Πρεσβ. ΕΥΣΤΑΘΙΟΣ ΚΟΛΛΑΣ: "η δικαστική εξουσία του Επισκόπου επί των συνταξιούχων Εφημερίων είναι καθαρώς πνευματική, και περιορίζεται μόνον σε αυστηρώς Δογματικά και Εκκλησιολογικά θέματα, με ό,τι αυτό συνεπάγεται".

Περί Συνταξιούχων Κληρικών.

Η αληθής έννοια του άρθρου 11 παρ. 4 του Ν. 5383/32

Κύριε Διευθυντά, 

Το περιοδικό μας «ΕΝΟΡΙΑ», φ. 1060/19-11-2010 και στις σελ. 199-201, δημοσίευσε την υπ’ αριθμ. 3265/1995/10-9-10 ΕΓΚΥΚΛΙΟΣ 2904, της Ιεράς Συνόδου, προς τους Σεβασμιωτάτους Μητροπολίτες, της Εκκλησίας της Ελλάδος, «περί της Κανονικής καταστάσεως των Συνταξιούχων Κληρικών της Εκκλησίας της Ελλάδος», και τους υπομιμνήσκει προς τούτο την υπ’ αριθ. 500/575/16-5-97, Συνοδική ΕΓΚΥΚΛΙΟ 2632 της Ιεράς Συνόδου.

Δηλαδή, κύριε Διευθυντά, κατά την σημερινή Ιερά Σύνοδο, υπομιμνήσκοντας στους Επισκόπους την ως άνω υπ’ αριθμ. 500/575/16-5-1997, αποδέχεται, ότι «η δικαστική εξουσία του Επισκόπουεπί των κληρικών ουδόλως παύει ισχύουσα και μετά την συνταξιοδότησιν του εφημερίου…επιβάλλων τας υπό των Ιερών Κανόνων και της κειμένης νομοθεσίας ποινάς (άρθρον 11 του ν. 5383/32) τηρουμένης της προβλεπομένης διαδικασίας», και τους ενημερώνει κατηγορηματικά, ότι η ως άνω Απόφαση της Ιεράς Συνόδου «εισέτι εξακολουθεί ισχύουσα ως έχει και τους αποστέλλεται συνημμένως». 

Πράγματι, κ. Διευθυντά, στον εν ισχύει αναχρονιστικό νόμο 5383/32 «περί των εκκλησιαστικών δικαστηρίων και της προ αυτών διαδικασίας» και στην τελευταία παράγραφο 4 του άρθρου 11 έχει προστεθεί, υπό του εδαφίου 3 του άρθρου 2 του ν.δ. 1714/1942, η εξής διάταξη η οποία αφορά τους συνταξιούχους Κληρικούς και αναφέρει ότι: «Αι εις τους Κληρικούς επιβαλλόμεναι ποιναί επιβάλλονται και εις τους συνταξιούχους Κληρικούς μετά ή άνευ στερήσεως των συντάξεών των». 

ΕΡΩΤΑΤΑΙ: Έχουν πράγματι Νομο/Κανονική και Συνταγματική ισχύ και εφαρμογή, οι ως άνω διατάξεις της παρ. 4 του τροποποιημένου άρθρου 11 του ισχύοντος ν. 5383/32, επί των συνταξιούχων Κληρικών; 

Επειδή το εν λόγω θέμα, κ. Διευθυντά, άπτεται του ισχύοντος Νομο/Κανονικού Δικαίου, επιθυμώ να αναφερθώ επ’ αυτού με την πείρα του επί τριάκοντα και πλέον ετών, Εκκλησιαστικού Συνηγόρου στα Επισκοπικά και Συνοδικά Δικαστήρια: 

1. Ο Εφημέριος, κ. Διευθυντά, παραιτούμενος της Εφημεριακής του θέσεως, λύεται η επαγγελματική του σχέση με τον Μητροπολίτη του και, στερούμενος πλέον ποιμνίου, δεν ασκεί διοικητικά-ποιμαντικά καθήκοντα, για τα οποία είναι δυνατόν να του ζητηθούν, και πολύ περισσότερον, να του καταλογισθούν ευθύνες, (άρθ. 1 του ν. 5383/32 πρβ. Υπαλλήλων και Υπαλλήλων ΝΠΔΔ - υπ’ αριθ.195/87 Ομόφωνης Απόφασης του Γ’ Τμήμα του ΣτΕ – ν. 590/77 άρθρο 1 παρ. 4 – ΠΗΔΑΛΙΟΝ, τύπος Κανονικής Παραιτήσεως). 

2. Μέχρι και τη δεκαετία του 1940, (πράξη 1101/10-11-1950 του Υπουργικού Συμβουλίου), ο Εφημεριακός Κλήρος της υπαίθρου συνετηρείτο από τις διάφορες προσφορές, σε είδος και τα τυχερά του, και οι Εφημέριοι των πόλεων από τα έσοδα των Ιερών Ναών ένθα υπηρετούσαν. Αργότερα ο Εφημεριακός Κλήρος εμισθοδοτείτο από την εισφορά των ακαθαρίστων εσόδων των Ιερών Ναών και της Ενοριακής εισφοράς 25%. Υπήρξαν, όμως, και Νόμοι (ω. 3796/10, και τα ν.δ. 17/1923, ν.δ. 1926 και ν.δ. του 1929), όπου προέβλεπαν την καλυτέρευση της συντηρήσεως των Εφημερίων, αλλά δεν εφαρμόστηκαν ποτέ (ΘΗΕ τόμ. 11ος , σελ. 667). 

3. Το Ταμείον Ασφαλίσεως Κληρικών Ελλάδος (ΤΑΚΕ 1-4-1932), υπήρξε ουσιαστικά και αποτέλεσε το μεταβατικό στάδιο της καλυτέρευσης της συντηρήσεως των Κληρικών, αλλά μέχρι και τις αρχές της δεκαετίας του 1950 οι Εφημέριοι εμισθοδοτούντο από το Δημόσιο Ταμείο, αλλά από τα ακαθάριστα έσοδα των Ιερών Ναών και από την Ενοριακή εισφορά 25%, (υπ’ αριθ. 1101/50 Απόφαση του Υπουργικού Συμβουλίου). 

Επομένως, κ. Διευθυντά, η παράγραφος 4 του άρθρου 11 του ισχύοντος ν. 5383/32 που προστέθηκε στο ν. 5383/32 με το ν.δ. 1714/1942, εννοεί την στέρηση του τότε (1942) μισθού-επιδόματος, που ελάμβαναν οι Εφημέριοι μέσω του Δημόσιου Ταμείου (α.ν. 536/1945), αλλά από τα ακαθάριστα έσοδα των Ιερών Ναών και της Ενοριακής εισφοράς του 25%, και το επίδομα αυτό δεν έχει σχέση με τη σημερινή μισθοδοσία και συνταξιοδότηση των Εφημερίων από το Κράτος. 

4. Προσέτι, κ. Διευθυντά, ο εν ισχύει ν. 5383/32 στο άρθρον 133 (περί Εφέσεως), είναι λίαν σαφής και κατηγορηματικός όταν ορίζει, ότι δικαίωμα Εφέσεως έχει ο Κληρικός εκέινος που θα του στερηθεί το επίδομα πλέον των δύο μηνών: «Περιπτώσεις καθ’ ας επιτρέπεται η Έφεση: ο Υπό του Επισκοπικού Δικαστηρίου καταδικασθείς: α) εις στέρησιν του επιδόματος πέραν των δύο μηνών». Εδώ, αναντίρρητα, ως επίδομα ο ν. 5383/32, εννοεί, πλέον σαφώς, το αναφερόμενο ως μισθό-επίδομα στο άρθρο 19 περ. β’ του ως άνω ν. 5383/32, και ως εκ τούτου οι διατάξεις της παρ. 4 περ. β’ του άρθρου 11 του ν. 5383/32 είναι ανίσχυροι νομικά και δεν δύνανται να έχουν εφαρμογή, με τα σημερινά δεδομένα, της χορήγησης συντάξεως στους Εφημερίους από το Κράτος. 

Τέλος, πέραν των όσων αναφέρθηκαν ανωτέρω, η σύνταξη δεν αφαιρείται ποτέ από τον συνταξιούχο, έστω και αν ακόμη είναι οφειλέτης στο Κράτος, πέραν του ότι τούτο απαγορεύεται αυστηρώς, ακόμη και με καθαίρεση, από πλευράς των Θείων και Ιερών Κανόνων (πρβλ. Σύνταγμα, άρθρ. 22, απρ. 5. Καν. 29, Αγ. Αποστόλων). 

ΣΥΝΕΠΩΣ, οι ως άνω Συνοδικές Αποφάσεις, υπ’ αριθμ. 3265/1995/10-9-10, και υπ’ αριθμ. 500/575/16-5-97, ΠΑΣΧΟΥΝ ΑΚΥΡΟΤΗΤΟΣ. 

Εξ όσων αναφέρθηκαν ανωτέρω, κ. Διευθυντά, συνάγεται αβίαστα, ότι η δικαστική εξουσία του Επισκόπου επί των συνταξιούχων Εφημερίων είναι καθαρώς πνευματική, και περιορίζεται μόνον σε αυστηρώς Δογματικά και Εκκλησιολογικά θέματα, με ό,τι αυτό συνεπάγεται. 

Πρεσβ. ΕΥΣΤΑΘΙΟΣ ΚΟΛΛΑΣ 

Ορθόδοξος Θεολόγος-Εκκλησιαστικός Συνήγορος 

Επίτιμος Πρόεδρος Εφημεριακού Κλήρου Ελλάδος

Δημοσιεύθηκε στο φύλ. 1062/8-1-2011 σελ. 9 - 10 του περιοδικού ΕΝΟΡΙΑ