Του Γιώργου Φ. Παπαδόπουλου – πρώην Δημοτικού Συμβούλου Χίου
Εδώ και αρκετά χρόνια, από μικρό παιδί, τριγυρίζουν στο μυαλό μου διάφορες σκέψεις γύρω από το έθιμο του "ρουκετοπόλεμου" στο Βροντάδο, το βράδυ της Ανάστασης, μεταξύ των ενοριών της Παναγίας Ερειθιανής και του Αγίου Μάρκου.
Με ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρακολουθούμε κάθε χρόνο τη δράση των παιδιών – αλλά και των μεγαλυτέρων – για την προετοιμασία, το μεράκι και τον ζήλο τους για τη διατήρηση του εθίμου αλλά και από την άλλη την αγωνία των κατοίκων πέριξ των Ναών, των εκκλησιαζομένων και των Αρχών του τόπου, ώστε να διασφαλιστεί η περιουσία του καθενός μα, πάνω απ΄ όλα, η σωματική ακεραιότητα όλων.
Στο σημείο που οι περισσότεροι θεωρούν ότι το έθιμο πρέπει να συνεχιστεί, θα συμφωνήσω. Και θα συμφωνήσω ότι, όπως το παρέλαβαν από τους προπαππούδες, τους παππούδες και τους γονείς τους, έτσι θα πρέπει να το τηρήσουν και οι ίδιοι και να το μεταδώσουν στα παιδιά και στα εγγόνια τους.
Όμως, επιτρέψτε μου να πω τη γνώμη μου ότι, δηλαδή, ΑΥΤΟ ΤΟ ΟΠΟΙΟ ΓΙΝΕΤΑΙ ΣΗΜΕΡΑ ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΕΘΙΜΟ ΚΑΙ ΔΕΝ ΕΧΕΙ ΚΑΜΙΑ ΣΧΕΣΗ ΜΕ ΤΑ ΕΘΙΜΑ ΤΗΣ ΠΑΤΡΙΔΑΣ ΜΑΣ.
Οι παππούδες και οι γονείς όσων σήμερα επικαλούνται την τήρηση του εθίμου διέθεταν πρωτίστως ΔΙΑΚΡΙΣΗ έναντι του Θεού και των συνανθρώπων τους. Και ήξεραν πολύ καλά πως να τηρούν την παράδοση της λαογραφίας του τόπου που, όμως, ήταν άρρηκτα συνυφασμένη με την παράδοση της Εκκλησίας μας η οποία, εξάλλου, έχει την τιμή και την δόξα που Της αρμόζει πάντοτε αλλά και ιδιαίτερα τις ημέρες αυτές, μιας και αναφερόμαστε σε τοπικές εκδηλώσεις – δρώμενα – έθιμα που σχετίζονται με την Ανάσταση του Χριστού.
Το έθιμο, λοιπόν, όπως γίνεται σήμερα, καμία σχέση δεν έχει με την ΠΑΡΑΔΟΣΗ. Τονίζω τη φράση "όπως γίνεται σήμερα" και θα εξηγήσω το γιατί.
Και διευκρινίζω: 1) Όσοι συμμετέχουν στα συνεργία προετοιμασίας του "ρουκετοπόλεμου" εκκλησιάζονται τη Μεγάλη Εβδομάδα, διάγουν τις ημέρες αυτές με κατάνυξη, δέος, αυτοκριτική, νηφαλιότητα, ευπρέπεια, εγκράτεια ? Ή, μήπως, αναλώνονται πρωί και βράδυ με τις "ρουκέτες" τρώγοντας, πίνοντας (ενίοτε και μεθώντας) και χορεύοντας την Μεγάλη Πέμπτη, Παρασκευή και Σάββατο ? Μου έκανε αλγεινή εντύπωση το γεγονός να ψήνουν μπριζόλες και να χορεύουν μεθυσμένοι κάποιοι την Μεγάλη Παρασκευή, τις εικόνες δε αυτές έχουν προβάλει κατά το παρελθόν τηλεοπτικοί σταθμοί πανελλήνιας εμβέλειας στα δελτία ειδήσεων τους. Την ίδια – αλγεινή – εντύπωση σχημάτισα και τη στιγμή που είδα στην τηλεόραση κάποιους νεαρούς να έχουν "ονοματοδοτήσει" το συνεργείο τους με την επωνυμία ενός ροκ συγκροτήματος "heavy metal" μουσικής (!). Μπορεί κάποιος να μου πει τι σχέση έχουν όλα αυτά με την ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΠΑΡΑΔΟΣΗ και όσα μας κληροδότησαν οι πρόγονοί μας να τηρούμε ως ΕΘΝΙΚΗ ΠΑΡΑΚΑΤΑΘΗΚΗ και ΕΘΙΜΑ ? Στο σημείο, λοιπόν, αυτό, το έθιμο – όπως το κάνουν σήμερα κάποιοι – δεν συνάδει πρώτον με την ΠΑΡΑΔΟΣΗ ΤΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ ΜΑΣ.
2) Κάθε χρόνο γνωρίζουμε ότι τόσο οι κάτοικοι όσο και οι Αρχές περνάνε τον "παθών τους τον τάραχο" προκειμένου να διασφαλίσουν την περιουσία των ενοριτών που τα σπίτια τους βρίσκονται μέσα στις "επίμαχες" περιοχές.
Εγώ δεν γνωρίζω κανένα έθιμο σε κανένα ΠΟΛΙΤΙΣΜΕΝΟ κράτος που να ΑΠΕΙΛΕΙ ΤΗΝ ΠΕΡΙΟΥΣΙΑ ΑΛΛΑ ΚΑΙ ΤΗΝ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ ΤΩΝ ΠΟΛΙΤΩΝ. Εάν κάνω λάθος συγχωρέστε με και διορθώστε με, αλλά νομίζω ότι έτσι είναι.
3) Πληροφορηθήκαμε ότι για να γίνει σωστή προφύλαξη καθώς και απαιτούμενες εργασίες πριν και μετά τον "ρουκετοπόλεμο", χρειάζονται περί τις 30.000 – 40.000 Ευρώ. Ακούσαμε, επίσης, ότι κατασκευάστηκαν περί τις 140.000 ρουκέτες…(!), αξίας 0,50 - 1 Ευρώ εκάστη, δηλαδή το όλο κόστος τους ανήλθε κατά μέσο όρο τις 100.000 Ευρώ (!). Σύνολο, λοιπόν, 100.000 Ευρώ οι ρουκέτες και 30.000 Ευρώ η προστασία-προετοιμασία του Δήμου, φθάνουμε στις 130.000 Ευρώ (δηλαδή περί τα 45.000.000 δρχ.) (!). Και ρωτώ: Σε μια εποχή έντονης εθνικής οικονομικής κρίσης, σε μια εποχή που μειώνονται μισθοί και συντάξεις, σε μια εποχή που φορολογούνται οι πάντες - ακόμη και για 1 Ευρώ (!) - και που το ίδιο το κράτος συνέστησε δημόσιο τραπεζικό λογαριασμό συγκέντρωσης χρημάτων για την απόσβεση του δημοσίου χρέους, είναι ή δεν είναι ΠΡΟΚΛΗΣΗ να δαπανώνται 130.000 Ευρώ – και μάλιστα "μαύρα" τα περισσότερα εξ αυτών – για το έθιμο του "ρουκετοπόλεμου" ? Ακόμη και εκ μέρους αυτών που θεωρούν ότι το έθιμο φέρνει στη Χίο κόσμο και χρήμα για τις 3-4 ημέρες του Πάσχα, υπάρχει έστω και ένας νοήμων άνθρωπος που να πιστεύει ότι στην αγορά ή την κοινωνία της Χίου έπεσαν αυτά τα χρήματα και καλύφθηκαν έστω τα έξοδα για την υλοποίηση του εθίμου ? Άρα, ΠΡΟΚΑΛΕΙΤΑΙ ΤΟ ΠΕΡΙ ΔΙΚΑΙΟΥ ΔΗΜΟΣΙΟ ΑΙΣΘΗΜΑ.
4) Κατά τον ίδιο και παρόμοιο τρόπο προκαλείται το περί δικαίου δημόσιο αίσθημα όταν το Υπουργείο Προστασίας του Πολίτη (Δημόσιας Τάξης) εκδίδει απαγορευτικές εγκυκλίους για την ρίψη πυροτεχνημάτων, βαρελότων και βεγγαλικών ανά την Ελλάδα και η Αστυνομία παρακολουθεί αδύναμη και απαθής έξω από τις Εκκλησίες τη ρίψη αυτή που, μάλλον, ταιριάζει στο ΜΕΣΑΙΩΝΑ, αφού ΚΑΜΙΑ ΣΧΕΣΗ ΔΕΝ ΕΧΕΙ ΜΕ ΤΟΝ ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΣΜΟ ΚΑΙ ΤΗΝ ΟΡΘΟΔΟΞΙΑ. Ή όταν πληροφορούμαι ότι υπάρχουν εκατοντάδες γιαγιάδες αλλά και μικρά παιδιά σε πολλές ενορίες, που δεν πάνε στην Ανάσταση, διότι φοβούνται τα "μπομπάκια" κι ενώ κανένας δεν είναι σε θέση να βάλει φρένο στο αίσχος αυτό που επικρατεί σε πάμπολλες ενορίες του νησιού μας αλλά και στην Ελλάδα ολόκληρη.
Καταλήγω, λοιπόν, συνοψίζοντας και λέγοντας ότι το έθιμο αυτό σήμερα κινείται ΣΕ ΛΑΘΟΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗ. Κινείται και υλοποιείται αμαυρώνοντας, παρά τηρώντας, την παράδοση.
Κι όμως, μπορεί να συνεχίσει στο διάβα του χρόνου αρκεί να προσεχθούν ορισμένα σημεία στην εφαρμογή του:
1) Ο "ρουκετοπόλεμος" να καθιερωθεί επισήμως ως έθιμο με Νομοθετική ρύθμιση (τοπικού χαρακτήρα) η οποία θα επιτρέπει να εφαρμόζεται υπό την αιγίδα της Νομαρχίας και του Δήμου (ή της Περιφέρειας και του Δήμου στην μετά "Καλλικράτη" - επερχόμενη - περίοδο) και υπό την αυστηρή εποπτεία της Αστυνομίας. Ιδού πεδίον δόξης λαμπρόν για τους Βουλευτές μας. Όποιος το κατορθώσει αυτό επί των ημερών του θα γραφτεί το όνομά του στην ιστορία του τόπου. Και το έθιμο δια διασφαλίσει αλλά και τον λαό.
2) Οι ρουκέτες που θα κατασκευάζονται δεν θα υπερβαίνουν τις πέντε χιλιάδες (5.000), δηλαδή τις 2.500 ανά ενορία (Παναγίας Ερειθιανής και Αγίου Μάρκου αντίστοιχα). "Ούκ εν των πολλώ τω εύ, αλλ΄ εν τω εύ τω πολύ".
3) Εφόσον το έθιμο θα έχει επισήμως κατοχυρωθεί με Νομοθετική ρύθμιση, τόσο η Πρόνοια όσο και τα ΠΣΕΑ, αλλά και ο Δήμος, θα μπορούν να αποζημιώνουν για τυχόν ζημίες ιδιοκτησιών, κάτι που σήμερα δεν είναι σύννομο από τον ισχύοντα Δημοτικό Κώδικα και αναζητούνται από τους ιθύνοντες άλλοι - "πλάγιοι" - τρόποι αποζημίωσης.
4) Τα έξοδα για το υλικό και την κατασκευή θα αποδεικνύονται δια τιμολογίων, θα κατατίθενται στο Δήμο και θα εξοφλούνται νομίμως, υπό την έγκριση της Περιφέρειας και του Ελεγκτικού Συνεδρίου. Με τον τρόπο αυτό δεν θα θησαυρίζουν κάποιοι "αετονύχηδες" με "μαύρα" χρήματα, τη στιγμή που ο φορολογούμενος πολίτης "ξεζουμίζεται" καθημερινά.
5) Καμία ρουκέτα δεν θα κατασκευάζεται ούτε θα εκτοξεύεται πλην εκείνων που, επισήμως, ο Δήμος θα έχει δηλώσει – δια των συνεργείων των ενοριών –. Κάθε παραβάτης θα διώκεται ποινικά με τη διαδικασία του αυτοφώρου και δίχως καμία νομική κάλυψη εκ μέρους των τοπικών Αρχών.
6) Η προετοιμασία (κυρίως η κατασκευή) θα προϋποθέτει ευπρέπεια και διάκριση και σε καμία περίπτωση δεν θα γίνεται εντός των ημερών της Μεγάλης Εβδομάδας. Η προετοιμασία αυτή θα έχει ολοκληρωθεί μέχρι το Σάββατο του Λαζάρου και θα απομένει μόνο το "στήσιμο" των ρουκετών το οποίο θα γίνεται το μεσημέρι του Μεγάλου Σαββάτου και μέχρι το βράδυ.
Έτσι, θεωρώ ότι και το έθιμο τηρείται αλλά και οι – σωστοί – όροι διεξαγωγής του. Και το βασικότερο: Έτσι τιμούμε και την παράδοση αλλά και τους προγόνους μας, που μας το κληροδότησαν. Ας μην λησμονούμε την φράση του Αποστόλου Παύλου προς τον μαθητή του, Απόστολο Τιμόθεο <<Εάν δε και αθλή τις ου στεφανούται, εάν μη νομίμως αθλήσει>> (Β΄ Τιμοθ. Β΄, 5).
Εγώ σαν Χιώτης δεν δέχομαι την δικαιολογία ότι όλα γίνονται για "να έρθει κόσμος στο νησί" το Πάσχα, "να κινηθεί και η αγορά". Αν είναι η Ανάσταση του Χριστού να λοιδορείται (διότι περί εμπαιγμού πρόκειται έτσι όπως γίνεται σήμερα αυτό που συμβαίνει) ή να τιμάται έτσι για να "τα κονομήσουν" κάποιοι, ε, τότε τι να πω ? Αυτό είναι το επίπεδο της ευμάρειάς μας …. και το σύγχρονο … "ευ ζην" (!). Όπως δεν μπορώ να δεχθώ το ίδιο αυτό – γελοίο και επαίσχυντο – επιχείρημα για τον εξής, απλούστατο, λόγο: Κάποιοι που ζητούν τουρισμό, χρέωναν παλαιότερα στους επισκέπτες μας 15-20 Ευρώ μια χωριάτικη σαλάτα … (!).
Τέλος, δεν μπορώ να λησμονήσω ότι αρκετοί συμπολίτες μας έχουν χάσει τη ζωή τους από τις ρουκέτες ή έχουν τραυματιστεί σοβαρά, διατηρώντας εμφανή τα σημάδια της δράσης αυτής επάνω τους, εφ' όρου ζωής. Γι΄ αυτούς – αλλά και όλους μας – πρέπει κάποιος να μεριμνήσει σοβαρά και υπεύθυνα, θεσπίζοντας τις, όποιες, Αποφάσεις ληφθούν, με Νόμο της Πολιτείας, το συντομότερο. –
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου