Xίος | Θάβονται βιβλία - θησαυροί

Βιβλιοθήκη Κοραή-Χίος

Εφημερίδα ΕΘΝΟΣ (5/2/2011)

Περίπου 20.000 χειρόγραφα και έντυπα, πλήθος τεχνουργημάτων, γλυπτών, χαρακτικών, πινάκων από σπουδαίους ζωγράφους και βυζαντινές εικόνες βρίσκονται ακόμη μέσα σε κούτες λόγω του κτιριακού προβλήματος που αντιμετωπίζει η βιβλιοθήκη

Αναξιοποίητος και ανοχύρωτος απέναντι στη φθορά του χρόνου κινδυνεύει να μείνει ο πολιτιστικός πλούτος της βιβλιοθήκης «Κοραής» στη Χίο. Μία από τις παλαιότερες και πιο σημαντικές βιβλιοθήκες στην Ελλάδα εκπέμπει πλέον σήμα κινδύνου: Το πολύτιμο υλικό της δεν είναι εφικτό να αναδειχθεί λόγω του κτιριακού προβλήματος που αντιμετωπίζει, με αποτέλεσμα παλαιά βιβλία να βρίσκονται καταχωνιασμένα σε κούτες και όχι σε προθήκες όπως τους αρμόζει. Την ίδια στιγμή, σύμφωνα με τον Σύλλογο Φίλων της Βιβλιοθήκης, η έλλειψη μόνιμου και εξειδικευμένου προσωπικού εμποδίζει τη συνεχή λειτουργία του εργαστηρίου συντήρησης.

Η Βιβλιοθήκη «Κοραής» δεν φέρει τυχαία το όνομα του Διδασκάλου του Γένους. Επηρεασμένος από τις ιδέες του Διαφωτισμού ο Αδαμάντιος Κοραής έθετε ως κύριο μέλημά του την πνευματική αναγέννηση, την οποία και θεωρούσε απαραίτητη προϋπόθεση για ελευθερία και ανεξαρτησία. Κάπως έτσι, το 1792 δώρισε αρκετά βιβλία του τα οποία χρησιμοποιήθηκαν ως «μαγιά» για να ιδρυθεί στην ιδιαίτερη πατρίδα του μια βιβλιοθήκη που απέκτησε και το όνομά του. Η βιβλιοθήκη εμπλουτίστηκε -με τη συμβολή λόγιων Ελλήνων του εξωτερικού και με νέους τίτλους- με αποτέλεσμα το 1822, πριν από την καταστροφή της Χίου, να είναι η σπουδαιότερη βιβλιοθήκη στην Ανατολή. Μετά τον θάνατο του Κοραή στο ίδρυμα μεταφέρθηκαν όλα τα προσωπικά του βιβλία όπως ο ίδιος επιθυμούσε.

Σήμερα, 219 χρόνια μετά το ξεκίνημά της, η Βιβλιοθήκη «Κοραής» είναι μία από τις μεγαλύτερες στην Ελλάδα και περιλαμβάνει περισσότερους από 130.000 τόμους.

Σπάνια χειρόγραφα, χάρτες, γκραβούρες, μία δωρεά του Ναπολέοντα, παλαιές εκδόσεις, εφημερίδες, περιοδικά, μετάλλια, νομίσματα, συλλογή κοχυλιών της Μεσογείου, πίνακες αλλά και λαογραφικά είδη -όπως κεντήματα, υφαντά, φορεσιές και ξυλόγλυπτα- περιλαμβάνονται μεταξύ άλλων στις συλλογές της Βιβλιοθήκης.

Παρ’ όλα αυτά οι δυνατότητες που παρέχει ένα τόσο αξιόλογο υλικό δεν αξιοποιούνται στο έπακρο. Ενδεικτική είναι η τύχη της δωρεάς που πρόσφεραν ο Μικές και η Γιόνα Παϊδούση στο Ιδρυμα.

Α. Μιχαηλίδης

Δωρεά στα αζήτητα

Πολλοί σπάνιοι κώδικες και αρχαία γιατροσόφια, μοναδικά στο είδος τους και σε άριστη κατάσταση περιλαμβάνονται μεταξύ άλλων στη συλλογή αυτή, η οποία παραχωρήθηκε εξ ολοκλήρου στη βιβλιοθήκη «Κοραή» το 2003. Οπως εξηγεί ο ιατρός κ. Ανδρέας Μιχαηλίδης, γραμματέας του Συλλόγου Φίλων της Βιβλιοθήκης «Κοραής», πρόκειται για τη σημαντικότερη δωρεά που καρπώθηκε η βιβλιοθήκη μετά από αυτή του Αδαμάντιου Κοραή. Παρ’ όλα αυτά, οκτώ χρόνια μετά, η σπάνια συλλογή του Χιώτη αιματολόγου Μικέ Παϊδούση εξακολουθεί να μην έχει τακτοποιηθεί. Περίπου 20.000 χειρόγραφα και έντυπα, πλήθος τεχνουργημάτων, γλυπτών, χαρακτικών, πινάκων από σπουδαίους ζωγράφους και βυζαντινές εικόνες βρίσκονται ακόμη μέσα σε κούτες.

Οπως εξηγεί ο κ. Μιχαηλίδης, ο οποίος έχει συγγράψει και σχετικό βιβλίο με τίτλο «ιπποκρατικές εκδόσεις στη Βιβλιοθήκη Χίου ''Κοραής''», οι περιορισμένοι πόροι που προέρχονται από το υπουργείο Παιδείας δεν επαρκούν.

Εκκληση για τη βιβλιοθήκη κάνει και ο Δημήτρης Π. Δημητρακόπουλος, ο επί σειρά ετών διευθυντής της Βιβλιοθήκης, υπερτονίζοντας μεταξύ άλλων την έλξη που ασκεί η βιβλιοθήκη σε επισκέπτες της Χίου.

«Εχουμε χρέος να παραδώσουμε στις νέες γενιές μια βιβλιοθήκη που προετοιμάζει τα άτομα για την κοινωνία των πολιτών», υποστηρίζει. «Ιδιαίτερα σήμερα, αφού, δυστυχώς, η εποχή μάς εξωθεί και μας προτρέπει να ενταχθούμε σε μια κοινωνία των πελατών...».

Αντίτυπο

«Περί Ιατρικής» από το 1493

Στα βάθη του Μεσαίωνα και συγκεκριμένα στο έτος 1493 ανάγεται χρονικά το παλαιότερο βιβλίο που περιλαμβάνει στη συλλογή της η βιβλιοθήκη «Κοραής». Πρόκειται για το «Περί Ιατρικής», το οποίο εκδόθηκε στη Βενετία και συντάχθηκε από τον Λατίνο συγγραφέα και μελετητή Αύλο Κορνήλιο Κέλσο (25 π.Χ. - 50 μ.Χ.). Το αντίτυπο έχει στο εξώφυλλο χειρόγραφη καταγραφή του τίτλου με τη λέξη Celsi διορθωμένη, βρίσκεται σε σχετικά καλή κατάσταση και είναι δεμένο μεταγενέστερα με καφέ χαρτόνι, πιθανά από εμπορικό κατάστιχο κίνησης εμπορευμάτων. Στην εσωτερική σελίδα είναι καταγεγραμμένη στα Γαλλικά η ημερομηνία 3 Οκτωβρίου 1752, ενώ περιλαμβάνει χειρόγραφες παρασελίδιες υποσημειώσεις που αποδίδονται στον κάτοχο του βιβλίου, Αδαμάντιο Κοραή.

ΚΑΤΕΡΙΝΑ ΡΟΒΒΑ