Η ευθύνη των πολιτών σε μισθούς–συντάξεις

Του Μητροπολίτη Ναυπάκτου κ. Ιερόθεου στο Aixmi.gr

Ο άν­θρω­πος δεν μπο­ρεί να ζει μό­νος του, και ε­πει­δή πολ­λοί μα­ζί ζουν σε συ­γκε­κρι­μέ­νο χώρο, ση­μαί­νει ότι πρέ­πει να υπάρ­χουν με­ρι­κοί κα­νο­νι­σμοί που θα δι­ευ­θε­τούν τις σχέ­σεις με­τα­ξύ τους. Έ­τσι, δη­μιουρ­γή­θη­καν οι ευ­νο­μού­με­νες πο­λι­τείες, οι νό­μοι, τα συ­ντάγ­μα­τα και οι κοινω­νι­κοί θε­σμοί.

Αυτό ση­μαί­νει ό­τι πρέ­πει να υπάρ­χει αμοι­βαι­ό­τη­τα στις σχέ­σεις με­τα­ξύ των θε­σμών της Πολι­τεί­ας και των πο­λι­τών, ώ­στε να ε­πι­κρα­τεί ει­ρή­νη, δι­καιο­σύ­νη και φι­λαλ­λη­λί­α. Φυ­σι­κά, όπως έ­λε­γε ο M­ax W­e­b­er, πρέ­πει σε μια Πο­λι­τεί­α να συ­νερ­γά­ζο­νται αρ­μο­νι­κά οι τρεις λεγόμενες ε­ξου­σί­ες, ή­τοι η γρα­φειο­κρα­τι­κή η νό­μι­μη ε­ξου­σί­α, η χα­ρι­σμα­τι­κή ε­ξου­σί­α και η πα­ρα­δο­σια­κή εξου­σί­α.

Αν το Κρά­τος ε­πι­βάλ­λε­ται στο σύ­νο­λο, πα­ρα­γνω­ρί­ζο­ντας τα άλ­λα είδη ε­ξου­σι­ών, τό­τε διατα­ράσ­σο­νται οι σχέ­σεις Πο­λι­τεί­ας και πο­λι­τών με α­πρό­βλε­πτες συ­νέ­πει­ες. Αυ­τό πρέ­πει να το δούμε και στις σύγ­χρο­νες κρί­σι­μες πε­ρι­στά­σεις στην χώ­ρα μας, για­τί δεν μπο­ρεί να επικρατή­σει ο υ­περ­το­νι­σμός μι­ας εξου­σί­ας σε βά­ρος της άλ­λης. Άλ­λω­στε, οι θε­σμοί έ­χουν αξί­α ό­ταν κι­νού­νται μέ­σα στα ό­ρια των τρι­ών τύ­πων ε­ξου­σι­ών που εκ­θέ­σα­με πι­ο πά­νω.

Γε­νι­κά, πρέ­πει να επι­κρα­τεί ι­σορ­ρο­πη­μέ­νη σχέ­ση με­τα­ξύ Κρά­τους και πο­λι­τών, α­κό­μη και στα οι­κο­νο­μι­κά θέ­μα­τα, δια­φο­ρε­τι­κά δη­μιουρ­γού­νται α­να­στα­τώ­σεις. Πά­νω στο θέ­μα αυ­τό θα εκ­θέ­σω μια πα­ρα­τήρη­ση, χω­ρίς βέ­βαια να θε­ω­ρεί­ται α­πό­λυ­τη.

Κα­τά τις δε­κα­ε­τί­ες του ‘­70 και του ‘­80 επι­σκε­πτό­μουν συ­χνά την Αγ­γλί­α και πα­ρα­τη­ρού­σα την ε­κεί κα­τά­στα­ση. Στην αγ­γλι­κή κοι­νω­νί­α υπήρ­χε έ­να με­γά­λο άνοιγ­μα της ψα­λί­δας στα οικο­νο­μι­κά ζη­τή­μα­τα, και έ­τσι πα­ρε­τη­ρεί­το να υ­πάρ­χουν πο­λύ πλού­σιοι και πο­λύ πτω­χοί. Όμως, εί­χαν ρυθ­μι­σθεί κα­τά τέ­τοιο τρό­πο η κοι­νω­νι­κή ασφά­λι­ση και η μέ­ρι­μνα, ώ­στε να μη πει­νά­ει κα­νείς. Το Κρά­τος εί­χε α­να­λά­βει την ασφά­λι­ση των μη ερ­γα­ζο­μέ­νων, την συ­ντή­ρη­ση των ανέρ­γων και την κοι­νω­νι­κή και ια­τρο­φαρ­μα­κευ­τι­κή τους υ­πο­στή­ρι­ξη.

Κα­τά τις συ­ζη­τή­σεις που είχα με δια­φό­ρους, μου ε­ξέ­φρα­ζαν την δια­φο­ρά που υ­πήρ­χε με­τα­ξύ Αγ­γλί­ας και Ελ­λά­δος. Έλε­γαν ό­τι στην Αγ­γλί­α βλέ­πει κα­νείς το Κρά­τος να είναι πλού­σιο, ενώ οι πολίτες, στην πλειο­ψη­φί­α τους, να είναι φτω­χοί. Αντίθετα, στην Ελ­λά­δα το Κρά­τος εί­ναι φτω­χό, έχει υπέ­ρο­γκο εξωτερικό δα­νει­σμό, αλ­λά οι κά­τοι­κοι ζουν με ευμά­ρεια.

Οι ίδιοι που υ­πε­στή­ρι­ζαν αυ­τήν την άπο­ψη εξέ­φρα­ζαν την έκ­πλη­ξή τους, όταν επισκέπτονταν την Ελ­λά­δα και έβλε­παν τον σπά­τα­λο τρό­πο με τον οποίον ζούσαν οι Έλληνες, εντυπωσιάζονταν από την ευ­η­με­ρί­α που φαι­νό­ταν έκ­δη­λα στις πό­λεις, αλλά και από τον ευδαι­μο­νι­στι­κό τρό­πο ζω­ής των Ελ­λή­νων, πράγ­μα το ο­ποίο δεν συναντούσαν στην πα­τρί­δα τους.

Αυ­τό συνέβαινε μέχρι τώρα, και σε κάποιο βαθμό συμβαίνει και σήμερα, στην χώ­ρα μας. Η πλειο­νό­τη­τα των αν­θρώ­πων ερ­γά­ζο­νται στο δη­μό­σιο, εισπράτ­τουν μι­σθούς, ζουν με ευμά­ρεια, ενώ το Κρά­τος δα­νεί­ζε­ται για να εκ­πλη­ρώ­σει τις υ­πο­χρε­ώ­σεις του και βου­λιά­ζει μέ­σα στον δι­ε­θνή δα­νει­σμό. Τα ποσά που εισπράττει το Κράτος κάθε χρόνο από φόρους ανέρχονται σε 54 δισ. ευρώ και από αυτά τα 47 δισ. απαιτούνται για τους τόκους των δανείων. Όμως, κατά πληροφορίες, οι Έλληνες έχουν περίπου 600 δισ. ευρώ καταθέσεις μόνον σε ελβετικές τράπεζες.

Συγ­χρό­νως το Κρά­τος δεν έ­χει τους α­πα­ραί­τη­τους μη­χα­νι­σμούς για να αυ­το­προ­στα­τεύ­ε­ται α­πό τις ποι­κι­λό­τρο­πες α­φαι­μά­ξεις και τη φο­ρο­δια­φυ­γή. Αυ­τό κα­τα­λή­γει στο να εί­ναι το Κράτος φτω­χό και οι κά­τοι­κοι να ζουν με κά­ποια ευ­μά­ρεια. Αλ­λά, ό­ταν το Κρά­τος δεν μπο­ρεί να α­ντα­πε­ξέλ­θει στις ε­σω­τε­ρι­κές και ε­ξω­τε­ρι­κές υ­πο­χρε­ώ­σεις του, τό­τε ού­τε και οι πο­λί­τες θα μπο­ρέ­σουν να επι­βιώσουν οι­κο­νο­μι­κά.

Ό­ταν ή­μουν μι­κρός, έ­νας θεί­ος μου, μου έδει­χνε μια κα­σέλα γε­μά­τη α­πό χαρ­το­νο­μί­σμα­τα που εί­χαν χά­σει την α­ξί­α στην κατοχή, και δι­η­γό­ταν στε­νο­χω­ρη­μέ­νος πως από την μια μέ­ρα στην άλ­λη α­πό πλού­σιος έγι­νε φτω­χός.

Πα­ρα­τη­ρώ ό­τι σή­με­ρα το Κρά­τος ε­πι­δι­ώ­κει με τη φο­ρο­λο­γί­α να α­να­τρέ­ψει αυ­τήν την διαφορά. Θέ­λει να ει­σπράτ­τει πε­ρισ­σό­τε­ρα α­πό ό,τι πρέ­πει για να μπο­ρέ­σει να αντα­πο­κρι­θεί στις εξωτερικές υποχρε­ώ­σεις του. Αυ­τό δη­μιουρ­γεί ανα­στά­τω­ση στους πο­λί­τες που έ­χουν μά­θει δια­φο­ρε­τι­κά και δεν είναι δια­τε­θει­μέ­νοι να α­παρ­νη­θούν τα κε­κτη­μέ­να δι­και­ώ­μα­τά τους. Στο ση­μεί­ο αυ­τό ε­ντο­πί­ζω τις κοι­νω­νι­κές συ­γκρού­σεις.

Φυ­σι­κά, ευ­θύ­νη γι’ αυ­τήν την κα­τά­στα­ση έχουν οι πο­λι­τι­κοί, οι οποί­οι ά­φη­σαν τα πράγ­μα­τα να οδηγηθούν εδώ – δη­λα­δή στο να είναι φτω­χό το Κρά­τος, να δα­νεί­ζε­ται υπέ­ρο­γκα πο­σά, χω­ρίς να μπο­ρεί να α­ντα­πο­κρί­νε­ται στις υ­πο­χρε­ώ­σεις του, αλ­λά και να υ­πο­δει­κνύ­ουν ή και να πα­ρα­κι­νούν, με τον τρόπο τους, τους πο­λί­τες να ζουν με ευ­μά­ρεια και πλου­τι­σμό. Ό­ταν κά­ποιος έ­χει μια ε­πι­χεί­ρη­ση, φρο­ντί­ζει ε­πι­με­λώς, ώστε τα έ­ξο­δα να μην υπερ­βαί­νουν τα έσοδα, και ό­ταν δεν μπο­ρεί να βρει τρό­πους ε­ξυ­γί­αν­σης της ε­πι­χει­ρή­σε­ως, α­να­θέ­τει σε ειδικούς να το κά­νουν.

Ε­πί­σης, ευθύ­νο­νται οι πο­λι­τι­κοί, οι οποί­οι α­κό­μη και τώ­ρα επι­δι­ώ­κουν με τις πε­ρι­κο­πές των μι­σθών, των ε­πι­δο­μά­των και τη γε­νι­κό­τε­ρη φο­ρο­λο­γί­α έμ­με­ση και ά­με­ση – να εξισορροπήσουν τα πράγ­μα­τα, ώστε να α­πο­φύ­γει το Κρά­τος την πτώ­χευ­ση, ἀλ­λά δεν λαμβά­νουν ου­σια­στι­κά μέ­τρα αφενός για την α­νά­πτυ­ξη, και αφ’ ετέ­ρου για σω­στή κοι­νω­νι­κή πο­λι­τι­κή. Η ε­πι­στή­μη της πο­λι­τι­κής οικο­νο­μί­ας α­να­φέ­ρει τις τρεις βα­σι­κές αρ­χές για τη δίκαιη κα­τα­νο­μή του ει­σο­δή­μα­τος: Την «αρ­χή της ίσης κα­τα­νο­μής», την «αρ­χή των αναγκών» και «την αρ­χή της συμ­βο­λής στην πα­ρα­γω­γή». Τε­λι­κά, στη χώ­ρα μας όχι μό­νον δεν κα­τα­νέ­μο­νται σω­στά τα εισο­δή­μα­τα, αλ­λά δεν εισπράτ­τε­ται δί­καια και η φο­ρο­λο­γί­α, ενώ θα πρέ­πει να φο­ρο­λο­γούνται πε­ρισ­σό­τε­ρο οι έχο­ντες και κα­τέ­χο­ντες.

Δεν είμαι οικο­νο­μο­λό­γος για να χρη­σι­μο­ποι­ώ ει­δι­κούς επι­στη­μο­νι­κούς ό­ρους, αλ­λά με την ἁ­πλό­τη­τα σκέ­ψε­ως του μέ­σου πο­λί­τη, βλέ­πω τη σύγ­χρο­νη οικο­νο­μι­κή κρί­ση, εκτός από τα πνευ­μα­τι­κά αίτια, στην πτω­χεί­α του Κρά­τους συ­γκρι­τι­κά με την ευ­η­με­ρί­α των πο­λι­τών, οπότε τα μέ­τρα για την οικο­νο­μι­κή βελ­τί­ω­ση του Κρά­τους και τη μεί­ω­ση των ει­σο­δη­μά­των των πο­λι­τών δη­μιουρ­γεί ε­ντά­σεις. Στο θέ­μα αυ­τό πρέ­πει να ε­πι­κρα­τή­σει νη­φα­λι­ό­τη­τα, διάκρι­ση και δι­καιο­σύ­νη.