Με τη βοήθεια του Θεού, προσπαθούμε να εξηγήσουμε στον κόσμο, με απλό και κατανοητό τρόπο, ορισμένες από τις μεγάλες αλήθειες της πίστεώς μας. Τις Άγιες αυτές ημέρες (Μεγ. Σάββατο & Κυριακή του Πάσχα) η Εκκλησία μας τιμά την θεόσωμο ταφή, την εις Άδου κάθοδον και την Ανάσταση εκ νεκρών του Κυρίου ημών Ιησού Χριστού.
Όσον αφορά την εις Άδου κάθοδον οφείλουμε να γνωρίζουμε ότι, ο Κύριος κήρυξε σε, κατά σάρκα, ζωντανούς και νεκρούς. Κήρυξε στη γη αλλά κήρυξε και στον Άδη, τον κατεξοχήν χώρο των νεκρών, όπου βρίσκονται οι ψυχές. Μάλιστα, για να κηρύξει στους ζωντανούς (στη γη) χρειάστηκαν τρία χρόνια, ενώ στους νεκρούς μόλις τρεις ημέρες (από το απόγευμα της Μεγάλης Παρασκευής μέχρι τα ξημερώματα της Κυριακής του Πάσχα). Ο Κύριος, ως Θεός και ζώντων και νεκρών, κήρυξε το μέγα μήνυμα της σωτηρίας και της ανάστασης σε ζωντανούς και νεκρούς.
Όσον αφορά την εις Άδου κάθοδον οφείλουμε να γνωρίζουμε ότι, ο Κύριος κήρυξε σε, κατά σάρκα, ζωντανούς και νεκρούς. Κήρυξε στη γη αλλά κήρυξε και στον Άδη, τον κατεξοχήν χώρο των νεκρών, όπου βρίσκονται οι ψυχές. Μάλιστα, για να κηρύξει στους ζωντανούς (στη γη) χρειάστηκαν τρία χρόνια, ενώ στους νεκρούς μόλις τρεις ημέρες (από το απόγευμα της Μεγάλης Παρασκευής μέχρι τα ξημερώματα της Κυριακής του Πάσχα). Ο Κύριος, ως Θεός και ζώντων και νεκρών, κήρυξε το μέγα μήνυμα της σωτηρίας και της ανάστασης σε ζωντανούς και νεκρούς.
Μελετώντας, πρωτίστως την Αγία Γραφή, τους Πατέρες της Εκκλησίας μας, αλλά και τις ερμηνείες θεολόγων που έχουν εντρυφήσει γύρω από τα πνευματικά και θρησκευτικά ζητήματα, θα προσπαθήσουμε να κατατοπίσουμε τον λαό για ένα ζήτημα που τον απασχολεί εδώ και αιώνες, χιλιετίες και που αποτελεί ένα πάγιο ερώτημα του σύγχρονου ανθρώπου: Που πηγαίνουν οι ψυχές των ανθρώπων μετά (σαρκικό) θάνατον ? Θα πούμε δυο λόγια για ένα θέμα που έχουμε μελετήσει επισταμένως εδώ και χρόνια.
Για να έχει νόημα η όποια κουβέντα (είτε δια προφορικού είτε γραπτού λόγου) πρέπει να ξεκινήσουμε λέγοντας ότι, ακράδαντη πεποίθησή μας είναι ότι, ο άνθρωπος είναι σώμα και ψυχή. Το σώμα ζει ορισμένες δεκαετίες (ή και λιγότερο) επί της γης, ενώ η ψυχή έχει αρχή (<<άμα σύλληψις άμα άνθρωπος>> Ι. Χρυσόστομος), από τη στιγμή της δημιουργίας-συλλήψεως του εμβρύου στη μήτρα της μητέρας του - θεία χάριτι - αλλά δεν έχει τέλος. Είναι, λοιπόν, η ψυχή αθάνατη. Τούτο αποδεικνύεται από χιλιάδες (ναι χιλιάδες) χωρία της Αγίας Γραφής (Παλαιάς και Καινής Διαθήκης), τα οποία δεν είναι του παρόντος να παρουσιάσουμε, διότι θα χρειαστούμε σειρά άρθρων για να το καταστήσουμε σαφές στον κόσμο, ιδιαίτερα δε στους άπιστους, μαρξιστές, χιλιαστές- ψευδομάρτυρες του Ιεχωβά, κ.α. Είναι, λοιπόν, το σώμα φθαρτό- πρόσκαιρο, αλλά η ψυχή αθάνατη.
Καταρχήν, πρέπει να πούμε ότι, στην αντίληψη του κόσμου επικρατεί μια εσφαλμένη άποψη. Μια άποψη την οποία έχουν - εν πολλοίς - υιοθετήσει, ακόμη και κληρικοί αλλά και άνθρωποι με περγαμηνές και πανεπιστημιακούς τίτλους, οι οποίοι είτε λόγω άγνοιας είτε λόγω παρανόησης, διακηρύττουν ότι, μετά τον θάνατο, την κάθοδο στον Άδη και την Ανάσταση του Χριστού, όσες ψυχές των ανθρώπων ήταν στον Άδη, έφυγαν από εκεί και πορεύθηκαν στον ουρανό. Ακόμη, θεωρούν ότι, οι ευσεβείς ψυχές όσων πεθαίνουν μετά την Ανάσταση του Χριστού δεν κατεβαίνουν στον Άδη αλλά ανεβαίνουν στον ουρανό. Τούτο το έχουν ενστερνιστεί λαμβάνοντας υπόψη τους ιερά κείμενα στα οποία δεν έχουν προσδώσει την αρμόζουσα ερμηνεία, ούτε τα έχουν συσχετίσει με τον υπόλοιπο θεόπνευστο λόγο της Αγίας Γραφής. Για παράδειγμα, αναφέρει ο ψαλμωδός το Μεγ. Σάββατο <<Σήμερον ο Άδης στένων βοά, κατεπόθη μου το κράτος… ώνπερ εβασίλευον εστέρημαι. Και ούς κατέπιον ισχύσας, πάντας εξήμεσα. Εκένωσε τους τάφους ο σταυρωθείς, ουκ ισχύει του θανάτου το κράτος>>. Επίσης, την Κυριακή του Πάσχα αναφέρει ο ψαλμωδός <<Θανάτου εορτάζομεν νέκρωσιν, άδου την καθαίρεσιν, άλλης βιοτής, της αιωνίου, απαρχήν>>. Αλλά και ο Αγ. Ιωάννης ο Χρυσόστομος, στον γνωστό, περίφημο, Κατηχητήριο λόγο του, που αναγιγνώσκεται κατά το πέρας της Θείας Λειτουργίας του Πάσχα, επισημαίνει, μεταξύ άλλων <<Μηδείς φοβείσθω θάνατον, ηλευθέρωσεν γάρ ημάς ο του Σωτήρος θάνατος. Έσβεσεν αυτόν, υπ΄ αυτού κατεχόμενος. Εσκύλευσεν τον άδην ο κατελθών εις τον άδην. Επίκρανεν αυτόν, γευσάμενος της σαρκός αυτού. Και τούτο προλαβών ο Ησαίας, εβόησεν Ο άδης, φησίν, επικράνθη, συναντήσας σοι κάτω. Επικράνθη και γαρ κατηργήθη. Επικράνθη και γάρ ενεπαίχθη. Επικράνθη και γάρ ενεκρώθη. Επικράνθη και γάρ καθηρέθη… Που σου, θάνατε, το κέντρον ? Που σου, άδη, το νίκος ?>>.
Όντως, ο Κύριος, με τη Σταύρωση και την Ανάστασή Του κατετρόπωσε και κατήργησε τον θάνατο και τον Άδη. Αλλά τούτο το γεγονός θα συμβεί στην πληρότητά του (δηλαδή τελείως), για τον άνθρωπο (δηλαδή το ανθρώπινο γένος), κατά την Δευτέρα Παρουσία του Κυρίου και εφεξής. Μέχρι τότε υπάρχει θάνατος για τα σώματα και υπάρχει ο Άδης όπου δέχεται τις ψυχές των κεκοιμημένων (γι΄ αυτό ονομάζονται και κεκοιμημένοι- όχι νεκροί- διότι κατά τη Δευτέρα Παρουσία οι νεκροί που κοιμούνται θα ξυπνήσουν και θα εγερθούν, θα αναστηθούν, με σώμα ένδοξο, σώμα αφθαρσίας). Τότε θα καταργηθεί ουσιαστικά η ύπαρξη του Άδη και δεν θα υπάρχει πλέον θάνατος για τα σώματα (υπό την σημερινή, φθαρτή τους έννοια) διότι θα μετατραπούν σε άφθαρτα, ανεξίτηλα, αιώνια.
Ο Απόστολος Παύλος στην Α΄ προς Κορινθίους Επιστολή του, Κεφ. ΙΕ΄, στ. 26 δίδει σαφή ερμηνεία του γεγονότος αυτού που θα συμβεί οπωσδήποτε (όσο βέβαιο είναι ότι εμείς σήμερα αναπνέουμε οξυγόνο για να ζήσουμε, τόσο βέβαιο είναι ότι θα γίνει και ανάσταση των νεκρών κατά την Δευτέρα Παρουσία). Ας μην πιστεύουν οι άπιστοι, ας ανοίξουν την Αγία Γραφή να δουν αναρίθμητα χωρία που μιλούν για ανάσταση νεκρών, Δευτέρα Παρουσία και αιώνια ζωή. Τότε, λοιπόν, κατά την Δευτέρα Παρουσία θα καταργηθεί ο σωματικός θάνατος, θα καταργηθεί και ο Άδης. Τι θα υπάρχει, πλέον, αντί αυτών ? Παράδεισος και Κόλαση. Μάλιστα. Ανοίξτε το κατά Ματθαίον Ευαγγέλιο να διαβάσετε την περικοπή της Κρίσεως (Δευτέρας Παρουσίας), στο Κεφ. ΚΕ΄ (25ο). Αλλά και το Κεφ. Ε΄ (5ο) του κατά Ιωάννην Ευαγγελίου. Οι ψυχές θα φύγουν από τον Άδη. Στον Άδη βρίσκονται όλες οι ψυχές, καλές και κακές, πιστές και άπιστες, αγαθές και φθονερές. Και, μετά την τελική κρίση, θα πορευθούν οι μεν καλές στον παράδεισο, οι δε κακές στην κόλαση (όπου κόλαση και παράδεισος, καλός και κακός αντίστοιχα τρόπος βίωσης –ζωής – της ψυχής από την Δευτέρα Παρουσία και μετά). Τα λέω με όσο το δυνατόν απλό τρόπο ώστε να γίνονται τα γραφόμενά μου κατανοητά και από τους πλέον αδυνάμους.
Έτσι, υπάρχει, σώμα και ψυχή. Το σώμα λιώνει στον τάφο, η ψυχή πάει στον Άδη (είτε καλή είτε κακή). Εκεί προγεύεται της κατάστασης στην οποία πρόκειται να περιέλθει μετά την τελική κρίση (κατά την Δευτέρα Παρουσία). Υπάρχει και ανάσταση νεκρών και τελική κρίση. Τότε θα καταργηθεί το φθαρτό σώμα του ανθρώπου που πεθαίνει (αποσυντίθεται στον τάφο) και θα αντικατασταθεί με άφθαρτο. Τότε θα καταργηθεί και ο Άδης, οι δε ψυχές που βρίσκονται σ΄ αυτόν σήμερα και από δημιουργίας ανθρώπου θα μεταφερθούν αντίστοιχα στον παράδεισο και την κόλαση, δηλαδή τις καταστάσεις εκείνες αφενός της επιβράβευσης και αφετέρου της τιμωρίας όπου και θα ζουν, πλέον, σ΄ αυτές στο διηνεκές. (Άλλο ένα σημείο που λησμονούν οι κήρυκες να τονίσουν στον λαό είναι η τιμωρία. Μα, ο Θεός δεν τιμωρεί, λένε. Ασφαλώς. Ο Θεός δεν τιμωρεί, ο άνθρωπος αυτοτιμωρείται. Ό Θεός αποδίδει το δίκαιο. <<Εμοί εκδίκησις, εγω αποδώσω λέγει Κύριος>> (παράβαλε Ρωμ. ΙΔ΄, 3). <<Εγώ θα αποδώσω δικαιοσύνη, λέει Κύριος ο Θεός>>. Όταν εσύ κάνεις κάτι παρά τον νόμο και πας στο δικαστήριο και τιμωρηθείς, θα φταίει ο δικαστής που εφαρμόζει τον νόμο ή εσύ που παρανόμησες ? Ας μην μπερδεύουν , λοιπόν, οι άπιστοι τα περί της δικαιοσύνης του Θεού με την τιμωρία. Ναι, ναι, ναι, το λέω και το ξαναλέω χίλιες φορές για να γίνει κατανοητό, υπάρχει τιμωρία, ας το ξέρουν καλά. Αλλά υπάρχει και μετάνοια που διαγράφει την ποινή. Υπάρχει και το Μυστήριο της Ιεράς Εξομολογήσεως, το νέο βάπτισμα, το λουτρό της αναγέννησης και του καθαρισμού από την αμαρτία. Και τούτο γίνεται μόνο εδώ, πριν κλείσουμε τα μάτια μας. Μετά, πλέον, δεν υπάρχει μετάνοια και να θέλεις. Όποιος καταλαβαίνει, κατάλαβε).
Συνεχίζοντας λέμε ότι, το Μεγάλο Σάββατο ο Κύριος βρισκόταν στην εξής κατάσταση: Η ψυχή Του δεν έμεινε στον Άδη, αλλά έφυγε από τον Άδη (μετά το κήρυγμά Του) και επανήλθε στον τάφο, και έτσι ο Χριστός αναστήθηκε, και την ημέρα της αναλήψεως ανέβηκε στον ουρανό και κάθησε στα δεξιά του Θεού. Με σώμα και ψυχή. Χαρακτηριστικά, προς επιβεβαίωση τούτων, μπορεί κάποιος να ανατρέξει στο βιβλίο των Πράξεων των Αποστόλων (Κεφ. Β΄, στ. 27 & 31-34 αλλά και ΙΓ΄, 34-37). Εκεί γίνεται σαφής μνεία περί του θανάτου και της ταφής του Δαυίδ, όπου επισημαίνεται ότι, η ψυχή του Δαυίδ δεν έφυγε από τον Άδη και δεν ενώθηκε με το σώμα του στον τάφο, κι έτσι ο Δαυίδ δεν αναστήθηκε και δεν πήγε στον ουρανό. Κατά παρόμοιο τρόπο, αφού η ψυχή του Δαυίδ, που ήταν ευσεβής, δεν πήγε στον ουρανό, μετά την Ανάσταση του Χριστού, αλλά παρέμεινε στον Άδη, έτσι και των άλλων ευσεβών οι ψυχές παρέμειναν εκεί και μετά την Ανάσταση του Χριστού, με τη διαφορά ότι, πλέον, όσοι επίστευσαν στον Κύριο και Τον αποδέχθηκαν γεύονται ήδη (προγεύονται όπως προαναφέραμε έν τινι μέτρω, δυνάμει και χάριτι Κυρίου Αναστάντος) της τρυφής (χαράς, ευτυχίας και μακαριότητας) των δικαίων, οι δε απιστήσαντες (μη πιστεύσαντες και μη αποδεχθέντες τον Κύριο) ομοίως τα δεινά.
Στην προς Φιλιππησίους επιστολή του (Κεφ. Β΄, στ. 7-11), ο Απόστολος Παύλος αναφέρει για τον Χριστό: <<Εκένωσεν εαυτόν μορφήν δούλου λαβών>> και <<εταπείνωσεν εαυτόν γενόμενος υπήκοος μέχρι θανάτου, θανάτου δε σταυρού. Διό και ο Θεός αυτόν υπερύψωσε και εχαρίσατο αυτώ όνομα το υπερ παν όνομα, ίνα εν τω ονόματι Ιησού παν γόνυ κάμψη επουρανίων και επιγείων και καταχθονίων, και πάσα γλώσσα εξομολογήσηται>>. Μετά, δηλαδή, την κένωση (ταπείνωση) του Ιησού, μέχρι σταυρικού θανάτου, ο Θεός δια της αναστάσεως, της αναλήψεως και της εκ δεξιών καθέδρας, ύψωσε και δόξασε τον Ιησού στον υπέρτατο βαθμό, ώστε στο όνομα του Ιησού να κάμψη προσκυνηματικά και λατρευτικά κάθε γόνυ, των αγγέλων στον ουρανό, των ανθρώπων στη γη και των ψυχών κάτω στον Άδη. Και κάθε γλώσσα, αγγελική και ανθρώπινη, να δοξολογήσει. Στο σημείο αυτό, δίδεται η απάντηση στην λανθασμένη ερμηνεία πολλών ότι με τη φράση <<των καταχθονίων>> εννοεί ο Απόστολος τους δαίμονες. Λάθος. Οι δαίμονες δεν προσκυνούν και δεν δοξολογούν τον Θεό. Γνωρίζουν και αναγνωρίζουν την παντοδυναμία και παντοκυριαρχία Του, όμως δεν Τον δοξολογούν ούτε Τον προσκυνούν. Ο Απόστολος εδώ θεωρεί με τη φράση <<καταχθονίων>> τις ψυχές που βρίσκονται στον Άδη. Είναι ένα από τα λεπτά σημεία που οι πιστοί πρέπει να γνωρίζουν, ώστε να μην πέφτουν σε σφάλμα. Συμπερασματικά των ανωτέρω, εξάγεται ότι, αφού με τη φράση <<καταχθονίων>>, ο Απόστολος Παύλος εννοεί ψυχές στον Άδη, που λατρεύουν τον Χριστό, άρα εξακολουθεί ο Άδης να υφίσταται ως χώρος όλων των ψυχών και μετά την εις Άδου κάθοδον και την Ανάσταση του Χριστού.
Θα περατώσω τούτη την αναφορά με μια φράση από την Αποκάλυψη του Ευαγγελιστή Ιωάννη, το τελευταίο και πλέον προφητικό βιβλίο της Καινής Διαθήκης και ολόκληρης της Αγίας Γραφής. Στο Κεφ. Κ΄, στ. 13-14, γράφει τι θα συμβεί στο θάνατο και στον Άδη την ημέρα της Δευτέρας Παρουσίας: <<Και έδωκεν η θάλασσα τους νεκρούς τους εν αυτή, και ο θάνατος και ο άδης έδωκαν τους νεκρούς τους εν αυτοίς, και εκρίθησαν έκαστος κατά τα έργα αυτών. Και ο θάνατος και ο άδης εβλήθησαν εις την λίμνην του πυρός, ούτος ο θάνατος ο δεύτερος εστιν>>. Εδώ, είναι πασιφανές ότι, και ο θάνατος και ο Άδης με μορφή προσώπου (δηλαδή προσωποποιούμενοι, όπως γίνεται με μια σειρά φαινομένων, καταστάσεων και γεγονότων στην θεόπνευστη, Αγία Γραφή, ώστε να μπορούν να είναι –οι καταστάσεις αυτές – αντιληπτές από τον άνθρωπο) υπάρχουν και θα δώσουν τους νεκρούς τους (εννοεί προς κρίση, για να κριθούν από τον δικαιοκριτή Κύριο κατά την Δευτέρα Παρουσία Του). Και τότε ο θάνατος και ο Άδης (όπως προσωποποιούνται) θα ριφθούν στη λίμνη της φωτιάς (να οι καταστάσεις της αποκατάστασης και απόδοσης του δικαίου και της τιμωρίας που λέγαμε πριν και που αμφισβητούν οι άπιστοι. Αυτά τα λόγια δεν είναι δικά μας, είναι της Αγίας Γραφής), θα παύσουν να ισχύουν, θα καταργηθούν ολοσχερώς.
Εν κατακλείδι, παραθέτω, για το προβαλλόμενο ζήτημα, μια παράγραφο από κείμενο, ενός μεγάλου θεολόγου και φιλολόγου των ημερών μας, του κ. Νικολάου Ιω. Σωτηροπούλου, αγωνιστή της Ορθοδοξίας και άψογου ερμηνευτή των δυσκολοτέρων χωρίων της Αγίας Γραφής: <<Μέχρι τη Δευτέρα Παρουσία λοιπόν και την κοινή ανάσταση των νεκρών ο θάνατος, ο οποίος θανατώνει τα σώματα, και ο Άδης, ο οποίος δέχεται τις ψυχές των νεκρών, θα ισχύουν. Αλλά, βεβαίως, στον Άδη δεν βρίσκονται όλοι στην αυτή κατάσταση. Μετά τον θάνατο γίνεται μερική κρίση. Και οι μεν ασεβείς πηγαίνουν σε δυσάρεστη κατάσταση, οι δε ευσεβείς σε ευχάριστη κατάσταση. Δυσάρεστη κατάσταση μερικώς, όχι πλήρως, και ευχάριστη κατάσταση επίσης μερικώς, όχι πλήρως. Μέχρι τη Δευτέρα Παρουσία και την τελική κρίση οι ασεβείς προγεύονται την κόλαση, και οι ευσεβείς προγεύονται τον παράδεισο. Κατά τα έργα τους πλήρως θα κολάζονται οι κακοί και πλήρως θα έχουν την απόλαυση του παραδείσου οι καλοί μετά την τελική κρίση>> (Περιοδικό <<Ο ΣΤΑΥΡΟΣ>>, (Αριθμ. Τεύχους 589, Μάιος 2013).
Ας ληφθούν, όλα τούτα, σοβαρότατα υπόψη, από όλους τους χριστιανούς (αλλά και μη), ώστε να κατανοήσουν το μέγεθος του γεγονότος της Αναστάσεως του Κυρίου και Θεού μας, που οδήγησε το ανθρώπινο γένος στη σωτηρία, γνωρίζοντας που και πως βρίσκονται οι ψυχές των ανθρώπων πριν και μετά την Ανάσταση Του, αλλά και που και πως θα βρεθούν κατά τον χρόνο της Δευτέρας Παρουσίας Του και εφεξής.
Χίος, 03-05-2013
Γεώργιος Φωτ. Παπαδόπουλος
Κήρυκας του Θείου Λόγου
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου