν και με συναίσθηση και κατάθεση ψυχής συμμετέχουν στην ψαλλόμενη Ακολουθία του.

Με τον τρόπο αυτό ενδυναμώνεται το φρόνημα των Ορθοδόξων, καλλιεργείται το ψυχικό μας σθένος και συνάμα γινόμαστε κοινωνοί της Θείας Χάριτος δια πρεσβειών της Υπεραγίας Θεοτόκου και Υπερμάχου Στρατηγού του Γένους μας.

Αξίζει να σημειωθεί ότι κατά την Ακολουθία του Ακαθίστου Ύμνου (η οποία τελείται όχι μόνον τις πέντε προαναφερόμενες Παρασκευές της Μεγάλης Τεσσαρακοστής, αλλά καθόλη τη διάρκεια του έτους και στις <<κατά μόνας>> -δηλαδή ατομικές- προσευχές των πιστών), έχουν καταγραφεί χιλιάδες <<σημεία>> και θαύματα, δείγμα της ζωντανής και θαυμαστής παρουσίας της Παναγίας στη λατρευτική και μυστηριακή ζωή μας.-