ΑΚΟΛΟΥΘΙΑ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΕΝΔΟΞΟΥ ΝΕΟΜΑΡΤΥΡΟΣ ΜΑΡΚΟΥ ΤΟΥ ΕΚ ΣΜΥΡΝΗΣ ΚΑΙ ΕΝ ΧΙῼ ΜΑΡΤΥΡΗΣΑΝΤΟΣ
Ποίημα Νικηφόρου ἱερομονάχου τοῦ Χίου.
Ἐκ τῆς ἐκδόσεως: Νέον Λειμωνάριον, τῶν Μακαρίου Νοταρᾶ, Ἀθανασίου Παρίου καὶ Νικηφόρου Χίου. Πρῶτο ἐκδοθὲν ἐν Βενετίᾳ τὸ 1819, νῦν δὲ τὸ δεύτερον ἐν Ἀθήναις, ἐπιμελείᾳ καὶ δαπάνῃ Νικολάου Ῥουσοπούλου, ἐγκρίσει τῆς Ἱερᾶς Συνόδου τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος, ἐν ἔτει 1873.
Ἐκ τῆς ἐκδόσεως: Νέον Λειμωνάριον, τῶν Μακαρίου Νοταρᾶ, Ἀθανασίου Παρίου καὶ Νικηφόρου Χίου. Πρῶτο ἐκδοθὲν ἐν Βενετίᾳ τὸ 1819, νῦν δὲ τὸ δεύτερον ἐν Ἀθήναις, ἐπιμελείᾳ καὶ δαπάνῃ Νικολάου Ῥουσοπούλου, ἐγκρίσει τῆς Ἱερᾶς Συνόδου τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος, ἐν ἔτει 1873.
Τῌ Ε´ ΤΟΥ ΜΗΝΟΣ ΙΟΥΝΙΟΥ
Μνήμη τοῦ Ἁγίου Νεομάρτυρος Μάρκου, τοῦ ἐκ Σμύρνης καταγομένου καὶ ἐν Χίῳ ἀθλήσαντος ἐν ἔτει ͵αωα´ (1801).
ΕΝ Τῼ ΜΕΓΑΛῼ ΕΣΠΕΡΙΝῼ
Μετὰ τὸν Προοιμιακόν, τὸ Μακάριος ἀνήρ.
Εἰς τὸ Κύριε, ἐκέκραξα, ἱστῶμεν στίχους η´ καὶ ψάλλομεν Στιχηρὰ Προσόμοια.
Ἦχος δ´. Ἔδωκας σημείωσιν.
Λαμπρά τε καὶ εὔσημος, ἡμῖν ἐπέστη ἡ μνήμη σου, Ἀθλοφόρε πολύαθλε, ἐνθέως φαιδρύνουσα, τὰ τῶν εὐσεβούντων, πρόσωπα καὶ πάντας, ὑμνεῖν ἐγείρουσα τοὺς σοὺ, Μάρκε ἀγῶνας, τοὺς ὑπὲρ πίστεως, δι᾿ ὦν Χριστὸν ἐδόξασας, καὶ τὸν διάβολον ᾔσχυνας, καὶ τυράννων κατέβαλες, τὴν ὀφρὺν καὶ τὸ φρύαγμα.
Ἡμέρα χαρμόσυνος, καὶ ἑορτὴ πανσεβάσμιος, τοῖς ἐν Χίῳ ἐπέλαμψεν, ἡμῖν, τοῖς ποθοῦσί σε, ἐν ᾗ τῶν ἀγῶνα, τὸν τοῦ μαρτυρίου, Μάρκε ἠγώνισαι στεῤῥῶς, καὶ τοῦ ἐνδόξου τέλους τετύχηκας· δι᾿ ὅ σε μακαρίζομεν, καὶ ἐν ᾠδαῖς μεγαλύνομεν, Ἀθλητὴν ὡς ἀήττητον, καὶ ὡς μάρτυρα ἔνδοξον.
Ἡ Χίος ἡγίασται, καὶ ἀληθῶς μεμακάρισται, ἀρδευθεῖσα τοῖς αἵμασι, τοῖς σοῖς Μάρκε ἔνδοξε, καὶ νῦν γηθομένη, ἄγει σου τὴν μνήμην, τῆς τελειώσεως πιστῶς ἀνευφημοῦσα τοὺς θείους ἄθλους σου, δεσμὰ καὶ τὰ λακτίσματα, κολαφισμοὺς καὶ τὸν θάνατον, πρὸς Χριστὸν κεκτημένη σε, πρέσβυν ὅντως θερμότατον.
Μάρκε παναοίδιμε, συμπρεσβευτάς σοι παράλαβε, τοὺς ἐν Χίῳ ἀθλήσαντας, καὶ Θεὸν δοξάσαντας, πρὸ σοῦ καὶ λαβόντας, στέφος ἀφθαρσίας, Ἰσίδωρον τὸν θαυμαστὸν, σὺν τῇ Μυρόπῃ καὶ τὸν Θεόφιλον, Νικήταν καὶ Νικόλαον, καὶ Μανουὴλ τὸν ἀοίδιμον, καὶ πρεσβείαν ποιήσατε ὑπὲρ ταύτης πρὸς Κύριον.
Ἕτερα Στιχηρὰ Προσόμοια.
Ἦχος β´. Ποίοις εὐφημιῶν.
Ποίοις εύφημιῶν στέμμασιν, ἀναδύσωμεν Μάρκον τὸν θεῖον, τὸν τῆς εὐσεβείας ὑπέρμαχιν, καὶ τῆς ἀσεβείας ἀντίπαλον, τὸν ἐν παῤῥησίᾳ ἀπτοήτῳ, τὴν πλάνην, τῶν ἐκ τῆς Ἄγαρ στηλιτεύσαντα τὴν πίστιν ἡμῶν τὴν θείαν ἀνυψώσαντα, καὶ ὑπὲρ αὐτῆς σφαγιασθέντα, καὶ δὴ προσαχθέντα ὥσπερ σφάγιον λογικὸν, Χριστῷ τῷ Θεῷ ἡμῶν, τῷ ἔχοντι τὸ μέγα ἔλεος.
Ποίοις ὑμνῳδιῶν κάλλεσιν, ἀνυμνήσωμεν τὸν θεῖον Μάρκον, τὸν Χριστοῦ ὁπλίτην στεῤῥότατον, καὶ τῆς Νήσου Χίου τὸν ἔφορον, τὸ τῶν νεοάθλων μέγα κλέος, τὸ πάντων, τῶν εὐσεβούντων ἀγαλλίαμα, καὶ λύπην, τῶν ἀσεβούντων ἀθεράπευτον, τὸν θαυμασίοις ποικίλοις, δοξασθέντα παρὰ Θεοῦ, ὃν ἐκήρυξε λαμπρῶς, καὶ ἄθλων ἐδόξασε, τὸν ὄντως ὑπερένδοξον.
Ποίοις οἱ ἐπὶ γῆς στόμασιν, εὐφημήσωμεν τοὺς σοὺς ἀγῶνας, οὓς ὑμνοῦσιν ἄνωθεν Ἄγγελοι, καὶ δικαίων πάντα τὰ τάγματα, Μάρκε νεοάθλων ἡ ἀκρότης, δεσμά τε κολαφισμοὺς καὶ τὰ λακτίσματα, τὰς ὕβρεις, καὶ ἀπειλὰς καὶ τὰ ῥαπίσματα, καὶ τὴν ἐκκοπὴν τῆς κάρας· δι᾿ ὧν ἐπαξίως, ἐμεγάλυνας τὸν Χριστὸν, καὶ τοὺς ἔχθροὺς ἄμφω ᾔσχυνας.
Δεῦτε τῶν πιστῶν ἡ ὁμήγυρις, δεῦτε συγκροτήσωμεν χορείαν, ἡλικία πᾶσα συνδράμωμεν, νέοι σὺν πρεσβύταις συνέλθωμεν, καὶ δοξάσωμεν ἐν θείοις ὕμνοις, τὸν Μάρκον, Νεομαρτύρων τὸ ἀγλάϊσμα, τῶν πάλαι, ἐναθλησάντων τὸν ἰσότιμον, τὸν τοῦ ἐχθροῦ καθαιρέτην· τὸν σοφὸν τῆς πλάνης, τῶν ἐξ Ἄγαρ στηλιτευτὴν, καὶ τῆς ἀκραιφνοῦς ἡμῶν, εὐσεβείας θεῖον κήρυκα.
Δόξα. Ἦχος πλ. β´.
Τὴν τῶν Μαρτύρων καλλονήν, καὶ ἱερὰν προσθήκην, τὸ Σμύρνης θεῖον βλάστημα, καὶ Χίου τὸν προστάτην, ἐν ᾠδαῖς ᾀσμάτων εὐφημήσωμεν πιστοί. Χαίροις αὐτῷ ἀναβοῶντες, στρατιώτα τοῦ οὐρανίου Βασιλέως, ὁ κατ᾿ ἐνθρῶν αἰσθητῶν καὶ νοητῶν, νίκης ἀράμενος τρόπαια λαμπρὰ· χαίροις ὁ τὸν Χριστὸν δοξάσας θεοπρεπῶς, καὶ τὸν τῆς κρατούσης πλάνης ὑφηγητὴν καταισχύνας, τῇ θεοσοφίᾳ τῶν λόγων σου· χαίροις ὁ στεῤῥὸς ἀθλητὴς, καὶ γενναῖος τῆς εὐσεβείας ἀγωνιστὴς, Μάρκε παναοίδιμε, ὁ τὴν ἀσύγκριτον ἀγάπην, πρὸς Χριστὸν ἐνδειξάμενος· ὃν καθικέτευε, κοινωνὲ τῶν αὐτοῦ παθημάτων, καὶ σύμμορφε τῷ θανάτῳ Αὐτοῦ, ἐλεηθῆναι τὰς ψυχὰς ἡμῶν.
Καὶ νῦν. Θεοτοκίον.
Τίς μὴ μακαρίσει σε, Παναγία Παρθένε; τίς μὴ ἀνυμνήσει σου, τὸν ἀλόχευτον τόκον; ὁ γὰρ ἀχρόνως ἐκ Πατρός, ἐκλάμψας Υἱὸς μονογενής, ὁ αὐτὸς ἐκ σοῦ τῆς ἁγνῆς προῆλθεν, ἀφράστως σαρκωθείς, φύσει Θεὸς ὑπάρχων, καὶ φύσει γενόμενος ἄνθρωπος δι᾿ ἡμᾶς· οὐκ εἰς δυάδα προσώπων τεμνόμενος, ἀλλ᾿ ἐν δυάδι φύσεων, ἀσυγχύτως γνωριζόμενος. Αὐτὸν ἱκέτευε, σεμνὴ Παμμακάριστε, ἐλεηθῆναι τὰς ψυχὰς ἡμῶν.
Εἴσοδος. Φῶς ἱλαρόν, τὸ Προκείμενον τῆς ἡμέρας καὶ τὰ Ἀναγνώσματα.
(Ζήτει τῇ κγ´ Ἀπριλίου, τοῦ Ἁγίου Γεωργίου τοῦ Τροπαιοφόρου)
(Ζήτει τῇ κγ´ Ἀπριλίου, τοῦ Ἁγίου Γεωργίου τοῦ Τροπαιοφόρου)
Προφητείας Ἡσαΐου τὸ Ἀνάγνωσμα.
(μγ´ 9-14).
Τάδε λέγει Κύριος. Πάντα τὰ ἔθνη συνήχθησαν ἅμα, καὶ συναχθήσονται ἄρχοντες ἐξ αὐτῶν. Τίς ἀναγγελεῖ ταῦτα ἐν αὐτοῖς; ἢ τὰ ἐξ ἀρχῆς, τίς ἀκουστὰ ποιήσει ὑμῖν; Ἀγαγέτωσαν τοὺς μάρτυρας αὐτῶν καὶ δικαιωθήτωσαν, καὶ εἰπάτωσαν ἀληθῆ. Γίνεσθέ μοι μάρτυρες, καὶ ἐγὼ μάρτυς Κύριος ὁ Θεός, καὶ ὁ παῖς, ὃν ἐξελεξάμην· ἵνα γνῶτε, καὶ πιστεύσητε, καὶ συνῆτε, ὅτι ἐγώ εἰμι. Ἔμπροσθέν μου οὐκ ἐγένετο ἄλλος Θεός, καὶ μετ᾿ ἐμὲ οὐκ ἔσται. Ἐγώ εἰμι ὁ Θεός, καὶ οὐκ ἔστι πάρεξ ἐμοῦ ὁ σῴζων. Ἐγὼ ἀνήγγειλα καὶ ἔσωσα, ὠνείδισα, καὶ οὐκ ἦν ἐν ὑμῖν ἀλλότριος. Ὑμεῖς ἐμοὶ μάρτυρες, καὶ ἐγὼ Κύριος ὁ Θεός· ὅτι ἀπ᾿ ἀρχῆς ἐγώ εἰμι, καὶ οὐκ ἔστιν ὁ ἐκ τῶν χειρῶν μου ἐξαιρούμενος. Ποιήσω, καὶ τίς ἀποστρέψει αὐτό; Οὕτω λέγει Κύριος ὁ Θεός, ὁ λυτρούμενος ἡμᾶς, ὁ Ἅγιος Ἰσραήλ.
Σοφίας Σολομῶντος τὸ Ἀνάγνωσμα.
(γ´ 1-9).
Δικαίων ψυχαὶ ἐν χειρὶ Θεοῦ, καὶ οὐ μὴ ἅψηται αὐτῶν βάσανος. Ἔδοξαν ἐν ὀφθαλμοῖς ἀφρόνων τεθνάναι, καὶ ἐλογίσθη κάκωσις ἡ ἔξοδος αὐτῶν, καὶ ἡ ἀφ᾿ ἡμῶν πορεία σύντριμμα· οἱ δέ εἰσιν ἐν εἰρήνῃ. Καὶ γὰρ ἐν ὄψει ἀνθρώπων ἐὰν κολασθῶσιν, ἡ ἐλπὶς αὐτῶν ἀθανασίας πλήρης. Καὶ ὀλίγα παιδευθέντες, μεγάλα εὐεργετηθήσονται· ὅτι ὁ Θεὸς ἐπείρασεν αὐτούς, καὶ εὗρεν αὐτοὺς ἀξίους ἑαυτοῦ. Ὡς χρυσὸν ἐν χωνευτηρίῳ ἐδοκίμασεν αὐτούς, καὶ ὡς ὁλοκάρπωμα θυσίας προσεδέξατο αὐτούς. Καὶ ἐν καιρῷ ἐπισκοπῆς αὐτῶν ἀναλάμψουσι, καὶ ὡς σπινθῆρες ἐν καλάμῃ διαδραμοῦνται. Κρινοῦσιν ἔθνη, καὶ κρατήσουσι λαῶν, καὶ βασιλεύσει αὐτῶν Κύριος εἰς τοὺς αἰῶνας. Οἱ πεποιθότες ἐπ᾿ αὐτόν, συνήσουσιν ἀλήθειαν, καὶ οἱ πιστοὶ ἐν ἀγάπῃ προσμενοῦσιν αὐτῷ· ὅτι χάρις καὶ ἔλεος ἐν τοῖς ὁσίοις αὐτοῦ, καὶ ἐπισκοπὴ ἐν τοῖς ἐκλεκτοῖς αὐτοῦ.
Σοφίας Σολομῶντος τὸ Ἀνάγνωσμα.
(ε´ 15-23, στ´ 1-3).
Δίκαιοι εἰς τὸν αἰῶνα ζῶσι, καὶ ἐν Κυρίῳ ὁ μισθὸς αὐτῶν, καὶ ἡ φροντὶς αὐτῶν παρὰ Ὑψίστῳ. Διὰ τοῦτο λήψονται τὸ βασίλειον τῆς εὐπρεπείας, καὶ τὸ διάδημα τοῦ κάλλους ἐκ χειρὸς Κυρίου· ὅτι τῇ δεξιᾷ αὑτοῦ σκεπάσει αὐτούς, καὶ τῷ βραχίονι ὑπερασπιεῖ αὐτῶν. Λήψεται πανοπλίαν τὸν ζῆλον αὐτοῦ καὶ ὁπλοποιήσει τὴν κτίσιν εἰς ἄμυναν ἐχθρῶν. Ἐνδύσεται θώρακα δικαιοσύνην καὶ περιθήσεται κόρυθα κρίσιν ἀνυπόκριτον. Λήψεται ἀσπίδα ἀκαταμάχητον, ὁσιότητα· ὀξυνεῖ δὲ ἀπότομον ὀργὴν εἰς ῥομφαίαν. Συνεκπολεμήσει αὐτῷ ὁ κόσμος ἐπὶ τοὺς παράφρονας· πορεύσονται εὔστοχοι βολίδες ἀστραπῶν, καὶ ὡς ἀπὸ εὐκύκλου τόξου, τῶν νεφῶν, ἐπὶ σκοπὸν ἁλοῦνται, καὶ ἐκ πετροβόλου θυμοῦ πλήρεις ῥιφήσονται χάλαζαι. Ἀγανακτήσει κατ᾿ αὐτῶν ὕδωρ θαλάσσης· ποταμοὶ δὲ συγκλύσουσιν ἀποτόμως. Ἀντιστήσεται αὐτοῖς πνεῦμα δυνάμεως, καὶ ὡς λαῖλαψ ἐκλικμήσει αὐτούς, καὶ ἐρημώσει πᾶσαν τὴν γῆν ἀνομία, καὶ ἡ κακοπραγία περιτρέψει θρόνους δυναστῶν. Ἀκούσατε οὖν, Βασιλεῖς, καὶ σύνετε· μάθετε Δικασταὶ περάτων γῆς· ἐνωτίσασθε οἱ κρατοῦντες πλήθους, καὶ γεγαυρωμένοι ἐπὶ ὄχλοις ἐθνῶν· ὅτι ἐδόθη παρὰ Κυρίου ἡ κράτησις ὑμῖν, καὶ ἡ δυναστεία παρὰ Ὑψίστου.
Εἰς τὴν Λιτὴν, Ἰδιόμελα.
Ἦχος α´.
Ὡς μέγας, ὡς πολύς σου ὁ πόθος, Μάρκε πανθαύμαστε, τὸ σὸν αἷμα διεκχέαι ὑπὲρ Χριστοῦ· δι᾿ ὃ τοῦ πόθου τυχεῖν ἐφιέμενος, πρὸς τοὺς μαρτυρικοὺς ἀγῶνας ηὐτομόλησας· οὓς ἀνδρικῶς διανύσας ἔνδοξε, καὶ τὴν κάραν ἐκτμηθεὶς, ἔστης νῦν τοῦ πόθου, Χριστὸν ἀπολαβὼν τὸν σὸν ἔρωτα· ᾧ πρεσβεύων μὴ διαλείπῃς, ὑπὲρ τῶν πίστει καὶ πόθῳ, τελούντων τὴν θείαν μνήμην σου.
Ὁ αὐτός.
Τὰ εἴδη τῶν βασάνων, ἃς ἐπόθεις ὑπενεγκεῖν, προλέγων τοῖς συνοῦσί σοι, φαιδρὸς ὅλως ἐδείκνυσο, τοῦ σοῦ προσώπου θάλλοντος γενναιότατε· δι᾿ ὃ καὶ τοῦ καιροῦ ἐπιστάντος τοῦ πάθου σου, τὰς κολάσεις ὡς τρυφὰς ἐλογίζου, καὶ χαρμοσύνως, ὡς πρόβατον ἐπὶ σφαγὴν ἥχθην, ἐμελῴδεις τῷ Χριστῷ, καὶ ὡς άμνὸς ἄκακος, ἐναντίον τοῦ κείροντος αὐτὸν ἄφωνος· ὃν καθικέτευε, Μάρκε Μαρτύρων δόξα, ὡς ἔχων παῤῥησίαν πρὸς Αὐτὸν, ὑπὲρ τῶν ψυχῶν ἡμῶν.
Ἦχος β´.
Οὐχ ἱκανά μοι ἀοίδιμε, τὰ τῆς μετανοίας δάκρυα, τοῖς προβάλλουσιν ἀντέλεγες, εἰς τὸ ἐκπλύναι μου τὰς τῆς ἀρνήσεως κηλίδας, ἀλλὰ τοῖς αἵμασί μου καθαρισθήσομαι, καὶ ὅλος τῷ Χριστῷ καθαρὸς ὀφθήσομαι, καὶ ὃν ἐνώπιον τῶν ἀνθρώπων ἠρνησάμην ἀφρόνως, ἀνομολογήσω νῦν ἐμφρόνως, ἵνα με τῶν Ἀγγέλων Αυτοῦ ἐνώπιον ὁμολογήσῃ, καὶ τῆς Βασιλείας Αὐτοῦ, μέτοχον ἀπεργάσηται.
Ἦχος γ´.
Διψῶ τὸ πάθεῖν, καὶ τοῦ θανεῖν, ὑπὲρ Χριστοῦ λίαν ἐφίεμαι, τοῖς συλλαλοῦσί σοι, Μάρκε προέλεγες· καὶ εἰς οὐρανοὺς ἐνατενίζων, τάχυνον Κύριε, τοῦ κόσμου τούτου ἐξαγεῖν με, στένων καὶ θρηνῶν ἐβόας τρισόλβιε. Νῦν οὗν τοῦ πόθου τυχὼν, δυσώπει ὑπὲρ ἡμῶν τὴν Αὐτοῦ ἀγαθότητα.
Ἦχος δ´.
Τὴν ἐτήσιον μνήμην τελοῦντες, τῆς σῆς ἐνδόξου Ἀθλήσεως, Μάρκε παναοίδιμε, τοῦς εὐκλεεῖς σου ἀγῶνας γεραίρομεν, τὰς ἐν εἰρκτῇ στρεβλώσεις, τοὺς αἰκισμοὺς τὰ λακτίσματα, τοὺς κολαφισμούς τε καὶ τὰ ῥαπίσματα, καὶ τελευταῖον τὸν ἀοίδιμον θάνατον· ἅ σοι πάντα, εἰς πρεσβείαν προσάγοντες, αἰτῦμεν ῥυσθῆναι διὰ σοῦ ἐκ παντοίων θλίψεων.
Δόξα. Ἦχος πλ. α´.
Σαλπίσωμεν ἐν σάλπιγγι ᾀσμάτων, σκιρτήσωμεν γηθόμενοι, καὶ χορεύσωμεν ἀγαλλόμενοι, ἐν τῇ εὐσήμῳ ἡμέρᾳ τῆς ἐνδόξου ἀθλήσεως, Μάρκου τοῦ ἀρτιφανοῦς Ἀθλητοῦ. Οἱ ἱερεῖς καὶ θῦται συνελθέτωσαν, καὶ τὸν τῷ Χριστῷ θυσίαν ἑαυτὸν προσαγάγοντα, ἀνυμνήτωσαν· τῶν πιστῶν ἡ πληθὺς συντρεχέτωσαν, καὶ τὸν τῆς πλάνης στηλιτευτὴν, τῆς δὲ ἀκραιφνοὺς ἡμῶν πίστεως κήρυκα εὐφημήτωσαν· οἱ ἐν νόσοις παντοδαπαῖς τὸν ἄμισθον ἰατῆρα· οἱ ἐν ποικίλοις πάθεσι, τὸν τῶν παθῶν ἀναιρέτην· τυφλοῖς γὰρ τὸ βλέπειν παρέχει, χειρῶν ἰᾶται τὴν πάρεσιν, μαστῶν γυναίοις καταστέλλει τὴν φλεγμονὴν καὶ ποδῶν ἐξοιδομουμένων καθαιροῖ τὸ οἴδημα, συνετίζει μωραίνοντας, καὶ κωφοῖς τὴν εὐήκοαν δωρεῖται. Πάντες οὖν δεόμενοι αυτοῦ, μετὰ συντετριμμένης καρδία εἴπωμεν· Μάρκε τῶν Μαρτύρων τὸ σεπτὸν ἐγκαλλώπισμα, καὶ ἱερὰ προσθήκη, ὁ τῆς ἡμῶν πατρίδος ἔφορος, καὶ ἀκαταίσχυντος προστάτης, καὶ κραταίωμα καὶ σθένος, καὶ θεῖον ἔρεισμα.
Καὶ νῦν. Θεοτοκίον.
Σαλπίσωμεν ἐν σάλπιγγι ᾀσμάτων· προκύψασα γὰρ ἄνωθεν, ἡ παντάνασσα Μητροπάρθενος, ταῖς εὐλογίαις καταστέφει τοὺς ἀνυμνοῦντας αὐτήν. Βασιλεῖς καὶ ἄρχοντες συντρεχέτωσαν, καὶ τὴν Βασιλίδα κροτείτωσαν ἐν ὕμνοις, Βασιλέα τέξασαν, τοὺς θανάτῳ κρατουμένους πρίν, ἀπολῦσαι φιλανθρώπως εὐδοκήσαντα. Ποιμένες καὶ Διδάσκαλοι, τὴν τοῦ καλοῦ Ποιμένος ὑπέραγνον Μητέρα, συνελθόντες εὐφημήσωμεν· τὴν λυχνίαν τὴν χρυσαυγῆ· τὴν φωτοφόρον νεφέλην· τὴν τῶν οὐρανῶν πλατυτέραν· τὴν ἔμψυχόν τε κιβωτόν· τὸν πυρίμορφον τοῦ Δεσπότου θρόνον· τὴν μανναδόχον χρυσέαν στάμνον· τὴν κεκλεισμένην τοῦ Λόγου πύλην· τὴν πάντων χριστιανῶν τὸ καταφύγιον, ᾄσμασι θεηγόροις, ἐγκωμιάζοντες οὕτως εἴπωμεν· Παλάτιον τοῦ Λόγου, ἀξίωσον τοὺς ταπεινοὺς ἡμᾶς, τῆς οὐρανῶν Βασιλείας· οὐδὲν γὰρ ἀδύνατον τῇ μεσιτείᾳ σου.
Εἰς τὸν Στίχον, Στιχηρὰ Προσόμοια.
Ἦχος πλ. α´. Χαίροις ἀσκητικῶν.
Χαίροις ὁ στρατιώτης Χριστοῦ, ὁ ἐν τοῖς Μάρτυσι κλεινὸς καὶ περίδοξος, τῆς πλάνης ὁ καταλύτης, Ἀγαρηνῶν τῆς δεινῆς, καὶ τῆς εὐσεβείας θεῖος πρόβολος, ὁ ῥῶμῃ τοῦ πνεύματος τῶν δαιμόνων τὰς φάλαγγας ἀποσοβήσας, καὶ ἁπάσας τρεψάμενος, καὶ ὅλως ἀπτόητος, ὁ τροπαιοῦχος ὁ μέγας, τῆς τοῦ Χριστοῦ παρατάξεως, πιστῶν ὁ προστάτης, καὶ κραταίωμα καὶ σθένος, καὶ θεῖον ἔρεισμα.
Στίχ. Δίκαιος ὡς φοῖνιξ ἀνθήσει καὶ ὡσεὶ κέδρος ἡ ἐν τῷ Λιβάνῳ πληθυνθήσεται.
Δόξα τῷ ἐν ὑψίστοις Θεῷ, τῷ εὐδοκήσαντι ἐν Χίῳ ἀθλῆσαί σε, καὶ στήριγμα ἐν τῇ πίστει τοῖς εὐολίσθοις στεῤῥόν, ἀναδείξαντί σε, Μάρκε ἔνδοξε, καὶ φύλακα ἄγρυπνον, πολιοῦχον καὶ ἔφορον, θερμὸν προστάτην, καὶ ταχὺν ἀντιλήπτορα, ἐπιστήσαντι, τοῖς οἰκήτορσιν ἅπασι, ῥύστην πάντων ὀξύτατον, δεινῶν τοῖς αἰτοῦσί σου, μετ᾿ εὐλαβείας τὴν χάριν, καὶ ἐν ταῖς νόσοις τὴν ἴασιν, καὶ γὰρ πᾶσι πάντα, τὰ αἰτήματα παρέχεις τῇ μεσιτείᾳ σου.
Στίχ. Πεφυτευμένος ἐν τῷ οἴκῳ Κυρίου, ἐν ταῖς αὐλαῖς τοῦ Θεοῦ ἡμῶν ἐξανθήσει.
Πάρεσο ἀοράτωςἡμῖν, τοῖς ἐν ᾠδαῖς τοὺς σοὺς ἀγῶνας δοξάζουσι, Μαρτύρων νέων ἡ δόξα, καὶ παλαιῶν ἱερὸν, Ἀθλοφόρων Μάρκε ἐγκαλλώπισμα, καὶ ἵλεως ἔπιδε, καὶ εὐσπλάγχνως ἐπίσκεψαι, τοὺς ὑμνητάς σου, καὶ ἑκάστῳ τὰ πρόσφορα, καὶ σωτήρια, σαῖς λιταῖς πρὸς τὸν Κύριον, δώρησαι εὐσυμπάθητε, καὶ κόσμον εἰρήνευσον, καὶ τὰ τιμῶντά σε πλήθη, ἐκ λοιμικῆς νόσου φύλαττε, ἃ τῶν σῶν λειψάνων, τὴν σορὸν κυκλοῦντα πόθῳ, τελεῖ τὴν μνήμην σου.
Δόξα. Ἦχος δ´.
Τετρωμένος ὅλος, τῇ πρὸς Χριστὸν τελειοτάτῃ ἀγάπῃ, Μάρκε πανθαύμαστε, πρὸς τοὺς μαρτυριοὺς ἀγῶνας ῥωμαλαίῳ φρονήματι ηὑτομόλησας, τοῦ σώματος μὴ φεισάμενος· δι᾿ ὃ καὶ τὰ σκέλη διασπώμενος, λακτιζόμενός τε, καὶ ἐν ὅλῳ τυπτόμενος τῷ σώνατι ἔχαιρες καὶ εὐφροσύνης ἐπληροῦτό σοι τὸ Πνεύμα, καὶ Χριστὸν ἐμεγάλυνες τὸν ἰσχύν σοι δωρούμενον· ὃν τελευταῖον ἐδόξασας, τῇ ἐκτομῇ τῆς σῆς θεόφρονος κεφαλῆς, καὶ τῇ ἐκχύσει τοῦ πανιέρου σου αἵματος. Παῤῥησίαν οὖν ἔχων πρὸς Αὐτὸν, ἱκέτευε ὑπὲρ τῶν ψυχῶν ἡμῶν.
Καὶ νῦν. Θεοτοκίον.
Ἐκ παντοίων κινδύνων τοὺς δούλους σου φύλαττε, εὐλογημένη Θεοτόκε, ἵνα σε δοξάζωμεν, τὴν ἐλπίδα τῶν ψυχῶν ἡμῶν.
Νῦν ἀπολύεις, Τρισάγιον καὶ τὸ Ἀπολυτίκιον.
Ἦχος γ´. Θείας πίστεως.
Πᾶσαν εὔφρανας, τὴν νῆσον Χίον, Μάρτυς ἔνδοξε Μάρκς θεόφρον, ἀνάγκη ῥύξας λαμπρῶς τὴν εὐσέβειαν, καὶ κατῄσχυνας τὴν πλάνην τὴν βέβηλον, ἐν τοῖς σοῖς λόγοις καὶ ἄθλοις θεόσοφε. Ὡς οὗν ἔτυχες, οὗπερ ἐπόθεις ἀοίδιμε, μνημόνευε ἡμῶν τῶν εὐφημούντων σε.
Δόξα. Ἕτερον. Ἦχος δ´. Ταχὺ προκατάλαβε.
Θεός σε ἐδόξασεν ἐν οὐρανῷ καὶ ἐν γῇ, Μαρτύρων ἀγλάϊσμα καὶ κλέος Μάρκε λαμπρόν· δι᾿ ὃ τοῖς τελοῦσί σου, πόθῳ τὴν θείν μνήμην, καὶ πιστῶς προσκυνοῦσι, θήκην τὴν τῶν λειψάνων, τὴν σὴν χάριν παράσχου, δεόμενος Χριστοῦ ὑπὲρ αὐτῶν, τοῦ λυτρωθῆναι κινδύνων καὶ θλίψεων.
Καὶ νῦν. Θεοτοκίον.
Τὸ ἀπ᾿ αἰῶνος ἀπόκρυφον, καὶ Ἀγγέλοις ἄγνωστον μυστήριον, διὰ σοῦ Θεοτόκε τοῖς ἐπὶ γῆς πεφανέρωται, Θεὸς ἐν ἀσυγχύτῳ ἑνώσει σαρκούμενος, καὶ Σταυρὸν ἑκουσίως ὑπὲρ ἡμῶν καταδεξάμενος· δι᾿ οὗ ἀναστήσας τὸν πρωτόπλαστον, ἔσωσεν ἐκ θανάτου τὰς ψυχὰς ἡμῶν.
Καὶ Ἀπόλυσις.
*** *** ***
ΕΙΣ ΤΟΝ ΟΡΘΡΟΝ
ΕΙΣ ΤΟΝ ΟΡΘΡΟΝ
Μετὰ τὴν α´ Στιχολογίαν
Κάθισμα. Ἦχος α´.
Τὸν τάφον σου Σωτήρ.
Ἡ γῆ σε Ἀθλητὰ, οὐ κατέκρυψε Μάρκε, ἀλλ᾿ ἡ τοῦ οὐρανοῦ ὑπεδέξατο δόξα, ἠνοίγη σοι παράδεισος, καὶ τρυφῆς ἡ ἀπόλαυσις, ἡ ἀνέκφραστος, δεδώρηταί σοι παμμάκαρ· ἧς τοὺς δούλους σου, τοὺς σὲ πιστῶς εὐφημοῦντας, τυχεῖν καθικέτευε.
Δόξα. Ἦχος δ´.
Ὁ ὑψωθεὶς ἐν τῷ Σταυρῷ.
Ὁ ἐναθλήσας ἀνδρικῶς Μάρκε θεῖε, καὶ τὴν εὐσέβειαν τρανώσας σοῖς λόγοις, καὶ στηλίτευσας πλάνην δυσσεβῶν Ἀγαρηνῶν, καὶ τῆς καρτερίας σου τρώσας πάντας τῷ ξίφει, καὶ τοῖς τῶν αἱμάτων σου θείοις ῥείθροις βυθίσας, καὶ ἀποπνίξας ἄμφω τοὺς ἐχθρούς, τοὺς σὲ τιμώντας ἀεὶ διαφύλαττε.
Καὶ νῦν. Θεοτοκίον.
Χριστιανῶν ἡ ἀψευδὴς σωτηρία, ἀμαρτωλῶν ἡ ἀῤἁγὴς προστασία, ἡ κραταιὰ βοήθεια ἡμῶν καὶ προσφυγή, σῶσόν με προσφεύγοντα, σοὶ Πανάμωμε Κόρη· σκέπασόν με πτέρυξι, τῆς Ἁγίας σου σκέπης, καὶ τῆς ψυχῆς μου πρόστηθι ἐκεῖ καὶ ἐκδημούσῃ τῶ τῇδε παράστηθι.
Μετὰ τὴν β´ Στιχολογίαν
Κάθισμα. Ἦχος δ´.
Κατεπλάγη Ἰωσήφ.
Τὸ θανεῖν ὑπὲρ Χριστοῦ, μᾶλλον τοῦ ζῆν ἐπιποθῶν, ηὐτομόλησας στεῤῥέ, πρὸς τοὺς ἀγῶνας ἀνδρικῶς, οὓς διανύσας γενναίως θείᾳ ἰσχύϊ, διέκοψας ἔχθρῶν, Μάρκε τὰς φάλαγγας, καὶ τρόπαια λαμπρά, ἤγειρας ἔνδοξε, καὶ στέφης τὸ τῆς νίκης ἐκομίσω, παρὰ τοῦ πάντων δεσπόζοντος· δι᾿ ὅ σου πάντες, τὴν θείαν μνήμην, ᾄσμασιν εὐφημοῦμεν.
Δόξα. Ὁ αὐτός.
Ἐπεφάνης σήμερον.
Τοὺς πιστοὺς τελοῦντάς σου τὴ θείαν μνήμην, καὶ τὰ θεῖα λείψανα, ἀσπαζομένους εὐλαβῶς, σῶσον ταῖς σαῖς πρὸς τὸν Κύριον, Μάρκε πρεσβείαις ἐκ πάσης κακώσεως.
Καὶ νῦν. Θεοτοκίον. Ὅμοιον.
Χαίρε θρόνε πύρινε τοῦ Βασιλέως, καὶ λυχνίᾳ πάγχρυσε, φωτὸς τοῦ θείου τὰς ψυχάς, καὶ διανοὶας λαμπρύνουσα, τῶν ἀνυμνούντων σε Κόρη Πανύμνητε.
Μετὰ τὸν Πολυέλεον
Κάθισμα. Ἦχος πλ. δ´.
Τὴν Σοφίαν καὶ Λόγον.
Τὴν σοφίαν ἐξ ὕψους Μάρκε λαβὼν, ἣ πυρίναις ἐν γλώσσαις τοὺς μαθητὰς ἐστόμωσε σοφίσασα, τὴν αὐτῶν πρῴην ἄγνοιαν, τὴν μὲν κρατοῦσαν πλάνην, ἐξήλεγξας ἄριστα, Ἀγαρηνῶν ἀνόμων, τὴ δε χριστεπώνυμον, πίστιν καὶ λατρείαν, ἐτρανώσω πανσόφως, Τριάδα Ὁμοούσιον, Θεὸν εἶναι τοῦ σύμπαντος, καταγγέλων θεόπνευστε, καὶ τῷ θείῳ πόθῳ αὐτῆς, σώματος τρισμάκαρ μὴ φεισάμενος, ἀπετμήθης τὴν κάραν, τὴν ὄντως θεόφρονα.
Δόξα. Ὁ αὐτός.
Τὸ προσταχθὲν μυστικῶς.
Τῷ τῆς Τριάδος θείῳ θρόνῳ παριστάμενος, μετὰ Ἀγγέλων καὶ Μαρτῦρων θείοις τάγμασι καὶ Δικαίων ἁπάντων Μάρκε θείοις δήμοις, καὶ αἴγλης τῆς ἀνεσπέρου κατατρυφῶν, καὶ δόξης τῆς ἀνεκφράστου καὶ ὑπὲρ νοῦν, κοινωνῶν πάντων μέμνησο, τῶν προσκυνούντων πιστῶς, λειψάνων σου τὴν λάρνακα καὶ ὑμνούντων τοὺς ἄθλους σου.
Καὶ νῦν. Θεοτοκίον. Ὅμοιον.
Τὸ ἀλατόμητον πιστοί καὶ θεῖον ὄρος, τὸ καθαρώτατον παλάτιον τοῦ Λόγου τὸν πυρίμορφον θρόνον τοῦ Παμβασιλέως· τὴν τράπεζαν καὶ λυχνίαν τὴν χρυσαυγῆ· τὴν γέφυραν τὴν μετάγουσαν πρὸς ζωὴν· τὴν οὐράνιον κλίμακα, τὴν Θεοτόκον Μαριὰμ, ὑμνήσωμεν κραυγάζοντες: Χαῖρε Νύμφη Ἀνύμφευτε.
Οἱ Ἀναβαθμοί· τὸ α´ Ἀντίφωνον τοῦ δ´ ἤχου.
Προκείμενον.
Δίκαιος ὡς φοίνιξ ἀνθήσει καὶ ὡσεὶ κέδρος ἡ ἐν τῷ Λιβάνῳ πληθυνθήσεται.
Στίχ. Πεφυτευμένος ἐν τῷ οἴκῳ Κυρίου, ἐν ταῖς αὐλαῖς τοῦ Θεοῦ ἡμῶν ἐξανθήσει.
Στίχ. Πεφυτευμένος ἐν τῷ οἴκῳ Κυρίου, ἐν ταῖς αὐλαῖς τοῦ Θεοῦ ἡμῶν ἐξανθήσει.
Εὐαγγέλιον. Ἐκ τοῦ κατὰ Λουκᾶν (κα´ 12-19).
Εἶπεν ὁ Κύριος τοῖς ἑαυτοῦ Μαθηταῖς· Προσέχετε ἀπὸ τῶν ἀνθρώπων· ἐπιβαλοῦσιν γὰρ ἐφ᾿ ὑμᾶς τὰς χεῖρας αὐτῶν καὶ διώξουσι, παραδιδόντες εἰς συναγωγὰς καὶ φυλακάς, ἀγομένους ἐπὶ βασιλεῖς καὶ ἡγεμόνας ἕνεκεν τοῦ ὀνόματός μου· ἀποβήσεται δὲ ὑμῖν εἰς μαρτύριον. Θέτε οὖν εἰς τὰς καρδίαις ὑμῶν μὴ προμελετᾶν ἀπολογηθῆναι· ἐγὼ γὰρ δώσω ὑμῖν στόμα καὶ σοφίαν, ᾗ οὐ δυνήσονται ἀντειπεῖν οὐδὲ ἀντιστῆναι πάντες οἱ ἀντικείμενοι ὑμῖν. Παραδοθήσεσθε δὲ καὶ ὑπὸ γονέων καὶ συγγενῶν καὶ φίλων καὶ ἀδελφῶν, καὶ θανατώσουσιν ἐξ ὑμῶν, καὶ ἔσεσθε μισούμενοι ὑπὸ πάντων διὰ τὸ ὄνομά μου· καὶ θρὶξ ἐκ τῆς κεφαλῆς ὑμῶν οὐ μὴ ἀπόληται· ἐν τῇ ὑπομονῇ ὑμῶν κτήσασθε τὰς ψυχὰς ὑμῶν.
Ὁ Ν´ Ψαλμός.
Δόξα.
Ταῖς τοῦ Ἀθλοφόρου, πρεσβείαις, Ἐλεῆμον, ἐξάλειψον τὰ πλήθη, τῶν ἐμῶν ἐγκλημάτων.
Ταῖς τοῦ Ἀθλοφόρου, πρεσβείαις, Ἐλεῆμον, ἐξάλειψον τὰ πλήθη, τῶν ἐμῶν ἐγκλημάτων.
Καὶ νῦν.
Ταῖς τῆς Θεοτόκου, πρεσβείαις, Ἐλεῆμον, ἐξάλειψον τὰ πλήθη, τῶν ἐμῶν ἐγκλημάτων.
Στίχ. Ἐλέησόν με, ὁ Θεός, κατὰ τὸ μέγα ἔλεός σου, καὶ κατὰ τὸ πλῆθος τῶν οἰκτιρμῶν σου ἐξάλειψον τὸ ἀνόμημά μου.
Προσόμοιον.
Ἦχος β´. Ἀναστὰς ὁ Ἰησοῦς.
Διανύσας ἱερῶς, τὸν θεῖον δρόμον τοῦ Μαρτυρίου, νῦν ἐν οὐρανοῖς, Ἀγγέλοις συσκηνῶν αἴτησαι ἡμῖν τὸ θεῖον ἔλεος.
Οἱ Κανόνες· πρῶτον τῆς Θεοτόκου εἰς στ´ καὶ τοῦ Ἁγίου οἱ ἑξῆς δύω εἰς η´.
Ὁ α´ κανὼν τοὺ Ἁγίου.
ᾨδὴ α´. Ἦχος α´.
Ἀναστάσεως ἡμέρα.
Ἀγαλλόμενοι ἐνθέως, ἐν τῇ μνήμῃ τῇ σῇ, Μάρκε Μαρτύρων κλέος, καὶ ἀκροθίνιον σεπτὸν, τοὺς ἀγῶνας ἐν ᾠδαῖς, ᾀσμάτων τοὺς σούς, ὑμνοῦμεν δοξάζοντες, τὸν Σὲ ἐνισχύσαντα.
Ἡ χαρμόσυνος ἡμέρα, Ἀθλοφόρε Χριστοῦ, Μάρκε νῦν ἐπιστᾶσα, τῆς τελειώσεως τῆς σῆς, συναγείρει τοὺς λαοὺς ἐνθέως εἰς ἕν, ὑμνῆσαι τῶν ἄθλων σου, τὸ κλέος ἐν ᾄσμασιν.
Ἡ κοινὴ φιλοτιμία, τῆς πατρίδος ἡμῶν, Μάρκε σὺ πέλεις ὄντως, ὡς ἐναθλήσας ἐν αὐτῇ, καὶ τῶν ἄθλων ταῖς αὐγαῖς, λαμπρύνας φαιδρῶς· δι᾿ ὃ ἀγαλλόμενοι, νῦν τὴν μνήμην τελοῦμέν σοι.
Θεοτοκίον.
Παναγία Θεοτόκε τῶν πιστῶν ἡ ἐλπίς, σθένος τῶν Ἀθλοφόρων, καὶ ἡ ἀήττητος ἰσχύς, σὺ ὑπάρχεις ἀληθῶς, ἡ σῶμα καὶ νοῦν, Μάρκου τοῦ στεῤῥόφρονος ταῖς εὐχαῖς σου νευρώσασα.
Ἕτερος. Ἦχος δ´.
Ἀνοίξω τὸ στόμα μου.
Ταῖς θείαις ἐλλάμψεσι, τῆς τρισηλίου θεότητος, τὸν νοῦν μου καταύγασον, Μάρκε πανεύφημε, τοῦ ὑμνῆσαί σου, τὴν μνήμην ἐπαξίως, ἱεροῖς ἐν ᾄσμασιν, τὴν θεοδόξαστον.
Ἐμφρόνως κατέλιπες, τῆν γῆν καὶ πάντα ὡς σκύμβαλα, ἠγήσω τὰ γήϊνα, καὶ τὰ οὐράνια, ἐπεπόθησας παμμάκαρ καὶ ἠλλάξω, ῥεόντων τὰ μένοντα καὶ αἰωνίζοντα.
Θρήνοις τε καὶ δάκρυσι, προκαθαρθεὶς Μάρκε ἔνδοξε, κηλίδας ἀπέπλυνας τὰς τῆς ἀρνήσεως, εἶτα ἔρωτα συνέλαβες ἐνθέως, τοῦ καὶ διὰ αἵματος γενέσθαι τέλειος.
Θεοτοκίον.
Θεοτοκίον.
Νεκρώσεως σύμβολον, καὶ πρὸ θανάτου ἐνδέδυσαι, καὶ Παύλῳ συνέκραζες, Χριστοῦ τὴν νέκρωσιν, ἐν τῷ σώματι, βαστάζω Θεοτόκε, τοῦ ἐνανθρωπήσαντος ἐκ σοῦ Θεόνυμφε.
ᾨδὴ γ´.
Δεῦτε πόμα.
Δεῦτε πάντες ᾄσωμεν Χριστῷ, ἐπινίκιον ὕμνον τῷ ἐνισχύσαντι, τὸν ἑαυτοῦ Ἀθλητήν, νικῆσαι τὰς φάλαγγας ἐνθρῶν, Μάρκον τὸν θεόφρονα.
Ῥωμαλέως ὥρμήσας στεῤῥέ, πρὸς ἔνθέους ἀγῶνας καὶ ηὐτομόλησας, καὶ ἐναθλήσας λαμπρῶς, λαμπρὰ τὰ βραβεῖα πρὸς Χριστοῦ τῶν ἄθλων ἀπείλησας.
Τῷ ὅπλῳ φραξάμενος Σταυροῦ, πρὸ βημάτων ἀθέων παρέστῃς ἔνδοξε, καὶ διατόρῳ φωνῇ, Χριστὸν μὲν ἐκήρυξας Θεὸν, τὴν δὲ πλάνην ᾔσχυνας.
Θεοτοκίον.
Εἰρκτῆς ἐντρυφῶν τοῖς ἀλγεινοῖς, ἐν κατανύξει θείᾳ σου ὦ Θεόνυμφε, τὰ μεγαλεία ὑμνῶν, ὁ φίλος σου Μάρκος ἐν ᾠδαῖς, θείαις οὐ διέλειπεν.
Ἕτερος.
Τοὺς σοὺς ὑμνολόγους.
Τὰ εἴδη προλέγων τῶν βασάνων, ἃς Μάρκε ἐπόθεις, ἐνεγκεῖν, φαιδρὸς ὅλος ἐδείκνυσο, πυρὶ τοῦ θείου ἔρωτος, πυρούμενος μακάριε, καὶ ἔνθους ὅλος γενόμενος.
Τῷ ὄπλῳ Σταυροῦ καθ᾿ ὡπλισμένος, εἰσῆλθες καὶ ἔστης σταθερῶς, πρὸ δικαστῶν πανθαύμαστε, τυράννων καὶ ἐκήρυξας, ὃν ἐξηρνήσω πρότερον, Χριστὸν Θεόν τε καὶ ἄνθρωπον.
Τυράννους ἐξέπληξας κηρύξας, Θεὸν εἶναι μόνον τὸν Χριστὸν, καὶ τὴν αὐτῶν ἀσέβειαν, ἐλέγξας ἀξιάγαστε· ὅθεν εἱρκτῇ παρέδωκαν, καὶ ταῖς ἐκεῖσε κολάσεσι.
Θεοτοκίον.
Τοὺς πόδας δεινῶς ἐν ποδοκάκκῃ, τυράννων ὠμότης δυσσεβῶν, τὸν Μάρκον ἐγκατέκλεισεν· ὁ δὲ χαίρων Πανύμνητε, τοῖς ἱεροῖς σου ᾄσμασι σὲ Θεομήτορ ἐδόξαζε.
Κάθισμα. Ἦχος γ´.
Θείας πίστεως.
Χαίρων ἔφερες, ξύλου τὴν θλίψιν, καὶ τὴν κάκωσιν Μάρκε στεῤῥόφρων, καὶ τὰς ὀδύνας τρυφὰς λογιζόεμνος, τὸ ἐν καμίνῳ τῶν παίδων ἀνέμελπες, μέγιστον θαῦμα καὶ ὕμνον ἐπάξιον, ἀγαλλόμενος, Θεῷ ἀναπέμπων ἔνδοξε, ἐτέλεις ἐν εἱρκτῇ καρτερώτατε.
Δόξα. Ἦχος α´.
Τὸν τάφον σου Σωτήρ.
Τριττῶς ἐρωτηθεὶς, πρὸς κριτῶν παρανόμων, ἐκήρυξας τρανῶς, τῆς Τριάδος τὴν δόξαν, πρὸς Υἱοῦ καὶ Πνεύματος, καὶ τὴν πλάνην ἐξήλεγξας, Μάρκε ἔνδοξε, καὶ αἵματί σου τῷ θείῳ, ἐπεκύρωσας τὸ ἱερώτατον σέβας, τοῦ μόνου Θεοῦ ἡμῶν.
Καὶ νῦν. Θεοτοκίον.
Ὅμοιον.
Λυχνία χρυσαυγὴς τοῦ ἡλίου τῆς δόξης, λαμπὰς λευκοφαὴς, τοῦ φωτὸς τοῦ ἀδύτου, νεφέλη πυρσεύουσα, τοῦ Πατρὸς τὸ ἀπαύγασμα, τῆς καρδίας μου ἀμβλυωπούσας τὰς κόρας, φωταγώγησον, μαρμαρυγαῖς ἀκηράτοις, καὶ θείοις πυρσεύμασιν.
ᾨδὴ δ´.
Ἐπὶ τῆς θείας φυλακῆς.
Τῆς σῆς ἀνδρείας τὸ στεῤῥόν, πάντας ἐξέπληξεν ἡμᾶς, ὅτε σε τυπτόμενον Μάρτυς, ἑωρῶμεν ἔνδοξε, εἰς βῆμά τε ἀγόμενον καὶ τρέχοντα, φαιδρῷ τῷ προσώπῳ, καὶ ῥωμαλέως εἰς εἱρκτὴν ἐπιστρέφοντα.
Ἐν ὀπτασίᾳ θαυμαστῇ, σοὶ προεδήλωσεν Χριστὸς, ὅτι ἐν τῇ θείᾳ τραπέζῃ, ἡ τιμία κάρα σου, τεθήσεται πανθαύμαστς, ἧς δὴ τὴν ἔκβασιν νῦν ὁρῶντες, μετ᾿ εὐλαβείας αὐτὴν κατασπαζόμεθα.
Μετὰ τῶν παίδων ἀνυμνῶν, τὸν Παντοκράτορα Θεὸν, τῶν ἐν τῇ καμίνῳ βληθέντων, ἔφερες γηθόμενος, ποδῶν τὴν θλίψιν ἔνδοξε, καὶ πάντων τῶν μελῶν τὴν όδύνην, καὶ τῶν σκελῶν τὴν ὑπερβάλλουσαν ἔκτασιν.
Θεοτοκίον.
Ἀλλεπαλλήλοις ἀλγεινοῖς, παλαίων Μάρτυς ἀνδρικῶς, ἔφερες Χριστὸν μεγαλύνων, εὐχαρίστοις ᾄσμασι, καὶ ἐκτενῶς ἐκραύγαζες, δέξαι με πολυέλεε Σῶτερ, τὸν ἀρνητήν Σου, λιταῖς τῆς κυησάσης σε.
Ἕτερος.
Ὁ καθήμενος ἐν δόξῃ.
Ὡς τρυφῶν ἐν Παραδείσῳ, ἐμελῴδεις γηθόμενος, Μάρκε θείους ὕμνους, τῷ Θεῷ τῶν ὅλων καὶ κτίστῃ σου, ἐν τῇ εἱρκτῇ βεβλημένος καὶ τεινόμενος, τοὺς πανσέπτους σου πόδας ἐν ξύλῳ τρισόλβιε.
Τὰ λακτίσματα ἐν ὅλῳ, δεδεγμένος τῷ σώματι, τοῦ δεινοῦ τυράννου, εἴληφας ἰσχὺν τὴν ἀήττητον, ἐξ ὑψωμάτων Ἁγίων, Μάρκε ἔνδοξε· δι᾿ ὃ ψάλλων ἧς, δόξα Χριστὲ τῇ δυνάμει Σου.
Τρὶς προσήχθης καὶ παρέστης, ἀνδρικῶς τοῖς δικάζουσι, καὶ γενναίῳ Μάρτυς, καὶ ἀκαταπλήκτῳ φρονήματι, τὴν Παναγίαν Τριάδα ἀνεκήρυξας, Μάρκε πάνσοφε, καὶ τὴν ἀπάτην ἐξήλεγξας.
Θεοτοκίον.
Ὁ ἐν κόλποις τοῖς πατρῴοις, ἀχωρίστως καθήμενος, σοῦ ἐν ταῖς ἀγκάλαις κάθηται Παρθένε, ὡς νήπιος, οὗ τὸ μακάριον πάθος ἐξεικόνισεν, ὁ καλλίνικος Μάρκος, ἀθλήσας στεῤῥότατα.
ᾨδὴ ε´.
Ὀρθρίσωμεν ὄρθρου βαθέος.
Ὑμνοῦμεν τοὺς θείους ἀγῶνας, καὶ μετὰ δέους καὶ πόθου, κυκλοῦμεν τὴν τῶν λειψάνων, σεβασμίαν λάρνακα, τῶν σῶν Μάρκε ἔνδοξε, θείαν χάριν κομιζόμενοι.
Συνέλθομεν ζέοντι πόθῳ, τῶν νεοάθλων, ὕμνοις εὐφημῆσαι τὸ μέγα κλέος, Μάρκον τὸν ἀήττητον, τῆς εὐσεβείας πρόμαχον, καὶ τῶν πιστῶν ἀντιλήπτορα.
Ἐξ οἰκείων Μάρκε αἱμάτων, τὴν πορφυρίδα τὴν σαυτοῦ ἐφοίνιξας Ἀθλοφόρε, καὶ Χριστῷ παρίστασαι, μετὰ Μαρτύρων ἔνδοξε, στέφει ἀφθάρτῳ κοσμούμενος.
Θεοτοκίον.
Πανύμνητε Θεογενῆτορ, ὑπὲρ τοῦ κόσμου δυσώπει, τὸν Κύριον καὶ Θεόν σου, καὶ εἰρήνην αἴτησαι, καὶ τῶν δεινῶν τὴν λύτρωσιν, τοῖς εὐλαβῶς σοι προσφεύγουσιν.
Ἕτερος.
Ἐξέστη τὰ σύμπαντα.
Ἐξέστησαν ἅπαντες, ὅτε τὴν ἐπὶ θάνατον, ἑώρων ἀγόμενόν σε Μάρκε, φαιδρὸς γὰρ ὅλος, πρὸς τὴν τομὴν Ἀθλητά, ὡς εὔελπις ἔδραμες στεῤῥέ, πρὸς Χριστὸν ἡγούμενος, ἐκδημίαν τὸν θάνατον.
Πορφύραν ἐξ αἵματος, οἰκείου Μάρκε ἔνδοξε, βαφεῖσαν ἐνδέδυσαι ἀξίως, καὶ τῷ Δεσπότῃ συμβουλεύεις Χριστῷ, καὶ ζῇς ἐν Αὐτῷ καὶ σὺν Αὐτῷ, κάλλους τὸ διάδημα, περικείμενος ἄφθαρτον.
Ἡγίασται ἅπασα, τοῖς ῥείθροις τῶν αἱμάτων σου, ἡ Χίος ἡ νῆσος Μάρκε θεῖε, καὶ ταῖς ἀκτῖσι τῶν σῶν ἀγώνων λαμπρά, καὶ ἄθλων φαιδρότησι φαιδρά, γέγονε καὶ ἔνδοξος, καὶ ἐν πάσαις περίβλεπτος.
Θεοτοκίον.
Θεοτοκίον.
Ὡς κλίμαξ οὐράνιος, ἐφάνης τῷ προπάτορι, πάλαι Ἰακὼβ, δι᾿ ἧς οἱ νόες, πρὸς θεωρίαν Θεοῦ ἀνέρχονται, καὶ πάλιν κατέρχονται εἰς γῆν, πόθῳ προσκυνοῦντές σου, τὴν ἀπόῤῥητον γέννησιν.
ᾨδὴ στ´.
Κατῆλθες ἐν τοῖς κατωτάτοις.
Κατῆλθεν ἐν τοῖς κατωτάτοις τῆς γῆς, καὶ θανάτου τὴν ἰσχὺν, ὡς Δεσπότης καθεῖλε, τὴν πρὶν κρατοῦσαν Χριστὸς· ὅθεν σήμερον, σοῦ θανόντος Ἀθλητὰ, ἀγαλλόμεθα Μάρκε.
Ἀνῆλθε ἐν ταῖς ἀνωτάταις τιμαῖς, καὶ παρέστηκας νυνὶ, τῷ Δεσπότῃ ἐν δόξῃ, ἀνεκλαλήτῳ Χριστῶ, τοῖς σοῖς αἵμασι, φοινιχθείσης σου λαμπρῶς, τῆς στολῆς Ἀθλοφόρε.
Ἀγάλλου ἐν ταῖς οὐρανίαις τρυφαῖς, καὶ μνημόνευε ἡμῶν, τῶν σῶν δούλων ἐκ πόθου, ἀνευφημούντων τὴν σὴν, θείαν Ἀθλησιν, Ἀθλοφόρων καλλονὴ, καὶ τῆς Χίου προστάτα.
Θεοτοκίον.
Κηρύξας ἐν δικαστηρίοις τρανῶς, σαρκωθῆναι τὸν Χριστὸν, ἀνεκφράστως ὡς οἷδεν, ἐκ Παναμώμου Μητρὸς χαίρων ἤθλησας, καὶ θανὼν ὑπὲρ Χριστοῦ, νῦν συζῇς αἰωνίως.
Ἕτερος.
Τὴν θείαν ταύτην καὶ πάντιμον.
Ὁ πρὶν δολίως πτερνίσας σε, ἐπτέρνισται, ἐχθρὸς τῇ Ἀθλήσει σου, καὶ καταπέπτωκε, καὶ ὅλως Μάρκε νενίκηται, τῷ ξίφει τετρωμένος τῆς καρτερίας σου.
Καλῶς τὸν δρόμον τετέλεκας, σὺν Παύλῳ καὶ τὴν πίστιν τετήρηκας, Μάρκε πανθαύμαστε, δι᾿ ὃ ἀπόκειται ἤδη σοι, ὁ τῆς δικαιοσύνης ἄφθαρτος στέφανος.
Πηγὴν ἰάσεων ἔγνωμεν, τὴν θήκην τῶν πανσέπτων λειψάνων σου, Μάρκε πανίερε, ἐξ ἧς πιστῶς ἀρυόμενοι, ἀπαλλαγὴν τῶν νόσων εὐφημοῦμέν σε.
Θεοτοκίον.
Λαόν σου Ἄχραντε Δέσποινα, ἀνόρθωσον πεσόντα εἰς βάραθρον, καταδουλώσεως ἐχθρῶν ἀπίστων καὶ οἴκτειρον· σὺ γὰρ ἐλπὶς ἁπάντων καὶ ἡ βοήθεια.
Κοντάκιον. Ἦχος πλ. δ´.
Τῇ ὑπερμάχῳ.
Τοῖς παρεστῶσι τῇ σορῷ σου Μάρκε ἔνδοξε, καὶ προσκυνοῦσί σου πιστῶς τὰ θεῖα λείψανα, τὴν τοῦ Πνεύματος πρεσβείαις σου δίδου χάριν, τὴν σκηνώσασαν ἐν τούτοις καὶ ἐμμένουσαν, καὶ ἐκβλύζουσαν τὰ ρεῖθρα τῶν ἰάσεων, καὶ γὰρ ἔσχηκας παῤῥησίαν πρὸς Κύριον.
Ἕτερον. Ἦχος γ´.
Ἡ Παρθένος σήμερον.
Εὐφημεῖ σε ᾄσμασιν, ἀγαλλομένῃ ἡ Χίος, καὶ λαμπρῶς γεραίρει νῦν, τοὺς θαυμαστούς σου ἀγῶνας, ἔσπευσας εἰς τὸ τεθνάναι· ὢ ξένον θαῦμα! ἔσπεισας τῷ σῷ Δεσπότῃ ἱερουργήσας, τὸν σὸν αἷμα ὡς ἐπόθεις, Μαρτύρων κλέος Μάρκε Χριστοῦ Ἀθλητά.
Ὁ Οἶκος.
Τὸν λαμπρὸν ἀριστέα τοῦ Χριστοῦ, καὶ ἀήττητον Ἀθλοφόρον, τὴν τῶν Μαρτύρων καλλονὴν, καὶ ἱερὰν προσθήκην, Μάρκον πάντες συμφώνως, τοῖς τῶν ἐγκωμίων ἀκηράτοις ἄνθεσι καταστέψωμεν πιστοί· ὅν ἔφυσε μὲν ὡς ρόδον τερπνὸν, ἡ ἐν πόλεσι περίπτυστος Σμύρνη, ἐδρέψατο δὲ καλῶς, ἡ περιφανὴς Χίος, ὡς ἐνθέως ταῖς ὀδμαῖς τῶν αὐτοῦ μαρτυρικῶν ἄθλων καὶ ἀνδραγαθημάτων, εὐφροσύνης πληρωθεῖσα· δι᾿ ὃ καὶ ἀγαλλομένῃ, εὐφημεῖ τὴν μνήμην αὐτοῦ, καὶ τοὺς θαυμαστοὺς αὐτοῦ ἀγῶνας γεραίρουσα, ὁ ἁγιάσας με βοᾷ πρὸς αὐτὸν, τῇ ἐκχύσει τῶν σαυτοῦ χαριτοβρύτων αἱμάτων, μή μου ποτὲ ἐπιλάθου, Μαρτύρων κλέος, Μάρκε Χριστοῦ Ἀθλητά.
Συναξάριον.
Τῇ Ε´ τοῦ αὐτοῦ μηνὸς μνήμη τοῦ Ἁγίου Ἱερομάρτυρος Δωροθέου, Ἐπισκόπου Τύρου.
Στίχοι.
Ὁ Δωρόθεος, κἂν φραγγελῶμαι, λέγει,Λείπουσι πολλὰ πρὸς τὰ Χριστοῦ μου πάθη.
Πέμπτῃ Δωροθέοιο δέμας πληγῇσι δαμάσθη.
Ὁ Δωρόθεος, κἂν φραγγελῶμαι, λέγει,Λείπουσι πολλὰ πρὸς τὰ Χριστοῦ μου πάθη.
Πέμπτῃ Δωροθέοιο δέμας πληγῇσι δαμάσθη.
Ὃς ἦν κατὰ τοὺς χρόνους Λικινίου, Τύρου Ἐπίσκοπος. Ἐπὶ δὲ Διοκλητιανοῦ καὶ Μαξιμιανοῦ, διὰ τὸν ἐπικείμενον διωγμόν, καταλιπὼν τὴν οἰκίαν, καὶ τὴν ἰδίαν παροικίαν, ἀπῆλθεν ἐν Δυσσοπόλει. Μετὰ δὲ τὴν τούτων καταστροφήν, κατέλαβε τὴν Τύρον, καὶ ἦν ἰθύνων τὴν αὐτοῦ Ἐκκλησίαν μέχρις Ἰουλιανοῦ τοῦ παραβάτου. Τότε δὲ πάλιν, τὴν Δυσσόπολιν κατέλαβεν, ἔνθα συσχεθεὶς ὑπὸ τῶν τοῦ Ἰουλιανοῦ Ἀρχόντων, καὶ πολλὰς βασάνους ὑπομείνας, τὸν τῆς μαρτυρίας ἐν βαθυτάτῳ γήρᾳ ἐκομίσατο στέφανον, ἐν αὐτῷ τῷ πάσχειν τὴν ψυχὴν τῷ Θεῷ παραθέμενος, ἤδη τυγχάνων ἐτῶν ἑκατὸν ἑπτά. Καταλέλιπε δὲ διάφορα συγγράμματα ἐκκλησιαστικὰ καὶ ἱστορίας, ἑλληνικοῖς καὶ ῥωμαϊκοῖς γράμμασιν· ἦν γὰρ ἑκατέρων ἔμπειρος τῶν γλωσσῶν, σπουδῇ συντόνῳ καὶ φύσεως ἐπιτηδειότητι.
Τῇ αὐτῇ ἡμέρᾳ, μνήμη τῶν Ἁγίων δέκα Μαρτύρων τῶν ἐν Αἰγύπτῳ, Μαρκιανοῦ, Νικάνδρου, Ὑπερεχίου, Ἀπόλλωνος, Λεωνίδου, Ἀρείου, Γοργίου, Σεληνιάδος, Εἰρήνης καὶ Πάμβωνος.
Στίχοι.
Πεινῶσι καὶ διψῶσιν Ἀθληταῖς δέκα,Τροφὰς Θεὸς δίδωσι μὴ πληρουμένας.
Πεινῶσι καὶ διψῶσιν Ἀθληταῖς δέκα,Τροφὰς Θεὸς δίδωσι μὴ πληρουμένας.
Οὗτοι διὰ Χριστὸν καὶ τὴν εἰς αὐτὸν πίστιν, ὑπὸ τοῦ ἐν Αἰγύπτῳ ἄρχοντος, λιμῷ καὶ δίψει καὶ κρύει ταλαιπωρηθέντες, τὸν ἀγῶνα τοῦ μαρτυρίου ἐτέλεσαν.
Ὁ Ἅγιος Μάρτυς Χριστοφόρος, ὁ ἀπὸ Ῥώμης, ξίφει τελειοῦται.
Στίχοι.
Μὴ δωρεάν σοι τέμνομαι Χριστοφόρος;Δώσεις ὁ Χριστὸς οἶδα πολλά μοι στέφη.
Μὴ δωρεάν σοι τέμνομαι Χριστοφόρος;Δώσεις ὁ Χριστὸς οἶδα πολλά μοι στέφη.
Ὁ Ἅγιος Μάρτυς Κόνων, ὁ ἀπὸ Ῥώμης, ἐν θαλάσσῃ βληθείς, τελειοῦται.
Στίχοι.
Εἰσδὺς Κόνων θάλασσαν, εὗρε λιμένα,ἄριστα χερσὶν οἰακισθεὶς Κυρίου.
Εἰσδὺς Κόνων θάλασσαν, εὗρε λιμένα,ἄριστα χερσὶν οἰακισθεὶς Κυρίου.
Τῇ αὐτῇ ἡμέρᾳ, μνήμη τοῦ Ἁγίου Πλουτάρχου, ἐπισκόπου Κύπρου.
Τῇ αὐτῇ ἡμέρᾳ, μνήμη τοῦ Ἁγίου Νόννου, οὗ ἡ σύναξις τελεῖται εἰς τὸν ναὸν τοῦ ὄρους τῶν Ἐλαιῶν.
Τῇ αὐτῇ ἡμέρᾳ, μνήμη τοῦ Ἁγίου Νεομάρτυρος Μάρκου, τοῦ ἐκ Σμύρνης καταγομένου καὶ ἐν Χίῳ ἀθλήσαντος ἐν ἔτει ͵αωα´ (1801).
Στίχοι.
Μᾶρκον ἔχεις καύχημα Χίος μέγα, ἠδέ τε σεπτόν·Λαμπρὰν τεύξαντα, αἵματι Μαρτυρίου,Οὔνεκα Κύριον αἴνει ὄλβια, ὅς τά σοι δῶκε.
Μᾶρκον ἔχεις καύχημα Χίος μέγα, ἠδέ τε σεπτόν·Λαμπρὰν τεύξαντα, αἵματι Μαρτυρίου,Οὔνεκα Κύριον αἴνει ὄλβια, ὅς τά σοι δῶκε.
Τῇ αὐτῇ ἡμέρᾳ, μνήμη τοῦ Ἁγίου Θεοδώρου τοῦ Γιαροσλαβίδης τοῦ Δουκός, τοῦ Ῥώσσου.
Τῇ αὐτῇ ἡμέρᾳ, μνήμη τοῦ Ἁγίου Βονιφασίου τοῦ ἐν Γερμανίᾳ.
Τῇ αὐτῇ ἡμέρᾳ, μνήμη τοῦ Ἁγίου Ἱερομάρτυρος Θεοδώρου ἐπισκόπου Τύρου.
Πιθανὸν νὰ συγχέεται μὲ τὸν Ἁγιο Δωρόθεο, καθὼς ὁ βίος του παρόμοιος ἐστὶ καὶ τοποθετεῖται τὴν ἱδίαν ἐποχὴν μὲ τὸν Ἅγιον Δωρόθεο. Ἡ μνήμη του ἀναφέρεται μόνο στον Πατμιακὸ Κώδικα, ὡς καὶ τὸ ὑπόμνημα του.
Ταῖς αὐτῶν πρεσβείαις, ὁ Θεός, ἐλέησον ἡμᾶς. Ἀμήν.
ᾨδὴ ζ´.
Ὁ παῖδας ἐκ καμίνου ῥυσάμενος.
Ἡ χάρις τῶν θαυμάτων λαλεῖταί σου, Μάρτυς παναοίδιμε Μάρκε τὸ σεπτὸν, τῆς ἡμετέρας γενεᾶς, καὶ πατρίδος ἁπάσης ἀγλάϊσμα, ἐν ᾗ σε θαυμαστὸν ἐπαξίως, Θεὸς πᾶσιν ἀνέδειξεν.
Ἀγγέλων σε δυνάμεις ἐκρότησαν, τὸν δρόμον τελέσαντα, βλέπουσαι στεῤῥῶς, τοῦ μαρτυρίου Ἀθλητὰ, καὶ τὴν πίστιν ἐνδόξως τηρήσαντα, καὶ στέφει ἀφθαρσίας εἰς αἰῶνας, Θεόν σε ἐστεφάνωσε.
Σκιρτῶσα ἐκτελεῖ σου τὴν Ἄθλησιν, ὕμνοις τε καὶ ᾄσμασι, πᾶσα ἡ πληθὺς, τῶν εὐσεβούντων ἐν χαρᾷ, καὶ Ἀγγέλων οἱ δήμοι γηθόμενοι, κροτοῦσιν εἰς αἰῶνας τοὺς σοὺς ἄθλους, καὶ Μαρτύρων ὁ σύλλογος.
Θεοτοκίον.
Ἐτύπου σε τὸ θαῦμα Πανάμωμε, τῶν παίδων ἡ κάμινος, ὡς γὰρ ἐν αὐτῇ οὐ κατεφλέχθησαν οἱ τρεῖς, ἡ νηδύς σου πυρὶ τῆς Θεότητος, οὐδ᾿ ὅλως κατεφλέχθη Παρθένε, δι᾿ ὅ σε μεγαλύνομεν.
Ἕτερος.
Οὐκ ἐλάτρευσαν.
Ἀνυμνοῦμέν σε, τρισμάκαρ καὶ δοξάζομεν, ἐν θείοις ᾄσμασι, Μάρκε Χριστοῦ Ἀθλητὰ, ὡς ἀκαταγώνιστον τῆς θείας πίστεως, ὄντα πρόμαχον, καὶ πολιοῦχον ἄριστον, καὶ προστάτην ἡμῶν θεῖον.
Τῶν θαυμάτων σου, τῇ αἴγλῃ κατελάμπρυνας, Μάρκε ἀοίδιμε, τὴν νῆσον Χίον φαιδρῶς, παθῶν γὰρ τὴν ζόφωσιν ταῖς πρὸς τὸν Κύριον, ἱκεσίαις σου, ἀπήλασας καὶ ἤστραψας, φῶς νοσοῦσιν ὑγίειας.
Ἱερεῖον Μάρκε ἔνδοξε προσύνεξαι, καὶ ὁλοκαύτωμα, ἔμψυχον ὄντως Θεω, καὶ θῦμα εὐπρόσδεκτον καὶ τελειότατον, ὃν ἱκέτευε, ὑπὲρ ἡμῶν τῶν δούλων σου, τῶν ἐν ὕμνοις σε τιμώντων.
Θεοτοκίον.
Λακτιζόμενος, εἱρκτῇ τε ἐγκλειόμενος, καὶ κακουχούμενος, Παρθενομῆτορ Ἁγνὴ, Μάρκος ὁ πανεύφημος καὶ σπαθιζόμενος, ἀνεκήρυττε, τὸν Σὸν Υἱὸν Θεάνθρωπον, καὶ σὲ ὄντως Θεοτόκον.
ᾨδὴ η´.
Αὕτη ἡ κλητή.
Ἄγει σου πιστῶς εὐσεβούντων τὰ πλήθη τὴν μνήμην Ἀθλοφόρε, ἐν ἱεραῖς ὑμνῳδίαις, πρὸς Χριστὸν εὐκλεῆ σε προβάλλοντα, μεσίτην πανεύφημε, αἰτοῦντα τὴν λύσιν, εὐχαῖς σου τῶν πταισμάτων.
Ἆρον πρὸς Θεὸν τὰς ἁγίας σου χεῖρας, προσάγων ἱκεσίαν, ὑπὲρ ἡμῶν τῶν σῶν δούλων, τῶν πιστῶς ἐκτελούντων τὴν μνήμην σου, κινδύνων ῥυόμενος, ἔχων παῤῥησίαν ἀθλητικὴν παμμάκαρ.
Δέξαι προσυνῶς οἰκετῶν σου τὸν πόθον, Μάρκε Μαρτύρων δόξα, τῶν εὐλαβῶς συνελθόντων τὴν σορὸν, τῶν πανσέπτων λειψάνων σου, ἰδεῖν καὶ ἀσπάσασθαι, τὴν τῶν ἰαμάτων ἐκβλύζουσαν τὴν χάριν.
Θεοτοκίον.
Μόνην γυναικῶν ἀπειράνδρως τεκοῦσαν, ὁ Μάρκος πρὸ βημάτων, δικαστικῶν ὡμολόγει, ὁ λαμπρὸς ἀριστεὺς καὶ ἀήττητος, τοῦ σοῦ Παναμώμητε, Υἱοῦ τῇ ἰσχύϊ, ῥωννύμενος εὐσθενῶς.
Ἕτερος.
Παῖδας εὐαγεῖς.
Φαιδρύνεται σήμερον ἐνδόξως, ἀκτῖσι τῶν σῶν ἀγώνων Μάρκε πάνσεπτε, τῶν πιστῶν ἡ σύναξις ἐν τῇ θείᾳ μνήμῃ σου, καὶ γηθομένη ᾄδει σου τὰ θεῖα τρόπαια, καὶ νίκην τὴν λαμπρὰν εὐφημεῖ σου, δι᾿ ὧν ἐδοξάσθη Χριστὸς εἰς τοὺς αἰῶνας.
Νομίμως διήνυσας τὸν δρόμον, παμμάκαρ τοῦ μαρτυρίου καὶ ἐνήθλησας· ὅθεν εἰσελήλυθας, εἰς τὰ ὑπερκόσμια, τοῦ οὐρανοῦ σκηνώματα, Μάρκε γηθόμενος, σὺν πᾶσι τῶν Ἁγίων τοῖς δήμοις, καὶ τῆς ἀνεκφράστου τρυφῆς ἐπαπολαύεις.
Ὅλος παμφαὴς Θεῷ παρέστης, τῶν ἄθλων μαρμαρυγαῖς καταλαμπόμενος, Μάρκε παναοίδιμε, σὺν Ἀγγέλων τάξεσι, καὶ τῶν Μαρτύρων τάγμασι μέλπων γηθόμενος, τὸν Κύριον ἐν ὕμνοις ἀλήκτοις, καὶ αἰωνιζούσης χαρᾶς ἐπαπολαύων.
Θεοτοκίον.
Αἴγλης τῆς σεπτῆς καὶ τρισηλίου, λαμπρότατον σκήνωμα ὑπάρχουσα, θεῖον καὶ σωτήριον, πᾶσιν ἀνατέταλκας, τὴν φωταυγίαν Ἄχραντε τοῖς πίστει κράζουσι τὸ χαῖρέ σοι, δι᾿ ἧς κατηυγάσθη, καὶ ἀνεκαινίσθη τὸ γένος τῶν ἀνθρώπων.
ᾨδῆ θ´.
Φωτίζου, φωτίζου.
Εὐφραίνου, ἀγάλλου, μετὰ Μαρτύρων παρεστὼς, τῷ ἀστέκτῳ θρόνῳ, τῆς Τριάδος ἔνδοξε, θείας τρυφῆς, ἀκορέστων τρυφῶν, καὶ τῆς τερπνῆς, τῶν ἀπαυγασμάτων, θέας ἀεὶ ἐμπιπλωμένος.
Ὢ θέας ἀῤῥήτου, καὶ ἀνεκφράστου χαρμονῆς! ἧς μετέχειν ἐνθέως, αἰωνίως ἔνδοξε, ἐν οὐρανῷ, ἠξιώθης κλεινὲ, καὶ τερπνῆς, Μάρκε νικηφόρε, ἐν ταῖς Ἁγίων λαμπρότησιν.
Ὡς θῦμα προσήχθης, καὶ ὁλοκαύτωμα Χριστῷ, ὃν ἐπόθησας Μάρκε, καὶ Αὐτοῦ τῷ ἔρωτι, πυρποληθεὶς, τὴν ψυχὴν ἱερῶς, τὰ ἀλγεινὰ, ἤνεγκας προθύμως τοῦ Μαρτυρίου πολύαθλε.
Θεοτοκίον.
Ἰσχύς τε καὶ κράτος, ὑπάρχεις Δέσποινα Ἁγνὴ, καὶ ἀνδρεία καὶ ῥώμη, Ἀθλητῶν ἀήττητος, τὸν ἰσχυρὸν, τετοκυῖα Θεὸν, καὶ τῶν γερῶν, τῶν ἀνεκλαλήτων, καὶ ἀϊδίων ἡ πρόξενος.
Ἕτερος.
Ἅπας γηγενής.
Δεῦτε εὐλαβῶς, πάντες προσκυνήσωμεν τὰ θεῖα λείψανα, τοῦ κλεινοῦ ἐν μάρτυσι Μάρκου τοῦ θρίου τὰ χαριτόβρυτα, καὶ πίστει ἀσπασώμεθα, ἀπαρυόμενοι, θείαν χάριν, τὴν ἐκ τούτων βρύουσαν, ὡς πηγῆς ἀκενώτου φιλέορτοι.
Δέξαι Ἀθλητὰ, τὸν πόθον τὸν ἔνθεον ὡς χριστομίμητος, τῶν ἀνευφημούντων σου, τοὺς θείους ἄθλους, καὶ προσκυνούντων σου, τὴν τῶν λειψάνων λάρνακα, τὴν χαριτόβρυτον, καὶ τὸν τύπον, σχετικῶς τιμώντων σου, καὶ παράσχου ἐκάστῳ τὰ πρόσφορα.
Τῷ ἐν ἱεροῖς, ἱερῶς δοξάσαντι ὕμνοις τὴν μνήμην σου, Μάρκε ἱερώτατε, ταῖς πανιέροις εὐχαῖς σου αἴτησαι, ἁμαρτιῶν τὴν ἄφεσιν, καὶ τὴν συγχώρησιν, καὶ τὴς θείας δόξης τὸν ἀνάξιον, ἀξιώσει τῇ σῇ καταξίωσον.
Θεοτοκίον.
Φθέγματι λαμπρῷ γλώσσῃ διαφόρῳ τε, τρανῶς ἐκήρυξεν, ὄντως Θεοτόκον σε, ἐν τῷ σταδίῳ Παρθένε Ἄχραντε, Μάρκος ὁ ἀξιάγαστος, καὶ τὴν ἀντίχριστον τῶν ἀνόμων, πλάνην ἐστηλίτευσε, καὶ τὸ στέφος τῆς νίκης ἀπείληφεν.
Ἐξαποστειλάριον. Ἐν Πνεύματι τῷ ἱερῷ.
Τῶν ἰαμάτων ἐκ Θεοῦ, εἰληφότα τὴν χάριν, εἰδότες σε καλλίνικε, Μάρκε κλέος Μαρτύρων, προστρέχοντές σοι βοῶμεν τῆς σαρκὸς ἀπέλασον, τὰ πάθη ταῖς σαῖς πρεσβείαις, πάντων τῶν εἰλικρινῶς, εὐφημούντων ἐν ᾠδαῖς, τοὺς ἱεροὺς σου ἀγῶνας.
Ἕτερον.
Γυναῖκες ἀκουτίσθητε.
Ἡ Χίος ἐν τῇ μνήμῃ σου, σκιρτῶσα νῦν ἀγάλλεται, καὶ τοὺς πιστοὺς συγκαλεῖται, εἰς τὴν αὐτῆς εὐφροσύνην· εἰ γὰρ καὶ Σμύρνης πέφυκας, ὦ Μάρκε γόνος πάνσεπτος, ἀλλὰ καὶ ταύτης σέμνωμα, χαρὰ καὶ δόξα ὑπάρχεις, ἐν ᾗ ἀθλήσας ἐστέφθης.
Θεοτοκίον.
Προφῆται προεκήρυξαν, Ἀπόστολοι ἐδίδαξαν, καὶ Μάρτυρες θεοφρόνως, τὸν σὸν Υἱὸν Θεοτόκε, τρανῶς καθωμολόγησαν, Θεὸν τῶν ὅλων Πάναγνε· μεθ᾿ ὧν καὶ Μάρκος ἤδῃ σου, τὰ ὑπὲρ νοῦν μεγαλεῖα, ἐδόξασεν ἐναθλήσας.
Εἰς τοὺς Αἴνους, ἱστῶμεν στίχους δ´ καὶ ψάλλομεν Στιχηρὰ Προσόμοια.
Ἦχος δ´.
ὡς γενναῖον ἐν Μάρτυσιν.
Στρατιώτης ἀήττητος, ἀριστεὺς γενναιότατος, θείας παρατάξεως, Μάρκε ἔνδοξε, καὶ τροπαιοῦχος λαμπρότατος, τοῦ πάντων δεσπόζοντος, ἀναδέδειξαι Χριστοῦ, κατ᾿ ἐχθρῶν στήσας τρόπαια, τῶν τῆς πίστεως, τῇ τοῦ Πνεύματος θείᾳ πανοπλίᾳ, Ἀθλητὰ καθωπλισμένος, καὶ τῇ ἰσχύϊ ῥωννύμενος.
Ὑπὲρ ἥλιον ἔλαμψας, ταῖς τῶν ἄθλων λαμπρότησι, Μάρκε παναοίδιμε, καὶ κατηύγασας, τῆς Ἐκκλησίας τὸ πλήρωμα, καὶ πάντων ἐθέρμανας, τὰς καρδίας τῶν πιστῶν, πρὸς ἀγάπην τοῦ κτίσαντος, ὃν ἱκέτευε, Ἀθλητῶν ἐγκαλλώπισμα καὶ κλέος, ϋπὲρ τῶν ἐπιτελούντων, τὴν παναγίαν σου ἄθλησιν.
Τῶν λειψάνων τὴν λάρνακα, νῦν κυκλοῦντες πανεύφημε, προσκυνοῦμεν ἅπαντες μετὰ πίστεως, καὶ εὐλαβῶς ἀσπαζόμεθα, τὸν τύπον τὸν ἄχραντον, τῆς ἁγίας σου μορφῆς, καὶ τὴν χάριν τοῦ Πνεύματος, κομιζόμενοι, τὴν ἐν τοῦτοις ἀεὶ ἀνεκφοιτήτως, διαμένουσαν ὑμνοῦμεν, τοὺς σοὺς ἀγῶνας πολύαθλε.
Ἰαμάτων χαρίσματα, τοῖς πιστοῖς ἡ πανίερος, θήκη τῶν λειψάνων σου, Μάρκε ἔνδοξε, παρέχει πᾶσι καὶ γίνεται, τὰ πάντα τοῖς χρήζουσι, καὶ προστρέσουσιν αὐτῇ, δι᾿ ὃ πάντες δοξάζομεν, τὸν τοιαύτην σοι, δωρησάμενον χάριν ἐπαξίως, εἰς ἡμῶν εὐεργεσίαν, καὶ σοῦ τοὺς ἄθλους γεραίρομεν.
Δόξα. Ἦχος πλ. δ´.
Τὴν μνήμην τῆς σῆς ἀθλήσεως, πιστῶς ἄγοντες, ἀνυμνοῦμεν Μάρκε, Χριστὸν τὸν Θεὸν ἡμῶν, τὸν σὲ ἐνισχύσαντα παραδόξως, καὶ κατ᾿ ἐχθρῶν νικητὴν ἀναδείξαντα, καὶ θαυμάτων χάριν μεγαλύναντα· τυφλοῖς γὰρ τὸ βλέπειν ἐδόθη, τῆ ἀφῇ τοῦ πανιέρου σου αἷματος, καὶ ποδαλγοῦντι σὺν χειραλγούσῃ ἡ ἴασις· γυναίου δὲ ὁ μαστὸς ἐθεραπεύθη, καὶ ἡ μωραίνουσα ἐχέφρων ἀποκατέστη· οὐ γὰρ ἦν αἷμα ἁπλῶς τὸ ὁρώμενον, ἀλλ᾿ αἷμα σωτήριον, αἷμα ἅγιον, διὰ Χριστὸν ἐκχεόμενον· ᾧ πρεσβεύων μὴ διαλείπης, ὑπὲρ ἡμῶν τῶν τιμώντων σε.
Καὶ νῦν. Θεοτοκίον.
Δέσποινα, πρόσδεξαι τὰς δεήσεις τῶν δούλων σου, καὶ λύτρωσαι ἡμᾶς, ἀπὸ πάσης ἀνάγκης καὶ θλίψεως.
Δοξολογία μεγάλη καὶ Ἀπόλυσις.
*** *** ***
ΕΙΣ ΤΗΝ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΝ
Τὰ Τυπικὰ καὶ οἱ Μακαρισμοί, καὶ ἐκ τῶν Κανόνων τοῦ Ἁγίου ἡ γ´ καὶ ἡ στ´ ᾠδή.
Ἀπόστολον καὶ Εὐαγγέλιον τοῦ Ἁγίου Δημητρίου.
Ἀπόστολος. Πρὸς Τιμόθεον Β´ (β´ 1-10).
Προκείμενον. Ἦχος βαρύς. (Ψαλμὸς ξγ´).
Εὐφρανθήσεται δίκαιος ἐν τῷ Κυρίῳ.
Στίχ. Εἰσάκουσον, ὁ Θεός, τῆς φωνῆς μου.
Πρὸς Τιμόθεον Β´ Ἐπιστολῆς Παύλου τὸ Ἀνάγνωσμα.
Τέκνον Τιμόθεε, ἐνδυναμοῦ ἐν τῇ χάριτι τῇ ἐν Χριστῷ Ἰησοῦ, καὶ ἃ ἤκουσας παρ᾿ ἐμοῦ διὰ πολλῶν μαρτύρων, ταῦτα παράθου πιστοῖς ἀνθρώποις, οἵτινες ἱκανοὶ ἔσονται καὶ ἑτέρους διδάξαι. Σὺ οὖν κακοπάθησον ὡς καλὸς στρατιώτης Ἰησοῦ Χριστοῦ. Οὐδεὶς στρατευόμενος ἐμπλέκεται ταῖς τοῦ βίου πραγματείαις, ἵνα τῷ στρατολογήσαντι ἀρέσῃ. Ἐὰν δὲ καὶ ἀθλῇ τις, οὐ στεφανοῦται, ἐὰν μὴ νομίμως ἀθλήσῃ. Τὸν κοπιῶντα γεωργὸν δεῖ πρῶτον τῶν καρπῶν μεταλαμβάνειν. Νόει ἃ λέγω· δῴη γάρ σοι ὁ Κύριος σύνεσιν ἐν πᾶσι. Μνημόνευε Ἰησοῦν Χριστὸν ἐγηγερμένον ἐκ νεκρῶν, ἐκ σπέρματος Δαυΐδ, κατὰ τὸ εὐαγγέλιόν μου, ἐν ᾧ κακοπαθῶ μέχρι δεσμῶν ὡς κακοῦργος· ἀλλ᾿ ὁ λόγος τοῦ Θεοῦ οὐ δέδεται. Διὰ τοῦτο πάντα ὑπομένω διὰ τοὺς ἐκλεκτούς, ἵνα καὶ αὐτοὶ σωτηρίας τύχωσι τῆς ἐν Χριστῷ Ἰησοῦ μετὰ δόξης αἰωνίου.
Ἀλληλούϊα (γ´). Ἦχος δ´. (Ψαλμὸς α´).
Στίχ. Δίκαιος ὡς φοῖνιξ ἀνθήσει, ὡσεὶ ἡ κέδρος ἡ ἐν τῷ Λιβάνῳ πληθυνθήσεται.
Πεφυτευμένοι ἐν τῷ οἴκῳ Κυρίου, ἐν ταῖς αὐλαῖς τοῦ Θεοῦ ἡμῶν ἐξανθήσουσιν.
Πεφυτευμένοι ἐν τῷ οἴκῳ Κυρίου, ἐν ταῖς αὐλαῖς τοῦ Θεοῦ ἡμῶν ἐξανθήσουσιν.
Εὐαγγέλιον. Ἐκ τοῦ κατὰ Ἰωάννην
(ιε´ 17-27, ιστ´ 1-2).
Εἶπεν ὁ Κύριος τοῖς ἑαυτοῦ μαθηταῖς· Ταῦτα ἐντέλλομαι ὑμῖν, ἵνα ἀγαπᾶτε ἀλλήλους. Εἰ ὁ κόσμος ὑμᾶς μισεῖ, γινώσκετε ὅτι ἐμὲ πρῶτον ὑμῶν μεμίσηκεν. Εἰ ἐκ τοῦ κόσμου ἦτε, ὁ κόσμος ἂν τὸ ἴδιον ἐφίλει· ὅτι δὲ ἐκ τοῦ κόσμου οὐκ ἐστέ, ἀλλ᾿ ἐγὼ ἐξελεξάμην ὑμᾶς ἐκ τοῦ κόσμου, διὰ τοῦτο μισεῖ ὑμᾶς ὁ κόσμος. Μνημονεύετε τοῦ λόγου οὗ ἐγὼ εἶπον ὑμῖν· οὐκ ἔστι δοῦλος μείζων τοῦ κυρίου αὐτοῦ. Εἰ ἐμὲ ἐδίωξαν, καὶ ὑμᾶς διώξουσιν· εἰ τὸν λόγον μου ἐτήρησαν, καὶ τὸν ὑμέτερον τηρήσουσιν. Ἀλλὰ ταῦτα πάντα ποιήσουσιν ὑμῖν διὰ τὸ ὄνομά μου, ὅτι οὐκ οἴδασι τὸν πέμψαντά με. Εἰ μὴ ἦλθον καὶ ἐλάλησα αὐτοῖς, ἁμαρτίαν οὐκ εἶχον· νῦν δὲ πρόφασιν οὐκ ἔχουσι περὶ τῆς ἁμαρτίας αὐτῶν. Ὁ ἐμὲ μισῶν καὶ τὸν πατέρα μου μισεῖ. Εἰ τὰ ἔργα μὴ ἐποίησα ἐν αὐτοῖς ἃ οὐδεὶς ἄλλος πεποίηκεν, ἁμαρτίαν οὐκ εἶχον· νῦν δὲ καὶ ἑωράκασι καὶ μεμισήκασι καὶ ἐμὲ καὶ τὸν πατέρα μου. Ἀλλ᾿ ἵνα πληρωθῇ ὁ λόγος ὁ γεγραμμένος ἐν τῷ νόμῳ αὐτῶν, ὅτι ἐμίσησάν με δωρεάν. Ὅταν δὲ ἔλθῃ ὁ παράκλητος ὃν ἐγὼ πέμψω ὑμῖν παρὰ τοῦ πατρός, τὸ Πνεῦμα τῆς ἀληθείας ὁ παρὰ τοῦ πατρὸς ἐκπορεύεται, ἐκεῖνος μαρτυρήσει περὶ ἐμοῦ· καὶ ὑμεῖς δὲ μαρτυρεῖτε, ὅτι ἀπ᾿ ἀρχῆς μετ᾿ ἐμοῦ ἐστε. Ταῦτα λελάληκα ὑμῖν ἵνα μὴ σκανδαλισθῆτε. Ἀποσυναγώγους ποιήσουσιν ὑμᾶς· ἀλλ᾿ ἔρχεται ὥρα ἵνα πᾶς ὁ ἀποκτείνας ὑμᾶς δόξῃ λατρείαν προσφέρειν τῷ Θεῷ.
Κοινωνικόν.
Εἰς μνημόσυνον αἰώνιον ἔσται δίκαιος. Ἀλληλούϊα.
Εἰς μνημόσυνον αἰώνιον ἔσται δίκαιος. Ἀλληλούϊα.
Μεγαλυνάρια.
Ἔχων παῤῥησίαν πρὸς τὸν Θεὸν, τῶν σοὶ προστρεχόντων, τὰ αἰτήματα συμπαθῶς, τὰ πρὸς σωτηρίαν, δίδου ταῖς σαῖς πρεσβείαις, Μάρκε Νεομαρτύρων τὸ ἐγκαλλώπισμα.
Χάριν τῶν ἰαμάτων παρὰ Θεοῦ, εἰληφὼς Παμμάκαρ, θεραπεύεις πάθη δεινὰ, δι᾿ ὃ τοῖς ἐν πίστει, σὲ ἐπικαλουμένοις, θεράπευσον τὰ πάθη, ψυχῆς καὶ σώματος,
*** *** ***
ΒΙΟΣ, ΜΑΡΤΥΡΙΟΝ ΚΑΙ ΘΑΥΜΑΤΑ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΝΕΟΜΑΡΤΥΡΟΣ ΜΑΡΚΟΥ
Συνεγράφη ὑπὸ τοῦ Διδασκάλου Ἀθανασίου τοῦ Παρίου.
Μέρος α´ τῆς διηγήσεως. (Βίος)
Μέρος α´ τῆς διηγήσεως. (Βίος)
Εἴη δεδοξασμένον καὶ ὑπερύμνητον τὸ ὄνομα τοῦ Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ, ὅτι ὅσον ἡ Εὐρώπη ἀφρίζει καὶ μαίνεται ἐναντίον τῆς θεϊκῆς Του μεγαλειότητος, ἄλλο τόσον τὰ Ἀνατολικὰ ταῦτα μέρη, δὲν λείπουσι νὰ προβάλλουν ἀκατάπαυστα, κατὰ διαφόρους πόλεις καὶ χώρας, κήρυκας, καὶ μὲ λόγους καὶ μὲ χύσεις τῶν ἰδίων των αἱμάτων, τῆς προσκυνητῆς Αὐτοῦ Θεότητος. Ἐκεῖνοι λέγουσι, πῶς ἧτον εἷς πλάνος καὶ ἀθετοῦσι καὶ Εὐαγγέλια, καὶ Ἀποστόλους, καὶ ἀπλῶς ὅλον τὸν χριστιανισμὸν, καὶ τὴν ἐλπίδα τῶν χριστιανῶν. Οὗτοι παῤῥησιαζόμενοι ἐνώπιον τῶν τυράννων, κηρύττουσι μὲ ὅλην τὴν ἐλευθεροστομίαν, πὼς ἧτον, καὶ εἷναι Θεὸς ἀληθινὸς, Βασιλεὺς τῶν αἰώνων, Δημιουργὸς πάσης κτίσεως, Κριτὴς ζώντων καὶ νεκρῶν. Καὶ ὁ οὐρανὸς ἄνωθεν Κριτὴς ἀδέκαστος, δέχεται τὴν ὁμολογίαν, ὡς θυσίαν αἰνέσεως, καὶ σφραγίζει τὴν δι᾿ αἵματος αὐτῶν μαρτυρίαν, μὲ τὰ φρικτὰ καὶ ἐξαίσια θαύματα, τὰ ὁποῖα οἱ μὲν υἱοὶ τῆς ἀπωλείας ἀκόουντες γελοῦσιν, οἰ δὲ χριστιανοὶ κατανυγόμενοι, καὶ ὠφελούμενοι ψυχικῶς ἀπὸ τὰ παράδοξα ἔργα τῆς μαρτυρικῆς χάριτος, δοξάζουσι τὸν φιλάνθρωπον Κύριον, ὁποῦ ἐνισχύει τὴν ἀνθρώπινην ἀσθένειαν, νὰ καταφρονοῦν πᾶσαν βάσανον, καὶ αὐτὸν τὸν ἴδιον θάνατον, διὰ τὸ ὅνομά Του τὸ ἅγιον.
Τὸ ἐκδοθὲν ἱερὸν Μαρτυρολόγιον, ἱστορεῖ καλῶς τὴν πληθὺν τῶν τοιοῦτων λαμπρῶν κηρύκων, ὁποὺ ἐνεφάνησαν εἰς τὴν καθ᾿ ἡμᾶς Ἁγίαν Ἐκκλησίαν, μετὰ τὴν κοινὴν Ἄλωσιν, καὶ μάλιστα τοῦς ἱεροὺς Ἀθλητὰς τοῦ προσεχῶς παρελθόντος δεκάτου ὀγδόου αἰῶνος. Ἄλλὰ, καθὼς εἷπεν εἷς μέγας διδάσκαλος, οὐδέποτε ἐκλείψουσι στρατιῶται τῷ Χριστῷ, διὰ τοῦτο καὶ ὁ παρὼν δέκατος ἔνατος αἰὼν, εὐθὺς εἰς τὰς πρώτας του ἀρχάς, εἰς μὲν τὴν Ῥόδον μᾶς ἀνέδειξεν ἕνα νέον καὶ εὐωδέστατον ῥόδον, τὸν ἐκ τῆς Ὕδρας νήσου καλλιμάρτυρα Κωνσταντῖνον· εἰς δὲ τὴν Νέαν Ἔφεσον, τὸ κοινῶς λεγόμενον Κουσάντασι, ἕτερον παρόμοιον, τὸν νέον Γεώργιον· καὶ νῦν ἐδῶ εἰς τὴν φιλόχριστον Χίον τρίτον, τὸν καλὸν τοῦτον Μάρκον, τοῦ ὁποίου τὴν λαμπρὰν Ἄθλησιν, ἐὰν σιωπήσομεν ἡμεῖς οἱ ταύτην ἰδεῖν ἀξιωθέντες, καὶ ὑπερθαυμάσαντες, θέλομεν ζημιώσει πολὺ τοὺς φιλομάρτυρας. Λοιπὸν πρέπει να γράψωμεν εἰς δόξαν Θεοῦ, καὶ ὅσα εἴδομεν, καὶ ὅσα ὑπὸ τῶν ἀμέσως εἰδόντων, καὶ φιλαλήθως διηγησαμένων, ἡκούσαμεν. Ἐπειδὴ δὲ εἷναι χρεία νὰ ἀρχίσωμεν ἀπὸ τὰ συμβάντα πρὸ τοῦ μαρτυρίου, διὰ τοῦτο γράφομεν ὅσα μᾶς ἐδίδαξεν ἄνθρωπος φιλαληθέστατος, ὁποῦ ἐστάθη ἀπ᾿ ἀρχῆς αὐτόπτης τῆς τοῦ Μάρκου ζωῆς· ἔχει δὲ οὕτως ὁ λόγος.
Οὗτος ὁ λαμπρὸς ἀριστεὺς τοῦ Χριστοῦ Μάρκος, ἐγεννήθη εἰς τὴν μεγαλόπολιν Σμύρνην, ἀπὸ γονεῖς εὐσεβεῖς καὶ θεοφοβουμένους· ὁ πατήρ του ὡνομάζετο Χατζὴ Κωνσταντὴς, ἀπὸ τὴν Θεσαλονίκην καταγόμενος, ἡ μήτηρ του Μαρία, Σμυρναία τὸ γένος, οἱ ὁποῖοι φαίνεται ὅτι μόνον τὰ κοινὰ καλούμενα γράμματα τὸν ἔβαλον καὶ ἔμαθεν. Εἶχε δὲ αὐτὸς καὶ ἀδελφὸς ἱερομόναχον, Παΐσιον καλούμενον, ὅστις καὶ ψάλτης ἐχρημάτισε τῆς Ἐκκλησίας εἰς τὴν Νέαν Ἔφεσον· ὅθεν καὶ ὁ Μάρκος, μέγας τὴν ἡλικίαν γενόμενος, χάριν πραγματείας ἐπήγαινεν ἐκεῖσε καὶ ὑπέστρεφε· καὶ δὴ γυρίζων ἀπὸ τὸ Κουσάντασι εἰς τὴν Χίον εἰς τοὺς χιλίους ἑπτακοσίους ὀγδοήκοντα ὀκτώ, ἔλαβε γυναῖκα νόμιμον. Ἔπειτα, παρακινηθεὶς ἀπὸ τὸν ἀδελφόν του μετέβη εἰς τὸ Κουσάντασι, διὰ να κατοικήσῃ ἐκεῖ· πλὴν ἄμποτε νὰ μὴν ἤθελεν ὑπάγει ἐκεῖ ὁλότελα· ὅτι ἐκεῖ ἔπεσε πτῶμα διπλοῦν καὶ δακρύων ἄξιον.
Ὅτι πρῶτον μεν συνηρπάγη ἀπὸ τὸν ἔρωτα μιᾶς ξένης γυναικὸς χριστιανῆς, καὶ κρυφίως αὐτὴν ἐμοίχευε μέχρι τινός· ἕως ὅτου ἐκ προδοσίας, ὁ Ἀγᾶς τοῦ τόπου, μίαν νύκτα πατήσας τὴν οἰκίαν, ἐπίασε καὶ τοὺς δύω, καὶ τὸ πρωΐ παῤῥησιασθέντες εἰς τὸ κριτήριον, ἐξώμοσαν, φεῦ! καὶ οἱ δύω τὴν τοῦ Χριστοῦ πίστιν· καὶ τὸν μὲν Μάρκον περιέτεμε, τὴν δὲ Μαρίαν [τοῦτο γὰρ ἧν τὸ ὄνομά της] ἔβαλεν εἰς τὸ χαρέμι του· καὶ μετὰ τέσσαρας μῆνας τοῖς ἐχορήγησε καὶ μισθόν, καὶ ἐπῆγεν ἡ γυνὴ εἰς ἐδικήν της οἰκίαν. Ὁ Μάρκος ἐπέρνα εἰς τὸ ἐξῆς ὡς υἱὸς τοῦ Ἀγᾶ, καὶ εἰς τὸ φαινόμενον ἐδείκνυεν εἰς τοὺς χριστιανοὺς μεγάλην αγριότητα καὶ σκληρότητα· πλὴν ἔσωθεν εἶχε μαστίζουσαν δεινῶς τὴν συνείδησιν. Ὅθεν καὶ προσέδραμε κρυφίως εἰς ἕνα πνευματικὸν πατέρα, πολλὰ ἐπιτήδειον πρὸς διόρθωσιν τοιούτων ψυχῶν. Ἐκεῖνος εἰς τὴν ἀρχὴν δὲν τὸν ἐδέχθη, ὑποπτευόμενος μήπως ἐπονηρεύετο, διὰ νὰ τοῦ προξενήσῃ κᾀνὲν κακόν· πλὴν, ἀφ᾿ οὗ εἶδεν ὅτι μετὰ δακρύων καὶ συντριβῆς προσήρχετο, τὸν ἐδέχθη, τὸν ἐπαρηγόρησε, τὸν εἶπε νὰ ἐλπίζῃ εἰς τὴν εὐσπλαγχνίαν τοῦ Θεοῦ, καὶ θέλει δεχθῇ ἐξ ἅπαντος τὴν μετάνοιάν του. Ἐφανέρωσε λοιπὸν ὅλην τὴν καρδία του, πὼς εἷναι ἕτοιμος, ὅταν εὕρῃ τὸν τρόπον, καὶ νὰ φύγῃ ἐκεῖθεν ὁμοῦ μετὰ τῆς γυναικός· μάλιστα καὶ ἐφρόντιζε, πῶς νὰ φυλάξῃ ἀσουνούτευτον ἓν παιδὶ ἀρσενικὸν ὅπερ εἶχεν ἡ γυνὴ ἀπὸ τὸν πρότερον ἄνδρα της, ὡς δέκα ἐννέα, ἢ εἴκοσι μηνῶν, τὸ ὁποῖον εἷχε πλησίον της.
Εἰς τὸν ἴδιον πνευματικὸν πατέρα, ἐπῆγε καὶ ἡ γυνὴ πολλάκις· καὶ ἡ παρακάλεσίς των ἡ πρώτη καὶ κυρία ἧτον, νὰ εὕρῃ τὸν τρόπον νὰ τοὺς φυγαδεύσῃ ἐκεῖθεν. Ἐφώτισε λοιπὸν ἡ Θεία Χάρις τὸν πνευματικὸν καὶ εὗρε τὸν τρόπον πολλὰ ἐπιτήδειον. Ἡ Μαρία ἐσύχναζεν εἰς τὸ χαρέμι τοῦ Ἀγᾶ, καὶ ὁ πνευματικὸς τὴν ἐσυμβούλευσε νὰ παύσῃ εἰς τὸ ἑξῆς, καὶ νὰ προσποιηθῇ πὼς πάσχει και εἶναι ἀσθενής· ὑπήκουσεν ἡ Μαρία εἰς τὴν συμβουλὴν τοῦ πνευματικοῦ της πατρός. Καὶ ὁ Ἀγᾶς μανθάνων πὼς δὲν ἠμπορεῖ, ἔστειλεν ἕνα ἰατρὸν πολλὰ ἔμπειρον, μὲ τὸν Μάρκον ἀντάμα, διὰ νὰ τὴν ἐπισκεφθῇ· ὁ ἰατρὸς ἔλαχε νὰ εἶναι καὶ πολὺ θεοφοβούμενος, καὶ ἄκρος φίλος τοῦ Πνευματικοῦ, ὅθεν καὶ κατεπείσθη εἰς τοὺς λόγους τοῦ πνευματικοῦ του πατρὸς, νὰ εἰπῇ ἅπερ ἀπέβλεπον εἰς τὸ ἐξ ἀρχῆς σκοπόν των. Ἐγύρισεν ὁ ἰατρὸς εἰς τὸν Ἀγᾶ, καὶ τὸν λέγει: Σουλτανούμ, ἡ γυνὴ πάσχει κακὰ ἀπὸ πάθη μητρικὰ, τὰ ὁποῖα οὔτε ἐγὼ ἠμπορῶ νὰ τὰ ἰατρεύσω, οὔτε κᾀνένας ἄλλος ἀπὸ τοὺς ἰατρούς· εἰς τὴν Σμύρνην εὐρίσκεται μία γυναῖκα Ἑβραία, καὶ μοναχὴ ἐκείνη ἔχει τὴν ἐπιστήμην νὰ ἰατρεύῃ τὰ τοιαῦτα πάθη. Ἂν εἶναι ὁρισμός σου εἰς ἐκείνην νὰ τὴν στείλῃς, ἰατρεύεται, εἰ δὲ ἀλλέως, εἶναι ἀδύνατον. Κατεπείσθη ὁ Ἀγᾶς, καὶ προστάζει τὸν Μάρκον, νὰ ἑτοιμασθοῦν καὶ νὰ ὑπάγουν, καὶ πάλιν νὰ ἐπιστρέψουν. Λοιπὸν καὶ ἡτοιμάσθησαν καὶ ἐκίνησαν καὶ οἱ τρεῖς, ὅτε Μάρκος, καὶ ἡ Μαρία, καὶ τὸ παιδίον ὁμοῦ, ὕστερον ἀπὸ ἐννέα μῆνας τῆς ἐξομώσεώς των.
Ἀλλὰ συνεργείᾳ τοῦ μισοκάλου δαίμονος, ἀπὸ κάποια σημεῖα, ὁ Ἀγᾶς περιεργάσθη καὶ ἐβεβαιώθη, πῶς διὰ νὰ φύγουν ὁλότελα προσεποιήθησαν τὴν ἀῤῥώστιαν τῆς γυναικὸς, καὶ κυριευθεὶς ἀπὸ ἄκραν ὄργὴν, εὐθὺς στέλλει κατόπιν των πεζοδρόμον μὲ γράμματα πρὸς τὸν ὀνομαστὸν ἐκεῖνον Μουλανταλὴν Μουσελήμην τῆς Σμύρνης, νὰ τοὺς πιάσῃ, καὶ νὰ τοὺς στείλῃ ὀπίσω σιδηροδέσμιους, κάνων ὅρκον, ὅτι καὶ τοὺς τρεῖς εὐθὺς νὰ κρεμάσῃ, καὶ ἀκόμῃ καὶ τὸν σύμβουλόν των, ἂν ἠμπορέσῃ νὰ τὸν μάθῃ. Ὁ ταχυδρόμος τοὺς ἔφθασεν εἰς τοὺς ἀνεμόμυλους τῆς Σμύρνης, πλὴν μὴ γνωρίζων αὐτοὺς, παρῆλθεν. Ὁ Μάρκος ἀπὸ ὀλίγην ἐξέτασιν, καταλαμβάνων πῶς ὑπάγει διὰ αὐτοὺς, σπεύσας ἐμβῆκεν εἰς τὴν Σμύρνην, καὶ εὐθὺς εὑρίσκων ἐκεῖ καράβι διὰ τὸ Τριέστι, τοῦ ὁποίου τὸν καπετάνιον ἐγνώριζεν ἀπὸ προτήτερα, εἰς ἐκεῖνο τὸ ὀγλιγωρότερον ἐμβαρρκαρίσθηκαν, μὲ σκοπὸν διὰ νὰ ὑπάγουν καὶ αὐτοὶ εὶς τὸ Τριέστι· ἧτον δὲ τότε ἔτος τῆς σωτηρίας ἐννενηκοστὸν δεύτερον. Καὶ λοιπὸν, Θεοῦ βοηθοῦντος, ἐγλύτωσαν ἀπὸ τοὺς τόπους τῆς ἀσεβείας· ἀλλ᾿ ἐπειδὴ καὶ τὸ Τριέστι δὲν εἶναι τόπος διὰ μετάνοιαν, ὁ ψυχοσώστης Κύριος δὲν ἐσυγχώρησε νὰ ὑπάγουν ἐκεῖ, ἀλλὰ ἀπὸ κάποια ἐμπόδια, ἠναγκάσθησαν νὰ εὔγουν εἰς τὰ Νησία τοῦ Βενετζάνου, καὶ ἐκεῖ κατὰ τὴν τάξιν τῆς Ἁγίας Ἐκκλησίας, ἐχρίσθησαν τῷ Ἁγίῳ Μύρῳ, καὶ ἠξιώθησαν τῶν φρικτῶν Μυστηρίων, καὶ ὡσαύτως ἐπηκολούθησε καὶ ἡ τοῦ γάμου εὐλόγησις.
Ἡ θεία Γραφὴ ἔγραψεν τὰς δύω μεγάλας ἁμαρτίας ὁποῦ ἔπραξεν ὁ Βασιλεὺς Δαβίδ, ᾔγουν τὴν μοιχείαν μετὰ τῆς γυναικὸς Οὐρίου τοῦ Χετταῖου, καὶ τὸν φόνον αὐτοῦ ἐκεῖνου τοῦ Οὐρίου, τοῦ ἀθῴου καὶ πιστοτάτου δούλου του. Ἀλλ᾿ ἔγραψε κατόπιν καὶ τὴν μετάνοιαν ὁποῦ ἔκαμε, διὰ τὰς δύω ἐκείνας παρανομίας, ὁποῦ, καθὼς ἠξεύρει καθεὶς, ὁ Δαβὶδ εἶναι τὸ μέγα παράδειγμα τῆς μετανοίας εἰς ὅλους τοὺς αἰῶνας. Καὶ ἡμεῖς λοιπὸν, χωρὶς κᾀμμίαν συστολὴν, ἐγράψαμεν τοῦ Μάρκου τούτου τὰ δύω μεγάλα πτώματα, τὴν μοιχείαν καὶ τὴν ἄρνησιν, εἰς τὴν ὁποίαν ἐπηκολούθησαν ἐξ ἀνάγκης καὶ γυναικοχωρισίαι καὶ ἀνδροχωρισίαι, διότι ἔρχεται κατόπιν ἡ μετάνοια θριαμβεύουσα καὶ τὰ νικητήρια κατὰ πάσης παρανομίας σαλπίζουσα καὶ θαυμασίως ἐξαστράπτουσα μὲ τῶν μαρτυρικῶν αἱμάτων τοὺς ῥύακας. Ὅτι καθὼς εἰς τὸ Ἅγιον Βάπτισμα, κοντὰ εἰς τὸ προπατορικὸν ἁμάρτημα, ἐκπλύνονται καὶ ὅσαι προαιρετικαὶ ἀνομίαι εὑρίσκονται εἰς τὸν ἄνθρωπον, καὶ ἀναβαίνει νέος Ἀδὰμ ἐκ τοῦ ὕδατος ὁ βαπτιζόμενος, οὕτω καὶ μὲ τὴν χύσιν τῶν μαρτυρικῶν αἱμάτων, ὅλα ὅσα ὡς ἄνθρωπος ἥμαρτεν ὁ ὑπὲρ Χριστοῦ ἀθλῶν, ἀποκαθαίρονται, καὶ ὄντως, Υἱὸς Θεοῦ κατὰ χάριν ἀναγεννᾶται ὡσὰν ὁποὺ εἰς τὸ ἑξῆς, κατὰ τὸν Θεολόγον, δὲν ἔχει φόβον νὰ χάσῃ τὴν ἀθῳότητα ἀπὸ δεύτερα μολύσματα.
Ἀφ᾿ οὗ λοιπὸν ἐμβῆκαν ἐν ὁδῷ μετανοίας, κατὰ τὸν τρόπον ὁποῦ ἐδηλώσαμεν, ἀνεχώρησαν ἀπὸ τοὺς τόπους ἐκείνους, καὶ πηγαίνοντας κατὰ τὰ ὑπερβόρεια μέρη, ἐπροχώρησαν διὰ φύλαξίν των, καὶ εἰς τόπους ῥωσσικούς. Πλὴν καὶ μὲ ὅλον ὁποῦ ἐπεριπάτησαν διαφόρους πόλεις καὶ χώρας, ὅμως εἰς κᾀμμίαν δὲν ἔκρινεν εὔλογον νὰ κατοικήσουν· διότι εἰς μὲν τὰς ἀρχὰς ἡ συνείδησις τῆς ἀρνήσεως, τὸν ἠνάγκασε τὸ ὀγλιγορώτερον μόνο νὰ φύγῃ ἐκεῖθεν, διὰ νὰ γυρίσῃ πάλιν εἰς τὴν προτέραν του εὐσέβειαν, ἀφ᾿ οὗ δὲ τοῦτο ἔγινε, καὶ ἤδη ἤτον ἐν ὁδῷ μετανοίας, ἡ Θεία Χάρις ἄνωθεν ἐνέπνευσεν εἰς τὴν καρδίαν του καὶ τὸν λογισμὸν τοῦ μαρτυρίου, καὶ ὡς ἀγαθὴ ἐδέχθη τὸν θεῖον σπόρον, καὶ τοῦ καιροῦ προχωροῦντος, καὶ ἐβλάστησε, καὶ ἐκαρποφόρησε τῆς λαμπρᾶς τὸν ἄσταχυν. Ἀλλ᾿ ἡ Θεία Χάρις δὲν ὁμοιάζει μόνον μὲ σπέρμα, ἀλλὰ καὶ μὲ πῦρ, πῦρ ἐκεῖνο, ὅπερ ὁ Κύριος ἧλθε βαλεῖν εἰς τὴν γῆν· καὶ τοῦτο δὴ τὸ οὐράνιον πῦρ, καὶ ὡς ἔδειξαν τὰ πράγματα, ἤναψε φλόγαν λαμπρὰ εἰς τὴν καρδίαν τοῦ εὐλογημένου Μάρκου, καὶ πλέον εἰς τὸ ἐξῆς ἄλλο δὲν ἐφαντάζετο, ἀλλὰ τὸν ὑπὲρ Χριστοῦ θάνατον. Ὅθεν καὶ τοῦτον τρέφων τὸν πόθον, ἐγύρισε πάλιν εἰς τοὺς Ὀθωμανικοὺς τόπους, καὶ πανταχοῦ ἐξωμολογεῖτο, καὶ ἐφανέρωνε τὸν σκοπὸν τοῦ Μαρτυρίου, εἰς Ἀρχιερεῖς, καὶ Πατριάρχας, καὶ Πνευματικοὺς Πατέρας, καὶ ὅλοι μὲ ἓν στόμα τὸν ἔλεγον νὰ λείψῃ, καὶ νὰ μὴ θελήσῃ νὰ γένῃ ριψοκίνδυνος, ὡς δυνατὸν νὰ σωθῇ μὲ τὴν μετάνοιαν. Ὅτι καὶ τὸν Ἀπόστολον Πέτρον ὁποῦ τὸν ἠρνήθη τρεῖς φοραῖς μὲ ὅρκους καὶ ἀναθετίσματα, μὲ μοναχὴν τὴν μετάνοιάν του, τὸν ἐδέχθη ὁ Ἰησοὺς Χριστὸς, καὶ τοῦ ἐχάρισεν ἀπ᾿ ἀρχῆς τὸ Ἀποστολικὸν ἀξίωμα. Καὶ ἔλεγον μὲν καλὼς ἐκεῖνοι οἱ ἱεροὶ πατέρες, ἀλλὰ τὸ πῦρ τῆς πρὸς Χριστὸν ἀγάπης ἐλάλει ἐνεργητικώτερον καὶ δραστικώτερον εἰς τὴν καρδίαν τοῦ εὐλογημένου Μάρκου· ὅθεν καὶ ἔλεγεν: ὅτι τὴν ἀνομίαν μου ἐγνώρισα, καὶ τὴν ἁμαρτίαν μου οὐκ ἐκάλυψα, καὶ πρέπει νὰ κερδήσω τὸν Ἰησοῦν μὲ τὸ αἷμά μου, ἀπὸ τὸ ὁποίον ὁ κόσμος ὅλος δὲν δύναται νὰ μὲ ἐμποδίσῃ· καὶ διὰ τοῦτο σᾶς παρακαλῶ, λείψετε ἀπὸ τὸ νὰ μοῦ λέγητε τὰ ἐνάντια. Ῥητῶς αὐτὰ ἠκούσαμεν ἐκ τοῦ στόματός του καὶ ἡμεῖς ἐδῶ εἰς τὴν Χίον, ἀφ᾿ οὗ πολλάκις τὰ εἶπεν εἰς ἄλλους. Ὅθεν καὶ πρὸ τοῦ νὰ χωρισθῇ ἐκεῖθεν σωματικῶς, ἐφόρεσε σάββανον ἁγιοταφίτικον, διὰ νὰ στοχάζηται εἰς τὸ ἐξῆς τὸν ἑαυτόν του ὡς νεκρόν· καὶ τρόπον τινὰ ἔλεγε καὶ οὗτος ὁ μακάριος μὲ τὸν Ἀπόστολον Παῦλον: Ἐγὼ πάντοτε τὴν νέκρωσιν τοῦ Κυρίου Ἰησοῦ ἐν τῷ σώματί μου περιφέρω.
Τὸ ἐκδοθὲν ἱερὸν Μαρτυρολόγιον, ἱστορεῖ καλῶς τὴν πληθὺν τῶν τοιοῦτων λαμπρῶν κηρύκων, ὁποὺ ἐνεφάνησαν εἰς τὴν καθ᾿ ἡμᾶς Ἁγίαν Ἐκκλησίαν, μετὰ τὴν κοινὴν Ἄλωσιν, καὶ μάλιστα τοῦς ἱεροὺς Ἀθλητὰς τοῦ προσεχῶς παρελθόντος δεκάτου ὀγδόου αἰῶνος. Ἄλλὰ, καθὼς εἷπεν εἷς μέγας διδάσκαλος, οὐδέποτε ἐκλείψουσι στρατιῶται τῷ Χριστῷ, διὰ τοῦτο καὶ ὁ παρὼν δέκατος ἔνατος αἰὼν, εὐθὺς εἰς τὰς πρώτας του ἀρχάς, εἰς μὲν τὴν Ῥόδον μᾶς ἀνέδειξεν ἕνα νέον καὶ εὐωδέστατον ῥόδον, τὸν ἐκ τῆς Ὕδρας νήσου καλλιμάρτυρα Κωνσταντῖνον· εἰς δὲ τὴν Νέαν Ἔφεσον, τὸ κοινῶς λεγόμενον Κουσάντασι, ἕτερον παρόμοιον, τὸν νέον Γεώργιον· καὶ νῦν ἐδῶ εἰς τὴν φιλόχριστον Χίον τρίτον, τὸν καλὸν τοῦτον Μάρκον, τοῦ ὁποίου τὴν λαμπρὰν Ἄθλησιν, ἐὰν σιωπήσομεν ἡμεῖς οἱ ταύτην ἰδεῖν ἀξιωθέντες, καὶ ὑπερθαυμάσαντες, θέλομεν ζημιώσει πολὺ τοὺς φιλομάρτυρας. Λοιπὸν πρέπει να γράψωμεν εἰς δόξαν Θεοῦ, καὶ ὅσα εἴδομεν, καὶ ὅσα ὑπὸ τῶν ἀμέσως εἰδόντων, καὶ φιλαλήθως διηγησαμένων, ἡκούσαμεν. Ἐπειδὴ δὲ εἷναι χρεία νὰ ἀρχίσωμεν ἀπὸ τὰ συμβάντα πρὸ τοῦ μαρτυρίου, διὰ τοῦτο γράφομεν ὅσα μᾶς ἐδίδαξεν ἄνθρωπος φιλαληθέστατος, ὁποῦ ἐστάθη ἀπ᾿ ἀρχῆς αὐτόπτης τῆς τοῦ Μάρκου ζωῆς· ἔχει δὲ οὕτως ὁ λόγος.
Οὗτος ὁ λαμπρὸς ἀριστεὺς τοῦ Χριστοῦ Μάρκος, ἐγεννήθη εἰς τὴν μεγαλόπολιν Σμύρνην, ἀπὸ γονεῖς εὐσεβεῖς καὶ θεοφοβουμένους· ὁ πατήρ του ὡνομάζετο Χατζὴ Κωνσταντὴς, ἀπὸ τὴν Θεσαλονίκην καταγόμενος, ἡ μήτηρ του Μαρία, Σμυρναία τὸ γένος, οἱ ὁποῖοι φαίνεται ὅτι μόνον τὰ κοινὰ καλούμενα γράμματα τὸν ἔβαλον καὶ ἔμαθεν. Εἶχε δὲ αὐτὸς καὶ ἀδελφὸς ἱερομόναχον, Παΐσιον καλούμενον, ὅστις καὶ ψάλτης ἐχρημάτισε τῆς Ἐκκλησίας εἰς τὴν Νέαν Ἔφεσον· ὅθεν καὶ ὁ Μάρκος, μέγας τὴν ἡλικίαν γενόμενος, χάριν πραγματείας ἐπήγαινεν ἐκεῖσε καὶ ὑπέστρεφε· καὶ δὴ γυρίζων ἀπὸ τὸ Κουσάντασι εἰς τὴν Χίον εἰς τοὺς χιλίους ἑπτακοσίους ὀγδοήκοντα ὀκτώ, ἔλαβε γυναῖκα νόμιμον. Ἔπειτα, παρακινηθεὶς ἀπὸ τὸν ἀδελφόν του μετέβη εἰς τὸ Κουσάντασι, διὰ να κατοικήσῃ ἐκεῖ· πλὴν ἄμποτε νὰ μὴν ἤθελεν ὑπάγει ἐκεῖ ὁλότελα· ὅτι ἐκεῖ ἔπεσε πτῶμα διπλοῦν καὶ δακρύων ἄξιον.
Ὅτι πρῶτον μεν συνηρπάγη ἀπὸ τὸν ἔρωτα μιᾶς ξένης γυναικὸς χριστιανῆς, καὶ κρυφίως αὐτὴν ἐμοίχευε μέχρι τινός· ἕως ὅτου ἐκ προδοσίας, ὁ Ἀγᾶς τοῦ τόπου, μίαν νύκτα πατήσας τὴν οἰκίαν, ἐπίασε καὶ τοὺς δύω, καὶ τὸ πρωΐ παῤῥησιασθέντες εἰς τὸ κριτήριον, ἐξώμοσαν, φεῦ! καὶ οἱ δύω τὴν τοῦ Χριστοῦ πίστιν· καὶ τὸν μὲν Μάρκον περιέτεμε, τὴν δὲ Μαρίαν [τοῦτο γὰρ ἧν τὸ ὄνομά της] ἔβαλεν εἰς τὸ χαρέμι του· καὶ μετὰ τέσσαρας μῆνας τοῖς ἐχορήγησε καὶ μισθόν, καὶ ἐπῆγεν ἡ γυνὴ εἰς ἐδικήν της οἰκίαν. Ὁ Μάρκος ἐπέρνα εἰς τὸ ἐξῆς ὡς υἱὸς τοῦ Ἀγᾶ, καὶ εἰς τὸ φαινόμενον ἐδείκνυεν εἰς τοὺς χριστιανοὺς μεγάλην αγριότητα καὶ σκληρότητα· πλὴν ἔσωθεν εἶχε μαστίζουσαν δεινῶς τὴν συνείδησιν. Ὅθεν καὶ προσέδραμε κρυφίως εἰς ἕνα πνευματικὸν πατέρα, πολλὰ ἐπιτήδειον πρὸς διόρθωσιν τοιούτων ψυχῶν. Ἐκεῖνος εἰς τὴν ἀρχὴν δὲν τὸν ἐδέχθη, ὑποπτευόμενος μήπως ἐπονηρεύετο, διὰ νὰ τοῦ προξενήσῃ κᾀνὲν κακόν· πλὴν, ἀφ᾿ οὗ εἶδεν ὅτι μετὰ δακρύων καὶ συντριβῆς προσήρχετο, τὸν ἐδέχθη, τὸν ἐπαρηγόρησε, τὸν εἶπε νὰ ἐλπίζῃ εἰς τὴν εὐσπλαγχνίαν τοῦ Θεοῦ, καὶ θέλει δεχθῇ ἐξ ἅπαντος τὴν μετάνοιάν του. Ἐφανέρωσε λοιπὸν ὅλην τὴν καρδία του, πὼς εἷναι ἕτοιμος, ὅταν εὕρῃ τὸν τρόπον, καὶ νὰ φύγῃ ἐκεῖθεν ὁμοῦ μετὰ τῆς γυναικός· μάλιστα καὶ ἐφρόντιζε, πῶς νὰ φυλάξῃ ἀσουνούτευτον ἓν παιδὶ ἀρσενικὸν ὅπερ εἶχεν ἡ γυνὴ ἀπὸ τὸν πρότερον ἄνδρα της, ὡς δέκα ἐννέα, ἢ εἴκοσι μηνῶν, τὸ ὁποῖον εἷχε πλησίον της.
Εἰς τὸν ἴδιον πνευματικὸν πατέρα, ἐπῆγε καὶ ἡ γυνὴ πολλάκις· καὶ ἡ παρακάλεσίς των ἡ πρώτη καὶ κυρία ἧτον, νὰ εὕρῃ τὸν τρόπον νὰ τοὺς φυγαδεύσῃ ἐκεῖθεν. Ἐφώτισε λοιπὸν ἡ Θεία Χάρις τὸν πνευματικὸν καὶ εὗρε τὸν τρόπον πολλὰ ἐπιτήδειον. Ἡ Μαρία ἐσύχναζεν εἰς τὸ χαρέμι τοῦ Ἀγᾶ, καὶ ὁ πνευματικὸς τὴν ἐσυμβούλευσε νὰ παύσῃ εἰς τὸ ἑξῆς, καὶ νὰ προσποιηθῇ πὼς πάσχει και εἶναι ἀσθενής· ὑπήκουσεν ἡ Μαρία εἰς τὴν συμβουλὴν τοῦ πνευματικοῦ της πατρός. Καὶ ὁ Ἀγᾶς μανθάνων πὼς δὲν ἠμπορεῖ, ἔστειλεν ἕνα ἰατρὸν πολλὰ ἔμπειρον, μὲ τὸν Μάρκον ἀντάμα, διὰ νὰ τὴν ἐπισκεφθῇ· ὁ ἰατρὸς ἔλαχε νὰ εἶναι καὶ πολὺ θεοφοβούμενος, καὶ ἄκρος φίλος τοῦ Πνευματικοῦ, ὅθεν καὶ κατεπείσθη εἰς τοὺς λόγους τοῦ πνευματικοῦ του πατρὸς, νὰ εἰπῇ ἅπερ ἀπέβλεπον εἰς τὸ ἐξ ἀρχῆς σκοπόν των. Ἐγύρισεν ὁ ἰατρὸς εἰς τὸν Ἀγᾶ, καὶ τὸν λέγει: Σουλτανούμ, ἡ γυνὴ πάσχει κακὰ ἀπὸ πάθη μητρικὰ, τὰ ὁποῖα οὔτε ἐγὼ ἠμπορῶ νὰ τὰ ἰατρεύσω, οὔτε κᾀνένας ἄλλος ἀπὸ τοὺς ἰατρούς· εἰς τὴν Σμύρνην εὐρίσκεται μία γυναῖκα Ἑβραία, καὶ μοναχὴ ἐκείνη ἔχει τὴν ἐπιστήμην νὰ ἰατρεύῃ τὰ τοιαῦτα πάθη. Ἂν εἶναι ὁρισμός σου εἰς ἐκείνην νὰ τὴν στείλῃς, ἰατρεύεται, εἰ δὲ ἀλλέως, εἶναι ἀδύνατον. Κατεπείσθη ὁ Ἀγᾶς, καὶ προστάζει τὸν Μάρκον, νὰ ἑτοιμασθοῦν καὶ νὰ ὑπάγουν, καὶ πάλιν νὰ ἐπιστρέψουν. Λοιπὸν καὶ ἡτοιμάσθησαν καὶ ἐκίνησαν καὶ οἱ τρεῖς, ὅτε Μάρκος, καὶ ἡ Μαρία, καὶ τὸ παιδίον ὁμοῦ, ὕστερον ἀπὸ ἐννέα μῆνας τῆς ἐξομώσεώς των.
Ἀλλὰ συνεργείᾳ τοῦ μισοκάλου δαίμονος, ἀπὸ κάποια σημεῖα, ὁ Ἀγᾶς περιεργάσθη καὶ ἐβεβαιώθη, πῶς διὰ νὰ φύγουν ὁλότελα προσεποιήθησαν τὴν ἀῤῥώστιαν τῆς γυναικὸς, καὶ κυριευθεὶς ἀπὸ ἄκραν ὄργὴν, εὐθὺς στέλλει κατόπιν των πεζοδρόμον μὲ γράμματα πρὸς τὸν ὀνομαστὸν ἐκεῖνον Μουλανταλὴν Μουσελήμην τῆς Σμύρνης, νὰ τοὺς πιάσῃ, καὶ νὰ τοὺς στείλῃ ὀπίσω σιδηροδέσμιους, κάνων ὅρκον, ὅτι καὶ τοὺς τρεῖς εὐθὺς νὰ κρεμάσῃ, καὶ ἀκόμῃ καὶ τὸν σύμβουλόν των, ἂν ἠμπορέσῃ νὰ τὸν μάθῃ. Ὁ ταχυδρόμος τοὺς ἔφθασεν εἰς τοὺς ἀνεμόμυλους τῆς Σμύρνης, πλὴν μὴ γνωρίζων αὐτοὺς, παρῆλθεν. Ὁ Μάρκος ἀπὸ ὀλίγην ἐξέτασιν, καταλαμβάνων πῶς ὑπάγει διὰ αὐτοὺς, σπεύσας ἐμβῆκεν εἰς τὴν Σμύρνην, καὶ εὐθὺς εὑρίσκων ἐκεῖ καράβι διὰ τὸ Τριέστι, τοῦ ὁποίου τὸν καπετάνιον ἐγνώριζεν ἀπὸ προτήτερα, εἰς ἐκεῖνο τὸ ὀγλιγωρότερον ἐμβαρρκαρίσθηκαν, μὲ σκοπὸν διὰ νὰ ὑπάγουν καὶ αὐτοὶ εὶς τὸ Τριέστι· ἧτον δὲ τότε ἔτος τῆς σωτηρίας ἐννενηκοστὸν δεύτερον. Καὶ λοιπὸν, Θεοῦ βοηθοῦντος, ἐγλύτωσαν ἀπὸ τοὺς τόπους τῆς ἀσεβείας· ἀλλ᾿ ἐπειδὴ καὶ τὸ Τριέστι δὲν εἶναι τόπος διὰ μετάνοιαν, ὁ ψυχοσώστης Κύριος δὲν ἐσυγχώρησε νὰ ὑπάγουν ἐκεῖ, ἀλλὰ ἀπὸ κάποια ἐμπόδια, ἠναγκάσθησαν νὰ εὔγουν εἰς τὰ Νησία τοῦ Βενετζάνου, καὶ ἐκεῖ κατὰ τὴν τάξιν τῆς Ἁγίας Ἐκκλησίας, ἐχρίσθησαν τῷ Ἁγίῳ Μύρῳ, καὶ ἠξιώθησαν τῶν φρικτῶν Μυστηρίων, καὶ ὡσαύτως ἐπηκολούθησε καὶ ἡ τοῦ γάμου εὐλόγησις.
Ἡ θεία Γραφὴ ἔγραψεν τὰς δύω μεγάλας ἁμαρτίας ὁποῦ ἔπραξεν ὁ Βασιλεὺς Δαβίδ, ᾔγουν τὴν μοιχείαν μετὰ τῆς γυναικὸς Οὐρίου τοῦ Χετταῖου, καὶ τὸν φόνον αὐτοῦ ἐκεῖνου τοῦ Οὐρίου, τοῦ ἀθῴου καὶ πιστοτάτου δούλου του. Ἀλλ᾿ ἔγραψε κατόπιν καὶ τὴν μετάνοιαν ὁποῦ ἔκαμε, διὰ τὰς δύω ἐκείνας παρανομίας, ὁποῦ, καθὼς ἠξεύρει καθεὶς, ὁ Δαβὶδ εἶναι τὸ μέγα παράδειγμα τῆς μετανοίας εἰς ὅλους τοὺς αἰῶνας. Καὶ ἡμεῖς λοιπὸν, χωρὶς κᾀμμίαν συστολὴν, ἐγράψαμεν τοῦ Μάρκου τούτου τὰ δύω μεγάλα πτώματα, τὴν μοιχείαν καὶ τὴν ἄρνησιν, εἰς τὴν ὁποίαν ἐπηκολούθησαν ἐξ ἀνάγκης καὶ γυναικοχωρισίαι καὶ ἀνδροχωρισίαι, διότι ἔρχεται κατόπιν ἡ μετάνοια θριαμβεύουσα καὶ τὰ νικητήρια κατὰ πάσης παρανομίας σαλπίζουσα καὶ θαυμασίως ἐξαστράπτουσα μὲ τῶν μαρτυρικῶν αἱμάτων τοὺς ῥύακας. Ὅτι καθὼς εἰς τὸ Ἅγιον Βάπτισμα, κοντὰ εἰς τὸ προπατορικὸν ἁμάρτημα, ἐκπλύνονται καὶ ὅσαι προαιρετικαὶ ἀνομίαι εὑρίσκονται εἰς τὸν ἄνθρωπον, καὶ ἀναβαίνει νέος Ἀδὰμ ἐκ τοῦ ὕδατος ὁ βαπτιζόμενος, οὕτω καὶ μὲ τὴν χύσιν τῶν μαρτυρικῶν αἱμάτων, ὅλα ὅσα ὡς ἄνθρωπος ἥμαρτεν ὁ ὑπὲρ Χριστοῦ ἀθλῶν, ἀποκαθαίρονται, καὶ ὄντως, Υἱὸς Θεοῦ κατὰ χάριν ἀναγεννᾶται ὡσὰν ὁποὺ εἰς τὸ ἑξῆς, κατὰ τὸν Θεολόγον, δὲν ἔχει φόβον νὰ χάσῃ τὴν ἀθῳότητα ἀπὸ δεύτερα μολύσματα.
Ἀφ᾿ οὗ λοιπὸν ἐμβῆκαν ἐν ὁδῷ μετανοίας, κατὰ τὸν τρόπον ὁποῦ ἐδηλώσαμεν, ἀνεχώρησαν ἀπὸ τοὺς τόπους ἐκείνους, καὶ πηγαίνοντας κατὰ τὰ ὑπερβόρεια μέρη, ἐπροχώρησαν διὰ φύλαξίν των, καὶ εἰς τόπους ῥωσσικούς. Πλὴν καὶ μὲ ὅλον ὁποῦ ἐπεριπάτησαν διαφόρους πόλεις καὶ χώρας, ὅμως εἰς κᾀμμίαν δὲν ἔκρινεν εὔλογον νὰ κατοικήσουν· διότι εἰς μὲν τὰς ἀρχὰς ἡ συνείδησις τῆς ἀρνήσεως, τὸν ἠνάγκασε τὸ ὀγλιγορώτερον μόνο νὰ φύγῃ ἐκεῖθεν, διὰ νὰ γυρίσῃ πάλιν εἰς τὴν προτέραν του εὐσέβειαν, ἀφ᾿ οὗ δὲ τοῦτο ἔγινε, καὶ ἤδη ἤτον ἐν ὁδῷ μετανοίας, ἡ Θεία Χάρις ἄνωθεν ἐνέπνευσεν εἰς τὴν καρδίαν του καὶ τὸν λογισμὸν τοῦ μαρτυρίου, καὶ ὡς ἀγαθὴ ἐδέχθη τὸν θεῖον σπόρον, καὶ τοῦ καιροῦ προχωροῦντος, καὶ ἐβλάστησε, καὶ ἐκαρποφόρησε τῆς λαμπρᾶς τὸν ἄσταχυν. Ἀλλ᾿ ἡ Θεία Χάρις δὲν ὁμοιάζει μόνον μὲ σπέρμα, ἀλλὰ καὶ μὲ πῦρ, πῦρ ἐκεῖνο, ὅπερ ὁ Κύριος ἧλθε βαλεῖν εἰς τὴν γῆν· καὶ τοῦτο δὴ τὸ οὐράνιον πῦρ, καὶ ὡς ἔδειξαν τὰ πράγματα, ἤναψε φλόγαν λαμπρὰ εἰς τὴν καρδίαν τοῦ εὐλογημένου Μάρκου, καὶ πλέον εἰς τὸ ἐξῆς ἄλλο δὲν ἐφαντάζετο, ἀλλὰ τὸν ὑπὲρ Χριστοῦ θάνατον. Ὅθεν καὶ τοῦτον τρέφων τὸν πόθον, ἐγύρισε πάλιν εἰς τοὺς Ὀθωμανικοὺς τόπους, καὶ πανταχοῦ ἐξωμολογεῖτο, καὶ ἐφανέρωνε τὸν σκοπὸν τοῦ Μαρτυρίου, εἰς Ἀρχιερεῖς, καὶ Πατριάρχας, καὶ Πνευματικοὺς Πατέρας, καὶ ὅλοι μὲ ἓν στόμα τὸν ἔλεγον νὰ λείψῃ, καὶ νὰ μὴ θελήσῃ νὰ γένῃ ριψοκίνδυνος, ὡς δυνατὸν νὰ σωθῇ μὲ τὴν μετάνοιαν. Ὅτι καὶ τὸν Ἀπόστολον Πέτρον ὁποῦ τὸν ἠρνήθη τρεῖς φοραῖς μὲ ὅρκους καὶ ἀναθετίσματα, μὲ μοναχὴν τὴν μετάνοιάν του, τὸν ἐδέχθη ὁ Ἰησοὺς Χριστὸς, καὶ τοῦ ἐχάρισεν ἀπ᾿ ἀρχῆς τὸ Ἀποστολικὸν ἀξίωμα. Καὶ ἔλεγον μὲν καλὼς ἐκεῖνοι οἱ ἱεροὶ πατέρες, ἀλλὰ τὸ πῦρ τῆς πρὸς Χριστὸν ἀγάπης ἐλάλει ἐνεργητικώτερον καὶ δραστικώτερον εἰς τὴν καρδίαν τοῦ εὐλογημένου Μάρκου· ὅθεν καὶ ἔλεγεν: ὅτι τὴν ἀνομίαν μου ἐγνώρισα, καὶ τὴν ἁμαρτίαν μου οὐκ ἐκάλυψα, καὶ πρέπει νὰ κερδήσω τὸν Ἰησοῦν μὲ τὸ αἷμά μου, ἀπὸ τὸ ὁποίον ὁ κόσμος ὅλος δὲν δύναται νὰ μὲ ἐμποδίσῃ· καὶ διὰ τοῦτο σᾶς παρακαλῶ, λείψετε ἀπὸ τὸ νὰ μοῦ λέγητε τὰ ἐνάντια. Ῥητῶς αὐτὰ ἠκούσαμεν ἐκ τοῦ στόματός του καὶ ἡμεῖς ἐδῶ εἰς τὴν Χίον, ἀφ᾿ οὗ πολλάκις τὰ εἶπεν εἰς ἄλλους. Ὅθεν καὶ πρὸ τοῦ νὰ χωρισθῇ ἐκεῖθεν σωματικῶς, ἐφόρεσε σάββανον ἁγιοταφίτικον, διὰ νὰ στοχάζηται εἰς τὸ ἐξῆς τὸν ἑαυτόν του ὡς νεκρόν· καὶ τρόπον τινὰ ἔλεγε καὶ οὗτος ὁ μακάριος μὲ τὸν Ἀπόστολον Παῦλον: Ἐγὼ πάντοτε τὴν νέκρωσιν τοῦ Κυρίου Ἰησοῦ ἐν τῷ σώματί μου περιφέρω.
Μέρος β´ τῆς διηγήσεως. (Μαρτύριον)
Λοιπὸν ἀφ᾿ οὗ ἔκαμε τὴν τελείαν ἀπόφασιν, ἀνεχώρησεν ἐκεῖθεν μὲ σκοπὸν διὰ νὰ ὑπάγῃ εἰς τὴν Νέαν Ἔφεσσον· ὅτι καθὼς ἔλεγε, κάποιος μέγας διδάσκαλος τὸν εἶπεν, ὅτι ἐκεῖ ὁποῦ ἔκαμε τὴν ἄρνησιν, πρέπει νὰ κάμῃ καὶ τὴν ὁμολογίαν. Μὴ ὄντος δὲ ἀμέσως πλευσίματος, εὐγῆκεν ἐδῶ εἰς τὴν Χίον, ὅπου καὶ μὲ πολλοὺς ἐγνωρίσθη παλαιοὺς φίλους του, καὶ μεθ᾿ ἡμῶν ηὐλίσθη ἡμέρας τινὰς, ἕως νὰ τύχῃ πλοῖον διὰ τὸ Κουσάντασι. Λοιπὸν μαθόντες τὸν σκοπό του, ἐδοκιμάσαμεν καὶ ἡμεῖς νὰ τὸν ἐμποδίσωμεν, καὶ ἠκούσαμεν, ὅσα ἀνωτέρω ἐσημειώσαμεν· ὅθεν εὑρεθέντος πλοίου ἔπλευσεν εἰς τὸ Κουσάντασι, σπουδάζων ἂν ἧτον τρόπος νὰ φθάσῃ μίαν ὥραν προτήτερα. Φθάσας δὲ ἐκεῖ, εὐθὺς ἐπῆγεν ἀμέσως καὶ ἀντάμωσεν ἑκεῖνον τὸν πνευματικόν του πατέρα τὸν πρῶτον. Ἑκεῖνος μανθάνων τὴν βουλήν του, τὸν ἐμπόδισεν, ὅχι ἀπὸ τὸ μαρτύριον, ἀλλὰ ἐκεῖ νὰ μὴ παῤῥησιασθῇ, παρασταῖνον ὅτι τὸ τοιοῦτον ἔργον ἔχει νὰ προξενήσῃ μἐγαν ὄλεθρον, ὡσὰν ὁποῦ οἱ Ἀγαρηνοὶ ἧσαν κατὰ τῶν χριστιανῶν ἐξηγριωμένοι, ἀπὸ τὴν οἰκοδομὴν τῆς νέας Ἐκκλησίας, καὶ ἀπὸ τὸ μαρτύριον τοῦ Νέου Γεωργίου, ὁποῦ ἤδη πρὸ ὀλίγου, ἤτοι τὸν Ἀπρίλιον μῆνα ἔγινε· καὶ ἧσαν ἕτοιμοι, ἐὰν λάβωσι μικρὰν ἀφορμὴν, καὶ τὴν Ἐκκλησίαν νὰ κρεμνίσουν, καὶ ἄλλα πολλὰ κακὰ νὰ κάμουν εἰς τοὺς χριστιανούς. Ἔκαμεν ὑπακοὴν εἰς τοὺς λόγους τοῦ πνευματικοῦ, ἀλλὰ μὲ λύπην του μεγάλην, πὼς δὲν ἐπέτυχε τὸν σκοπόν του, κατὰ τὸν πόθον του· ὅθεν ἐγύρισε πάλιν εἰς τὴν Χίον, μὲ στερεὰν ἀπόφασιν ἐδῶ νὰ λάβῃ τὸ ποθούμενον τέλος.
Ἐδῶ ἐρχόμενος, ἔδειξεν ὁ εὐλογημένος μεγάλην φρόνησιν, ὅτι ἐπειδὴ ἔκαμε ἀπόφασιν νὰ παῤῥησιασθῇ, διὰ νὰ μὴ προξενήσῃ τίποτε κακὸν εἰς κᾀνένα χριστιανὸν, δὲν ἐπῆγεν εἰς ὀσπήτιον κᾀνενὸς ἀπὸ τοὺς πρότερους φίλους του, οὐδὲ φανερὰ συνανεστράφη μὲ κᾀνένα του γνώριμον, ἀλλὰ μόνο εἰς ἕνα ἀπόκρυφον τόπον ἐστάθη, καὶ τὸ πρωΐ , ὁποῦ ἐξημέρωνε Κυριακὴ, ἐπῆγεν εἰς μίαν παράμερον Ἐκκλησίαν, καὶ ἤκουε τὸν ὄρθρον καὶ τὴν Λειτουργίαν, καὶ ἐκοινώνησε τὰ Ἄχραντα Μυστήρια. Τὴν ἀκόλουθον νύκτα, ὁποῦ ἐξημέρωνε ἡ Δευτέρα δύω ἀδελφοὶ ἱερωμένοι, μὲ τοὺς ὁποίους εἶχε λάβῃ τὸ πρότερον στενὴν γνωριμίαν, τὸν ἔκραξαν μυστικὰ εἰς τὸ κελλίον των, καὶ οὗτοι ἐβάλθησαν, ἄν ἧτον τρόπος, νὰ τὸν ἐμποδίσουν ἀπὸ τὸ ἐπιχείρημα τοῦ Μαρτυρίου, λέγοντές του οὕτως: Ἀδελφὲ μὴ λυπῆσαι, πῶς δὲν ἐπέτυχες τὸ ποθούμενόν σου· ὁ Θεὸς ὁποῦ ἐρευνᾷ τὰ βάθη τῶν καρδιῶν, ἠξεύρει τὸν πόθον σου, καὶ σὲ ἀνταμείβει, ὡσὰν καὶ νὰ ἐτελείωσες καὶ μὲ τὸ ἔργον τὸ Μαρτύριον, καὶ τῶρα ἐσὺ βέβαια εἷσαι Μάρτυς τῇ προαιρέσει. Καὶ λοιπὸν, ἄν θελήσῃς νὰ σταθῇς ἔως αὐτοῦ, ἱκανῶς ἐπλήρωσας τὸ χρέος σου· καὶ εἰς τὸ ἐξῆς ἄλλο δὲν σοῦ χρειάζεται, παρὰ νὰ φυλάττῃς ἀκριβῶς τὰς ἐντολὰς τοῦ Θεοῦ· καὶ ἄν θέλῃς, ἠμπορεῖς νὰ ὑπάγῃς εἰς τὸ Ἁγιον Ὅρος, καὶ ἐκεῖ νὰ ζήσῃς μὲ ἡσυχίαν, μίαν ἁγίαν ζωήν. Αὐτὰ καὶ τὰ τοιαῦτα τοῦ εἶπον ἐκεῖνοι οἱ ἀδελφοί· ἀλλ᾿ ἐκεῖνος ὁ μακάριος, μάλιστα ᾐσθάνετο, ὁποῦ ἀπὸ τὴν ἀποτυχίαν ἐκείνην, ἤναψε μέσα εἰς τὴν καρδίαν του περισσότερον ἡ φλόγα τοῦ θεϊκοῦ πόθου, καὶ τοὺς ἀπεκρίθη: Μὴ γένοιτο ἀδελφοὶ, μὴ γένοιτο νὰ σταθῶ ἕως αὐτοῦ· δυστυχία μου εἶναι, καὶ ζημία ἐσχάτη, νὰ σταθῶ ἕως αὐτοῦ. Νὰ ἀποθάνω, νὰ ἀποθάνω διὰ τὸν Ἰησοῦν μου· τὴν ἀνομίαν μου ἐγνώρισα, καὶ τὴν ἀμαρτίαν μου οὐκ ἐκάλυψα, καὶ θέλω νὰ τὴν ἐξαλείψω μὲ τὸ αἷμα μου ἂν ἔχουν νὰ μοῦ κάμουν, καὶ τοῦ Πέρσου Ἰακώβου τὰ κολαστήρια, ὁλα εἶμαι ἔτοιμος νὰ τὰ δεχθῶ, διὰ τὴν ἀγάπην τοῦ Σωτῆρός μου. Λοιπὸν έπέρασαν τὸ πλέον τῆς νυκτὸς, μὲ λόγους ψυχοφελεῖς, μὲ ᾄσματα πνευματικὰ, καὶ μὲ διηγήματα μαρτυρικά· εἶτα εἶπον τὸ ἀπόδειπνον. Μετὰ τὸ ἀπόδειπνον, ἀνέγνωσε μόνος ἐκεῖνος τὴν ἀκολουθίαν τῆς ἱερᾶς Μεταλήψεως, μὲ κατάνυξιν καὶ δάκρυα καὶ μὲ πολλὰς μετανοίας ὕστερον, ἀπὸ τὰς ὁποίας ἐκουράσθη, καὶ ἐκάθισε, καὶ τὸν ἥρπασεν ὀλίγος ὕπνος. Καὶ ἐκεῖ, ἰδοὺ τοῦ ἐφάνη ἕνας ὡραιότατος νεανίας, καὶ τὸν εἶπεν: Ἤγγικεν ἡ τοῦ θείου δαψιλής· καὶ μὲ τὸν λόγον τοῦτον εὐθὺς ἐξύπνησε. Καὶ εἰσελθόντες καὶ οἱ τρεῖς εἰς τὴν Ἐκκλησίαν, ἀνέγνωσαν τὴν ἀκολουθίαν τοῦ Ὄρθρου, εἶτα κοινωνήσας τὰ Ἄχραντα Μυστήρια, καὶ ἐφοδιασθεὶς καλῶς μὲ τὴν θεϊκὴν δύναμιν, εὐξαμένων ἐπ᾿ αὐτῷ καὶ τῶν ἀδελφῶν, καὶ ἀποχαιρετίσας αὐτοὺς, ἐξῆλθε πάλιν μυστικῶς, ὀλίγης ἔτι σκοτίας οὔσης. Εὐρὼν δὲ καθ᾿ ὁδὸν μίαν Ἐκκλησίαν ἀνοικτὴν ἐν ᾗ ἐτελεῖτο λειτουργία, ἐμβῆκε μέσα καὶ μετὰ τὴν ἀπόλυσιν, σταθεὶς ἐνώπιον τῆς Δεσποτικῆς Εἰκόνος προσηύξατο θερμῶς· καὶ μετὰ τὸ τέλος, ἐπέφερε τὰ προφητικὰ ταῦτα: Ὡς πρόβατον ἐπὶ σφαγὴν ἤχθη καὶ ὡς ἄμνὸς ἄκακος, ἐναντίον τοῦ κείροντος αὐτὸν ἄφωνος. Ἔπειτα ἐξελθὼν, ἀπῆλθεν εἰς τὀπον παράμερον, καὶ ἐκεῖ ἐστάθη εὐχόμενος, ἕως νὰ ἀνοίξῃ τὸ κριτήριον, ὁ λεγόμενος Μεχκεμὲς, καὶ τοῦτο μαθὼν ἔδραμε σπουδαστικά. Φθάσας εἰς τὴν πόρταν, ἐστάθη καὶ ἔκαμε πρῶτον τρεῖς μεγάλους Σταυροὺς εἰς τὸν ἑαυτόν του, ὕστερον ἐμβῆκε μέσα· ἐμβαίνων ἡρώτησεν ἕνα τῆς αὐλῆς: Ποῦ εἷναι ὁ Κριτής; Καὶ τὸν ἔφερεν ἐκεῖνος εἰς τὸν Κριτήν.
Ὁ Κριτὴς τὸν ἠρώτησε: Τί θέλεις; Τί ζητεῖς;
Ἀπεκρίθη ὁ Μάρκος: Ἐγὼ, ἤμην χριστιανὸς, Μάρκος τὸ ὄνομά μου· κατάγομαι ἀπὸ τὴν Θεσσαλονίκην· ἐγεννήθηκα εἰς τὴν Σμύρνην ἀπὸ γονεῖς χριστιανούς. Πρὸ χρόνων ἱκανῶν, ἔπαθον τύφλωσιν εἰς τὸν νοῦν, καὶ ἠρνήθην, φεῦ! τὴν πίστιν μου τὴν ἁγίαν, καὶ ἐδέχθην τὴν ἐδικήν σας τὴν βρωμεράν. Ὕστερον μὲ ἠλέησεν ἡ χάρις τοῦ Θεοῦ, καὶ ἤνοιξα τοὺς ὀφθαλμοὺς τῆς ψυχῆς μου, καὶ ἐγνώρισα τὴν πλάνην εἰς τὴν ὁποίαν ἔπεσα. Ὅθεν ἦλθον σήμερον ἐδῶ διὰ νὰ ὁμολογήσω, πῶς ἔσφαλα, ὁποῦ ἄφησα τὸ φῶς, καὶ ἠκολούθησα τὸ σκότος. Καὶ ταῦτα λέγων εὔγαλεν ἀπὸ τὸν κόρφον του ἕνα Σταυρὸν, καὶ τὸν ἠσπάσθη λέγων: Αὕτη εἶναι ἡ πίστις ἡ ἀληθινὴ, καὶ Θε[ον ἀληθινὸν ὁμολογῶ, καὶ Ποιητὴν ὅλου τοῦ κόσμου, τὸν Ἰησοῦν Χριστὸν, ὁποῦ κατεδέχθη, καὶ ἐσταυρώθη ὡς ἄνθρωπος διὰ τὰς ἁμαρτίας μου, καὶ ἀποβάλλω ὡς ψευδῆ καὶ ἀπατηλὴν τὴν ἐδικὴν σας θρησκείαν καθὼς ἀποβάλλω καὶ ῥίπτω τοῦτο, ὁποῦ εἶναι τὸ σημάδι τῆς πλάνης ταύτης. Καὶ ἐν ταυτῷ ἔῤῥιψε κατὰ γῆς τὸ σαρίκι ὁποῦ ἐφόρει εὶς τὴν κεφαλὴν, καὶ ἀντ᾿ ἐκείνου ἐφόρεσεν ἕνα σκοῦφον ἁγιορείτικον.
Ἐξεπλάγησαν ταῦτα ἀκούσαντες, ὅ,τε ὁ Κριτὴς, καὶ ὅσοι εὑρέθησαν παρόντες· καὶ ὡς τόσον ὁ Κριτὴς ἀποκριθεὶς ἠρώτησε τὸν Μάρτυρα: Τί εἶναι αὐτὰ ὁποῦ λέγεις ἄνθρωπε; Εὐγῆκες ἀπὸ τὸν νοῦν σου;
Ἀπεκρίθη ὁ Μάρτυς: Ὄχι, πολλὰ καλὰ ἔχω τὸν νοῦν μου, καὶ διὰ τοῦτο ὁμολογῶ πῶς ἐπλανήθην.
Μήπως εἶσαι μεθυσμένος;
Εἶμαι μάλιστα καὶ ὁλονήστικος.
Στοχάσου καλὰ, διὰ τὶ ἀκολουθεῖ νὰ πάθῃς πολλὰ, καὶ τέλος πάντων καὶ θάνατον.
Καὶ ἄμποτε, ἐγὼ διὰ τοῦτο ἥλθον, καὶ ἕτοιμος εἶμαι νὰ πάθω διὰ τὸν Χριστόν μου, ὅσα κολαστήρια μοῦ κάμετε.
Ὅ,τι θέλεις ζήτησαι ἀπὸ λόγου μου, καὶ εἶμαι ἕτοιμος νὰ σοὶ κάμω ὅ,τι μὲ ζητήσῃς.
Ἐγὼ, μίαν χάριν ζητῶ ἀπὸ λόγου σου, νὰ μὲ στείλῃς εἰς τὸν Ἰησοῦν μου Χριστόν. Τοῦτο ζητῶ, καὶ διψῶ, καὶ ποθὼ, νὰ χύσω τὸ αἷμα μου διὰ τὸν Ἰησοῦν μου τὸν Πλάστην μου, διότι τὸν ἐλύπησα πολὺ μὲ τὴν ἄρνησίν μου. Καὶ αὐτὰ δὲν τὰ ἔλεγε μὲ φωνὴν τρομασμένην, ἀλλὰ μὲ φωνὴν γενναίαν, μὲ τόνον πολὺν, μὲ παῤῥησίαν μεγάλην, μὲ φρόνημα παντελῶς ἄφοβον καὶ ἀκατάπληκτον, ὥστε ὁποῦ ὅλους ἐξέπληξε.
Λοιπὸν ὁ Κριτὴς τὸν παρέδωκεν εἰς τὸν Μουζοὺρ Ἀγᾶν νὰ τὸν φέρῃ εἰς τὴν φυλακήν· οἱ δὲ ὑπηρέται παραλαβόντες αὐτὸν, εἰς τὸν δρόμον ὅλον τὸν ἔλεγον: Ἄνθρωπε, ἔλα εἰς τὸν ἑαυτόν σου, καὶ ὅ,τι χρειάζεται νὰ σοὶ δώσωμεν, καὶ ἄσπρα καὶ φορέματα.
Αὐτὰ ὅλα εἶναι φθαρτὰ καὶ μάταια, καὶ ἂς ἦναι διὰ λόγου σας, ἐγὠ ἄλλο δὲν ζητῶ ἀπὸ λόγου σας, παρὰ νὰ μὲ στείλετε μὶαν ὥραν προτήτερα εἰς τὸν Χριστόν μου.
Λοιπὸν τὸν ἔβαλαν εἰς τὴν φυλακὴν, καὶ τοὺς πόδας του εἰς τὸ τουμπροῦκι. Εἶχεν ὁ μακάριος φωνὴν μελωδικὴν, καὶ πολλὰ ἀρεστήν, καὶ συχνὰ ἐσυνήθιζε νὰ ψάλλῃ εἱρμοὺς καὶ τὰ παρόμοια· ὅθεν καὶ τότε κυριευθεὶς ἀπὸ θείαν κατάνυξιν, καὶ πνευματικὴν χαρὰν, ὁποῦ τὸν ἠξίωσεν ὁ Κύριος νὰ πάσχῃ ὑπὲρ τοῦ θείου του ὀνόματος, ἤρχισεν καὶ ἔψαλλεν ὕμνους τῆς Κυρίας Θεοτόκου, λέγων συχνὰ καὶ τὸ: Δόξα Σοι, ὁ Θεός.. Ὁ Σούμπασις ὁποῦ ἐκάθητο ἔξω ἀπὸ τὴν φυλακὴν μὲ τοὺς κολινζίδες, ἦτον ἄνθρωπος κακόγνωμος καὶ ὑπερήφανος, δὲν ὑπέφερεν ὡς ἄλλη ἀσπὶς, νὰ ἀκούῃ τὴν γλυκύτατην ψαλμωδίαν τοῦ Μάρτυρος, ὥσὰν νὰ μὴν ἦτον εἰς φυλακὴν, ἀλλ᾿ ὡσὰν νὰ εὑρίσκετο εἰς κᾀνὲν χαροποιὸν συμπόσιον, ὅθεν ἀνοίγει μὲ θυμὸν τὴν φυλακὴν, καὶ, μπρὲ μουρτάτη, τὸν λέγει, τραγωδεῖς; Ἔπειτα ἀνοίξας τὸ κούτζουρον, ἤνοιξε καὶ τὰ σκέλη τοῦ Μάρτυρος εἰς τόσον, ὁποῦ παρέκει δὲν ἦτον δυνατὸν, καὶ ἐκεῖ μὲ βίαν πολλὴν ἔκλεισεν ὁ ἀλιτήριος τοὺς ἁγίους του πόδας. Τοῦτο κατὰ τὴν γνώμην ἑνὸς ἰατροῦ, καὶ καθὼς εἶναι δυνατὸν νὰ τὸ καταλάβῃ καθεὶς, ἦτον ἄκρα βάσανος, διότι ἔπασχε μεγάλως τὸ καλούμενον ἱερὸν ὀστοῦν. Ἔπειτα μὲ ὅλην του τὴν μανιώδη δύναμιν ἤρχισε νὰ τὸν κτυπᾷ κλοτζίας ὅπου ἔτυχεν, εἰς τὴν κεφαλὴν, εἰς τὸ στῆθος, εἰς τὴν κοιλίαν, εἰς τὸν λαιμόν. Μερικοὶ χριστιανοὶ ἀπὸ φιλομάρτυρα διάθεσιν κινούμενοι, ἔκαμαν τρόπους καὶ ἐμβῆκαν εἰς τὴν φυλακὴν, καὶ ἐκεῖνοι βλέποντες καὶ ἀκούοντες ἀμέσως, ἐδιηγήθησαν ἡμῖν ἅπαντα. Ἐκεῖνοι ἐμέτρησαν καὶ τὰς κλοτζίας τὰς βαρβαρικὰς ὑπὲρ τὰ τριάκοντα, ἀπὸ τὰς ὁποίας ὕστερον, ἠκολούθησε καὶ νὰ πτύῃ αἷμα. Κλοτζὼν ὁ βάρβαρος, τὸν εἶπε: Ἐγὼ μπρὲ, θὰ σοῦ κόψω τὴν κεφαλήν. Εὐχαριστῶ Σοι Κύριέ μου Ἰησοῦ Χριστέ, ὁποῦ μὲ ἠξίωσας νὰ πάσχω διὰ τὸ ὄνομά Σου τὸ Ἅγιον, ἔλεγε μετά κατανύξεως έκεῖνος ὁ μακάριος. Φεύγων δὲ ὁ κατάρατος ἐκεῖνος, εἶπεν ὁ Μάρτυς εἰς τοὺς παρόντας: Ἠκούσατε ἀδελφοὶ, τί ἐφοβέρισεν οὗτος ὁ ἀσεβής; Αὐτὸς δὲν μοῦ κόπτει τὴν κεφαλὴν, ἀλλὰ αὐτοῦ θὰ κοποῦν τὰ ποδάρια. Τί δὲ ἐννοοῦσεν ὁ Μάρτυς κόψιμον τῶν ποδῶν· ἔτι μένει ἄδηλον. Ἔπειτα πάλιν ἔψαλλεν: Δόξα Σοι ὁ Θεὸς, δόξα Σοι Ποιητὰ τοῦ παντός.
Μετὰ τοῦτο ἐμβῆκεν εἰς τὴν φυλακὴν εἶς ἄνθρωπος τοῦ Κριτοῦ, καὶ ἠρώτησε τὸν Μάρτυρα: Ἐσὺ εἶσαι ὁποῦ ἠρνήθης τὴν πίστιν μας;
Ἐγὼ εἶμαι, καὶ ἀναθεματίζω καὶ ἐσὲ, καὶ τὸν ἀρχηγὸν τῆς πλάνης σας.
Μπρὲ ντελὴ, καὶ ἀχαμνὴ εἶναι ἡ ἐδική μας πίστις;
Κακὰ καὶ ψυχρὰ νὰ γενῇς, καὶ σὺ, καὶ ἡ πίστις σας, καὶ ὁ ἀρχηγὸς τῆς πίστεως σας.
Καὶ οὕτως ἐκεῖνοι μὲν ὑβρίζοντες ἀνεχώρησαν, ὁ δὲ Μάρτυς πάλιν εὐχαρίστει καὶ ἐδόξαζε τὸν Θεὸν, μὲ πολλὴν καὶ μεγάλην κατάνυξιν, δεόμενος καὶ παρακαλῶν ἀκατάπαυστα τὴν ἀγαθότητά Του, νὰ τὸν ἀξιώσῃ νὰ τελειώσῃ τὸν ποθούμενόν του ἀγῶνα τὸ ὀγλιγωρότερον.
Τὴν Δευτέραν πρὸς τὸ ἑσπέρας, ἐφοβέρισεν ὁ Σούμπασις νὰ τοῦ κάμῃ βασάνους δεινὰς καὶ χαλεπάς, τὰς ὁποίας ἀκούσαντες οἱ ἐντὸς χριστιανοί, συμπαθείᾳ κινούμενοι, παρεκάλουν μετὰ δακρύων τὸν Ἅγιον Θεὸν, νὰ τὸν ἐνδυναμώσῃ ἄνωθεν. Τὸ δὲ αἴτιον ὁποῦ τὸν ἐκίνησε νὰ κάμῃ ἐκείνους τοὺς φοβερισμοὺς δὲν ἦτον τόσον ὁ ζῆλος τῆς βδελυρᾶς του θρησκείας, ὅσον διότι ἐρεθίσθη ἀπὸ τὸν ἔλεγχον, ὁποῦ τὸν ἔκαμε ὁ Μάρτυς λέγων εἰς αὐτόν: Ἐμένα λέγεις μουρτάτην, διότι ἠρνήθην τὴν μυσαρὰν θρησκείαν τῶν Ἀγαρηνῶν, καὶ δὲν εἶσαι σὺ μουρτάτης, ὁποῦ ἠρνήθης τὴν ἁγίαν σου πίστιν, καὶ ὅλον ἕνα στέκεις καὶ ὑπερμαχεῖς, διὰ τὴν σκοτεινὴν καὶ βρωμερὰν αὐτὴν, ὁποῦ ἐπροτίμησες, καὶ δὲν ἔρχεσαι εἰς αἴσθησιν ταλαίπωρε; Δὲν ἔλεγον τὸν πατέρα σου Δημήτριον, καὶ τὴν μητέρα σου Ἀγγελοῦν;
Αὐτὴ ὡς τόσον ἡ βουλὴ τοῦ ἀσεβοῦς, δὲν ἐσυγχώρησεν ὁ ἀγωνοθέτης Θεὸς, νὰ βαλθῇ εἰς πρᾶξιν, διότι ἐμποδίσθη ἀπὸ κάποιαν ἄλλην περίστασιν. Ὁ δὲ Μάρτυς, ὅλην τὴν νύκτα τῆς Τρίτης εὑρίσκετο εἰς μεγάλην κατάνυξιν, καὶ ὅλον ἔψαλλεν εἰρμοὺς καὶ τροπάρια. Ἔπειτα λέγει εἰς ἕνα νεανίαν, ὁποῦ ἦτο πλησίον του, (ὅστις ἦτον ἀπὸ ἐκείνους ὁποῦ ἑκουσίως ἐμβῆκαν): Παιδί μου Χαραλάμπη, ἠξεύρεις τὸ τροπάριον, τὸ «χθὲς συνεθαπτόμην Σοι Χριστὲ»; Τὸ ἠξεύρω, ἀπεκρίθη ὁ νέος· λέγε μοι αὐτό, τῷ εἶπεν· ἔλεγεν ὁ Χαραλάμπης, καὶ ἔψαλλεν ὁ Μάρτυς. Εἶτα εἶπε: Ψάλλε το καὶ σύ, καὶ τὸ ἔψαλλε καὶ ἐκεῖνος. Καὶ πάλιν ὁ εὐλογημένος παρεκάλει τὸν Κύριον, καὶ ἔλεγε: Τάχυνον Κύριέ μου, τάχυνον Σὲ παρακαλῶ. Ἄχ, ἄχ, πότε καὶ πότε νὰ τελειώσω τὸν προκείμενον ἀγῶνά μου, καὶ νὰ ἔλθω εὶς τὴν Βασιλείαν Σου.
Πρὸς τὰ ἐξημερώματα τῆς Τρίτης, τὸν ἥρπασεν εἷς λεπτὸς ὕπνος, καὶ ἰδοὺ βλέπει τρῖς νέους ὡραιοτάτους, χρυσοστολοσμένους, καβαλλαραίους ἐπάνω εἰς τρία ἄλογα εὔμορφα καὶ καλοστολισμέν, καὶ οὗτοι ἔσυρον κατόπι των ἄλλο ἓν ἄλογο παρόμοιον κατὰ τὴν ὡραιότητα καὶ τὸν στολισμὸν μὲ τὰ τρία, χωρὶς καβαλλάρην, καὶ τοῦ ἐφάνη, πῶς τὸ ἐκάθισαν ἐπάνω εἰς ἐκεῖνο. Καὶ ἐκεῖνοι μὲν ἐπήγαιναν ἐμπρὸς, αὐτὸς δὲ κατόπιν εἰς ἐκείνους, καὶ τὸν ἐφώναζον ἐκεῖνοι: Γειά σου, ὀγλίγωρα, κάμε νὰ μᾶς φθάσῃς. Καὶ μὲν τοῦτο ἐξύπνησεν ὄλος γεμάτην ἀπὸ χαρὰν, καὶ ἐδιηγήθη εἰς τοῦς παρόντας τὸ ὅραμα· καὶ ὄλοι καλῶς ἔκριναν, ὅ,τι Μάρτυρες ἦσαν οἱ φανέντες, καὶ ἐκάλουν οἱ ὅμοιοι τὸν ὅμοιον. Ἀλλὰ καὶ ποῖοι τάχα νὰ ἦσαν; ἥθελεν ἀπορήσει τις· καὶ λέγομεν εἰκαστικῶς, ὅτι ἴσως νὰ ἦτον ὁ Πολύδωρος ἀπὸ τὸ Κουσάντασι, καὶ ὁ Νικήτας, καὶ ὁ Νικόλαος οἱ ἐν Χίῳ μαρτυρήσαντες. Ὅτι καὶ τῶν τριῶν τούτων τὰς εἰκόνας καὶ τὰ Ἅγια λείψανα αὐτῶν προσεκύνησε, καὶ τοὺς ὁφθαλμούς του ἐπέθηκεν ἐπάνω εἰς αὐτὰ, παρακαλῶν αὐτοὺς θερμῶς νὰ τὸν λάβουν εἰς τὴν συνοδίαν των. Ὅθεν καὶ θαῤῥούντων λέγομεν, ὅτι βέβαια ἐκεῖνοι ἦσαν, καὶ ἦλθον, καὶ ἔβαλον θάῤῥος καὶ ἰσχὺν εὶς τὴν καρδίαν του.
Τῆ ἐξῆς ἡμέρᾳ, ὁποῦ ἦτον ἡ Τρίτη τῆς ἑβδομάδος, ὕστερον ἀπὸ τὸ γεῦμα, ἐφέρθη ἐκ προστάγματος τοῦ Κριτοῦ εἰς δευτέραν ἐξέτασιν· οἱ ὑπηρέται τοῦ σκότους ὁποῦ ἐστάλησαν διὰ νὰ φέρουν, ἔδειξαν τὴν συνηθισμένην των βαρβαρότητα· τὸν ἥρπασαν μὲ ἀγριότητα, τὸν ἔσυρον, τὸν ἔσπρωχνον μὲ πολλὴν ἀπανθρωπίαν. Εἰς τὸ πέρασμα τοῦ δρόμου ἧτον ἡ Ἐκκλησία τοῦ Ἁγίου Εὐστρατίου, καὶ ὁ Μάρτυς δεικνύων εὐλάβειαν, ἔσκυψε καὶ ἡσπάσθη τὸν τοῖχον τοῦ Ναοῦ· καὶ εὐθὺς ὁ ἀπάνθρωπος Σούμπασις, τὸν ἔσπρωξε δυνατὰ, καὶ ἔπεσε μπρούμητα καὶ ἐτραυματίσθη· ἔπειτα μὲ ἓν χοντρόξυλον τὸν ἐκτύπα ἀνηλεῶς μὲ ὅλην του τὴν δύναμιν, ὅπου ἔφθανεν ὁ βάρβαρος, εὀς ὅλον τὸ διάστημα τοῦ δρόμου, ὁποῦ δὲν ἧτον ὀλίγον, καὶ κακῶς ἔπασχε τὸ ἀρνίον τοῦ Χριστοῦ, χωρὶς νὰ ἐκβάλῃ οὐδὲ παραμικρὸν λόγον ἀπὸ τὸ στόμα του.
Ἀφ οὗ τὸν παρέστησαν εἰς τὸ κριτήριον, τὸν ἠρώτησεν ὁ Κριτὴς τῆς ἀδικίας: Ἐσυλλογίσθης καλά; Ἧλθες εἰς τὰ λογικά σου; Στοχάσου ὅτι ὕστερον ἀπὸ τὴν τρίτην φορὰν, ἔχει νὰ ἀκολουθήσῃ θάνατος.
Μὲ τὴν χάριν τοῦ Χριστοῦ μου, ἤμην, καὶ εἷμι καλὰ εἰς τὰ λογικά μου, καὶ ἐδῶ ἧλθον διὰ τὸν θάνατον· αὐτὸν ζητῶ, αὐτὸν διψῶ.
Τί ἐννόησας ἀπὸ τὴν ματαίαν αὐτὴν πίστιν;
Ματαία καὶ ψευδὴς εἷναι ἡ ἐδική σας πίστις. Τὸν Χριστόν μου, τὸν Ἰησοῦν μου τὸν γλυκύτατον ποθῶ καὶ ζητῶ.
Ἔχω νἀ σὲ βασανίσω κακά.
Χιλίας βασάνους νὰ μὲ κάμῃς, ἀπὸ τὸν Ἰησοῦν μου δὲν δύναται νὰ μέ χωρίσῃ, μήτε πῦρ, μήτε μάχαιρα, μήτε κᾀμμία ἄλλη βάσανος.
Παιδί μου, μήπως ἔχεις στέρησιν ἀπὸ ῥοῦχα, ἤ ἀπὸ ἄσπρα; Στάσου εἰς τὴν ἐδικήν μας πίστιν, ὁποῦ εἷναι καλή. Δὲν βλέπεις τόσους ἀγάδες, τόσους ἀξιωματικοὺς ἀνθρώπους. Μὲ τὸ νὰ εἶναι ἡ πίστις μὰς καλή, καὶ ἐδῶ εἴμεθα καλά, καὶ ἔχομεν τὸ βασίλειον, καὶ εἰς τὸν παράδεισον καλλίτερα.
Ὁδηγὲ τοῦ σκότους καὶ πάσης ἀνομίας διδάσκαλε, δὲν αἰσχύνεσαι ταλαίπωρε, νά λέγῃς τοιαύτας φλυαρίας; Μία εἶναι ἡ πίστις, τῶν εὐσεβῶν καὶ ὀρθοδόξων χριστιανῶν· τὸν Ἰησοῦν μου Χριστὸν ἐγὼ κῃρύττω Θεὸν ἀληθινὸν καὶ ἐκεῖνον ποθῶ.
Τοιαύτας καὶ ἔτι τοιαύτας ἀποκρίσεις, ἀκούσαντες οἱ παρόντες ἀσεβεῖς ἀπὸ τοῦ καταδίκου τὸ στόμα, ὥρμησαν εὐθὺς κατεπάνω του μὲ ὅλην τὴν μανίαν, καὶ κτυπῶντες καὶ σπρόχνωντες, τὸν ἐγκρέμνισαν ἀπὸ τὴν σκάλα. Καὶ ὁ κατάρατος Σούμπασις, εἰς ὅλον τὸν δρόμον τὸν ἐπήγαινε μὲ πολλοὺς ῥαβδισμοὺς καὶ κολαφισμοὺς εἰς τὴν φυλακὴν. Ἔπειτα τόσον ἤνοιξε τὰ σκέλη τοῦ Μάρτυρος, ὥστε ὁποῦ, μὴν ἠμπορῶν νὰ προσαρμόσῃ μέσα εἰς τὰ χαράκια τοὺς πόδας του, τοὺς ἔκλεισε μὲ πολλὴν βίαν, εἰς τρόπον ὁποῦ κατεπληγώθησαν καὶ κακῶς διεφθάρησαν ἀπὸ τὴν βίαν, καὶ πολλὴν βάσανον καὶ πολλοὺς πόνους μεγάλως ᾐσθάνετο ἐκ τούτου ὁ ἀοίδιμος. Τότε εἶπεν εἰς τὸν Σούμπασιν: Νὰ ἤξευρες ταλαίπωρε ποῦ ὑπάγω, ἤθελες νὰ σηκώσῃς τὸ ξύλον τοῦτο, καὶ νὰ μὲ ἀκολουθῇς. Καὶ τότε πάλιν τὸν ἐκτύπησε πολλὰς κλοτζίας μὲ ὅλην τὴν ἀπανθρωπίαν, εἰς κάθε μέρος τοῦ σώματος, καὶ μὲ πλαγίαν τὴν σπάθην, τὸν κατεσπάθιζε ἀλύπητα. Καὶ ὁ Μάρτυς ἔλεγε: Κτυπᾶτε ὅσον δύνασθε· διὰ τὴν ἀγάπην τοῦ Ἰησοῦν μου, ἔτοιμος εἶμαι νὰ πάθω, ὅσα μὲ κάμετε. Καὶ ὅλον ἕνα, ἐδόξαζε τὸν Θεὸν ὁ μακάριος, λέγων: Δόξα Σοι Βασιλεῦ τοῦ Οὐρανοῦ καὶ τῆς γῆς, ὁποῦ μὲ ἠξίωσας νἀ λάβω διὰ τὸ ὄνομά Σου τὸ Ἅγιον τοιαύτας τρυφάς. Καὶ πάλιν εἰς τόσην κάκωσιν ὁποῦ εὑρίσκετο ἔψαλλε χαρούμενος τοὺς ὕμνους τῆς Κυρίας Θεοτόκου, καὶ τὸ, Παῖδας εὐαγεῖς ἐν τῇ καμίνῳ· καὶ συχνὰ ἔλεγε, δέξαι με Κύριε τὸν ἀρνητήν Σου.
Τὴν Τρίτην πρὸς τὸ ἐσπέρας, ἐμβῆκεν εἰς τὴν φυλακὴν εἷς πολλὰ φιλομάρτυς, (Φραγκούλης τὸ ὄνομά του) ὁ ὁποῖος ἦτο καὶ ὡς οἰκειακὸς τοῦ Μουσελὴν Ἀγᾶ, καὶ οὗτος ὁ χριστιανὸς ἔφερεν ἀσπασμοὺς πρὸς τὸν Ἀθλητὴ τοῦ Χριστοῦ ἐκ μέρους τινῶν φίλων του ἐξαιρέτων, καὶ ὅτι ἐκτενῶς παρακαλοῦν τὸν Θεὸν, νὰ τὸν ἐνδυναμώσῃ νὰ ὑπομείνῃ μέχρι τέλους.
Ὁ Μάρτυς ἀπεκρίθη: Προσκύνησόν μοι ὅλους αὐτοὺς καὶ τοὺς εὐχαριστῶ διὰ τὴν φροντίδα, ὁποῦ ἔχουν διὰ τὴν σωτηρίαν μου, εἰπὲ αὐτοῖς νὰ στέκωνται κακλόκαρδοι, καὶ νὰ μὴ φοβῶνται παντελῶς, ὅτι τὸ μπαϊράκι τοῦ Χριστοῦ τὸ κρατῶ δυνατὰ. Ἀδελφοί, χαίρετε, αὔριον γίνεται ὁ γάμος μου. Καὶ ἐπειδὴ ἐξ αὐτῶν ἔκλαιον, τοὺς ἐπέπληξε καὶ τοὺς ὠνείδισε λέγων πὼς δὲν κάμνουν καλὰ νὰ λυπῶνται καὶ νὰ κλαίουν εἰς τὴν ἐδικήν του χαράν. Ὅτι τότε εἶχον τόπον τὰ δάκρυα, ὅταν ἔτρεχεν εἰς τὴν ὁδὸν τῆς ἀπωλείας, ἀλλὰ τώρα, λέγει, ὁποῦ ὑπάγω νὰ ἀπολαύσω τὸν γλυκύτατόν μουν Ἰησοῦν ποῦ ἀρμόζουν λύπαι καὶ δάκρυα; Αὐτὰ τὰ ἴδια εἷπε καὶ εἰς ἄλλοτε εἰς ἄλλους, καὶ πρὸ τοῦ ἀκόμη νὰ παρασταθῇ εἰς τὸ κριτήριον. Αὐτὰ καὶ τὰ τοιαῦτα εἰπὼν, πάλιν ἠκολούθει νὰ ψάλλῃ τοὺς συνηθισμένους ὕμνους τῆς Θεοτόκου, καὶ τὰ παρόμοια, καὶ ὅλον μόνον ἀπέδιδεν εὐχαριστίας ὁλοψύχως εἰς τὸν Κύριον, ὁποῦ τὸν ἠξίωσε νὰ πάθῃ διὰ τὸ ὄνομά του, παρακαλῶν τὴν ἀγαθότητά Του, νὰ τὸν ἀξιώσῃ νὰ λάβῃ καὶ τὸ ποθούμενον τέλος.
Οὕτω προχωρούσης τῆς νυκτὸς, ἀπεκοιμήθη μικρὸν, καὶ ἰδοὺ τοῦ ἐφάνη, ὡσὰν νὰ εὑρέθησαν ἀντάμα, εἰς κάποιον γνωστὸν μέρος, αὐτὸς καὶ ἡ πνευματική του ἀδελφὴ καὶ τὸ παιδίον. Καὶ ἰδοὺ βλέπει ἕνα ὡραιότατον καὶ λαμπροφόρον νεανίαν, ὅτι ἦλθε καὶ τοὺς ἐσκέπασε καὶ τοὺς τρεῖς μὲ μίαν χρυσῆν σκέπην, καὶ μὲ τοῦτο ἐξύπνησε, καὶ ἐδιηγήθη εἰς τοὺς παρόντας τὸ ὅραμα. Τί δὲ ἐφανέρωνεν ἐκείνη ἡ σκέπη; Νομίζω, ὅτι καθεὶς ἐννοεῖ, πὼς καὶ οἱ τρεῖς ὑποκάτω εἰς τὴν θείαν σκέπην εὑρίσκονται. Ἡμέρας δὲ γενομένης, εὐξάμενος ἐν κατανύξει, καὶ εἰπὼν ὅσα ἤξευρεν, ἔλαβε τὸ ἐφόδιον τοῦ οὐρανίου δρόμου, ἤγουν τὴν θείαν κοινωνίαν τῶν Ἄχράντων Μυστηρίων, διὰ χειρὸς ἑνὸς ἱερέως, ὁποῦ κατὰ τύχην εὑρέθη εἱς τὴν φυλακὴν. Ὅτι εἷς ἀδελφὸς ἱερομόναχος ἔξωθεν ἐφρόντιζε περὶ ταύτης, καὶ τὴν Τρίτην, καὶ τὴν Τετράδην· ὥστε κατὰ σειρὰν ὁ μακάριος καὶ τὴν Κυριακὴν, καὶ τὰ ἑξῆς ἡμέρας, ἐκοινώνει τοῦ θείου Δώρου, ἐνισχυόμενος εἰς τὸν προκείμενον ἀγῶναν ἐντελέστατα. Κοινωνήσας λοιπὸν καὶ εὐχαριστήσας διέμενε προσδοκῶν τὸ κάλεσμα. Οἱ ἀπεσταλμένοι ἀκόμη δὲν εἶχον φθάσει, καὶ αὐτὸς εἶπεν: Ἰδού, ἤγγικεν ἡ ὥρα, ἀδελφοὶ, συγχωρεῖτέ μοι, καὶ εὔχεσθε ὑπὲρ ἐμοῦ· προσκυνήσατέ μοι τὸν δεῖνα, καὶ τὸν δεῖνα ἐξ ὀνόματός μου, τοὺς ὁποίους ἐγνώρισα κατὰ ἀλήθειαν ἀδελφοὺς καὶ πατέρας, καὶ ζητῶ τὰς ἱεράς των εὐχάς.
Ταῦτα ἔτι λέγοντος, οἱ ὑπηρέται τῆς πλάνης φθάσαντες ἤνοιξαν τὴ θύραν, καὶ μὲν τὴν συνηθισμένην των βαρβαρότητα, καὶ θηριώδη ὁρμὴν, τὸν ἐξέβαλον ἀπὸ τὸ κούτσουρον, καὶ πάλιν δέρνοντες, σπρώχνοντες, ὑβρίζοντες, καὶ πᾶν εἶδος θυμοῦ δεικνύοντες, τὸν παρέστησαν ἤδη τρίτον εἰς τὸ κριτήριον. Ἧτον ἡ ὥρα μία, καὶ ἔτι ἄλλην μίαν ὥραν ἐστάθη μέσα εἰς τὸ κριτήριον, ἐπειδὴ περιέμενον καὶ ἄλλους ἀγάδες, καὶ ἐξαιρέτως τὸν Μουφτὴν Ἐφένδην. Ἐδῶ στοχάζομαι διὰ πρᾶγμα χρειῶδες, νὰ παραστήσω τοῦ χριστωνύμου λαοῦ τὴν κλίσιν, τὴν ἀγάπην, τὴν ἐγκάρδιον ζέσιν, ὁποῦ ἔδειξαν εἰς τοῦτον τὸν εὐλογημένον τοῦ Χριστοῦ Μάρτυρα. Ἡ εἴδησις αὕτη, ἤγουν τῆς ὑπὲρ Χριστοῦ τοῦ Μάρκου ἀθλήσεως, κατεκοινολογήθη εἰς ὅλην τὴν πόλιν· ὅθεν πολλοὶ χριστιανοὶ φιλομάρτυρες, εὐθὺς ἀπὸ τὴν πρώ την ἡμέραν, ἤρχισαν νὰ νηστεύουν καὶ νὰ ξηροφαγοῦν, δεόμενοι τοῦ Ἁγίου Θεοῦ, νὰ ἐνισχύσῃ τὸν Ἀθλητήν Του νὰ τελειώσῃ καλῶς τὸν ἀγῶνά του· πολλαὶ Ἐκκλησίαι ἐλειτούργουν ἕνεκα τούτο, καὶ Παρακλήσεις ἔψαλλον πολλοὶ εὐλαβεῖς ἱερεῖς, ὑπὲρ ἐνισχύσεως τοῦ Νέου Ἀθλητοῦ· ὅλοι ἀπλῶς οἱ χριστιανοὶ εὑρίσκοντο μὲ αὐτὴν τὴ φροντίδα, καὶ ὅλων αἱ καρδίαι ἔτρεμον, ἕως νὰ ἰδοῦν τὸ ἐπιθυμητὸν καὶ εὐκταῖον τέλος, τὸ ὁποῖον ἧτον, νὰ νικήσῃ ἡ δύναμις τοῦ Ἐαταυρωμένου, ἐν τῇ ἀσθενείᾳ τῆς σαρκός. Καὶ τοῦτο ἐγένετο τῇ χάριτι τοῦ Χριστοῦ· ὅτι ἀφ᾿ οὗ τέλος πάντων, καὶ τὴν τρίτην ταύτην φορὰν, ὁ Μάρτυς εὐρέθη σταθερὸς καὶ ἁμετάθετος ἀπὸ τὴν καλὴν του ὁμολογίαν, καὶ μὲ τὴν λαμπρὰν καὶ παῤῥησιαστικὴν ἀπόκρισιν τῶν θεοσόφων λόγων του, κατῄσχυν ε τοὺς προστάτας τῆς πλάνης· ἀπελπισθέντες ὁλοτελῶς οἱ δυσσεβεῖς, κοινῇ γνώμῃ τὸν ἔκριναν ἔνοχον θανάτου· ὅθεν ὁ Κριτὴς ἀπεφάσισε νὰ λάβῃ τὸν διὰ ξίφους θάνατον.
Ἐξῆλθε λοιπὸν ὁ ἀριστεὺς ἀπὸ τὸ κριτήριον, θαῦμα ἐξαίσιον, ὅτι ὄχι μόνον δὲν ἐδείκνυε κᾀνὲν σημεῖον σκυνθρωπότητος καὶ φόβου θανάτου εἰς τὸ πρόσωπον, ἀλλὰ μάλιστα καὶ τὸ ἐνάντιον, ὅλος φαιδρὸς, ὅλος χαρούμενος ἐφαίνετο· καὶ ταύτην τὴν κατάστασιν, ὄχι μόνον οὁ ὁμόπιστοι χριστιανοὶ τὴν διηγοῦνται, ἀλλὰ τὴν ἐμαρτύρησαν καὶ αὐτοὶ οἱ ἐχθροὶ τῆς πίστεως, καὶ Φράγκοι καὶ Ἀγαρηνοί. Ἤσαν ὀπίσω δεδεμέναι αἱ χεῖρες του· ἐκρατεῖτο καὶ ἐκ δεξιῶν καὶ ἐξ ἀριστερῶν ἀπὸ τοὺς Τούρκους· ἧσαν καταχαλασμένοι οἱ πόδες του, καὶ ὅλον του τὸ σώμα κατεφθαρμένον καὶ τετραυματισμένον, καὶ ὅμως τόσον ἔσπευδε, καὶ τόσον ἔτρεχε εἰς τὴν σφαγὴν, ὁποῦ τρόπον τινά, ὡσὰν νὰ μὴν ἐπάτει εἰς τὴν γῆν. Ἀληθινὰ, οἷδε καὶ πολέμιος ἀνδρὸς ἀρετὴν θαυμάζειν, κατὰ τὸν Θεολόγον Γρηγόριον· οἱ δήμιοι ὁποῦ τὸν ἐκράτουν ἐμαρτύρησαν τοῦτο τὸ παράδοξον, πλὴν διαστρέψαντες τὴν ἀλήθειαν, εἶπον γὰρ, ὅτι οἱ διάβολοι τὸν ἐπήγαιναν σηκωτὸν εἰς τὸν ἀέρα, τόσον ἔτρεχεν.
Οἱ Χριστιανοὶ, καὶ μὲ ὅλον ὁποῦ κατὰ τὴν συνήθειαν, εἰς τοιοῦτον καιρὸν, εὑρίσκοντο εἰς τὰ ἔξω μέρη, ὅμως καὶ οὕτω πλῆθος πάμπολυ συνήχθησαν εἰς τὴν Ἁγίαν ταύτην θεωρίαν, καὶ ὅλοι ὁμοῦ ηὔχοντο, οἱ περισσότεροι μετὰ δακρύων, ἄλλοι, Κύριε ἐλέησον, λέγοντες· ἄλλοι, Κύριε ἐνδυνάμωσον τὸν δοῦλόν Σου· ἄλλοι, Κατάπεμψον Κύριε, τὴν βοήθειάν Σου εἰς τὸν Μάρτυρά Σου.
Ἡ συνδρομὴ καὶ ἡ ὁρμὴ τοῦ χριστωνύμου τούτου λαοῦ ἐστάθη ἀξιοσημείωτος. Οὔτε ὁ Σούμπασις, οὔτε οἱ κολιντζίδες, οὔτε καὶ αὐτὸς ὁ ἴδιος Μουσελὴμ Ἀγᾶς, ὁποῦ ἔτρεχον κατεπάνω των με ξύλα καὶ μὲ πέτρες, ἠμπόρεσαν νὰ τοὺς διώξουν μακρὰν, ἀλλὰ φεύγοντες ἀπὸ τὸ ἓν μέρος, ἔτρεχον καὶ ἐπλησίαζον ἀπὸ τὸ ἄλλο, καὶ μὲ κάθε τρόπον ἐπήγαιν ον πλησίον διὰ νὰ ἰδοῦν τὴν νίκην, τοῦ ἀοιδίμου Ἀθλητοῦ. Ἀληθινὰ καὶ τυπτόμενοι πολλοὶ, δὲν ἐμακρύνθησαν, ἕως ὁποῦ εἷδον οἱ ὁφθαλμοὶ αὐτῶν τὸν σωτήριον τοῦ Θεοῦ, καὶ ἐδόξασαν ἀπὸ ψυχῆς τὸν ἀγωνοθέτην Χριστόν. Ἀφήνω τὸ πλῆθος ὁποῦ ἧτον ἐπάνω εἰς τὰ πλησίον δώματα, καὶ ἐπάνων εἰς τὰ τειχεῖα τοῦ κάστρου Τοῦρκοι καὶ Ἑβραῖοι, ἀπὸ τὰ ὁποῖα ἔβλεπον ἀκριβῶς ἅπαντα.
Φθάσαντες λοιπὸν εἰς τὸ διωρισμένον τόπον, μακρὰν ἀπὸ τὸ κριτήριον ὡσεὶ λίθου βολήν, έστάθησαν· καὶ ὁ Μάρτυς, ὅλος γεμάτος ἀπὸ φαιδρότητα, καὶ θεοχαρίτωτος, μόνος του, χωρὶς προσταγήν, ἐγονάτισε, καὶ μόνος του ἔσκυψε τὴν κεφαλὴν, καὶ εἷπεν εἰς τὸν τζελάτην: Βοὺρ, καλὰ κτύπα. Ὢ τὴς θαυμασίας σου γενναιότητος λαμπρότατε τοῦ Χριστοῦ Ἀθλητὰ Μάρκε! ὁ τζελάτης κατεβάζει μίαν, καὶ μὲ τὴν μίαν δὲν ἀπετμήθη ἡ κεφαλή, ἀλλὰ, ἢ ἀπὸ ἀγυμνασίαν (διότι σεγίζης ἧτον τοῦ Ἀγᾶ, καὶ ὄχι τζελάτης τὴν τέχνην) ἢ ἀπὸ δειλίαν, πίπτει τὸ σπαθὶ ἀπὸ τὰς χείρας του εἰς τὴν γῆν, καὶ ὁ Μάρτυς πίπτει δίπλα εἰς τὴν γῆν, καὶ μένει ζαρωμένος καὶ ἀκίνητος ἐκεῖ, χωρὶς νὰ ταραχθῇ, χωρὶς νὰ σπαράξῃ καὶ νὰ κινήσῃ ἤ πόδα, ἢ κᾀνὲν ἄλλο μέρος τοῦ σώματος· ὃ καὶ κατὰ ἀλήθειαν παράδοξον. Ὁ τζελάτης ἀρπάζει ἀπ᾿ ἀρχῆς εὐθὺς τὸ σπαθὶ, καὶ ἔτι ἐμπνέοντος τοῦ Μάρτυρος, κατεβάζει ἄλλας ἕξ μὲ πολλὴν ὁγλιγωράδα καὶ μανίαν· καὶ οὕτως ὁ γενναίος καὶ ἀήττητος καὶ πανεύφημος Μάρκος, ἔτυχε τοὺ ποθουμένου του καὶ μακαρίου τέλους, τῇ πέμπτῃ τοῦ Ἰουνίου μνὸς, ἡμέρᾳ Τετάρτῃ τῆς ἑβδομάδος, ὥρᾳ δευτέρᾳ τῆς ἡμέρας, καὶ ἔλαβε παρὰ τοῦ ἀγωνοθέτου Χριστοῦ, τὸν στέφανον τῆς ἀθλήσεως, καὶ συνηριθμήθη μετὰ Ἰακώβου τοῦ Πέρσου, μετὰ Μείρακος τοῦ Αἰγυπτίου, μετὰ Παγχάρεως τοῦ Ῥωμαίου, καὶ πάντων τῶν ὁμοιοπαθῶν, καὶ τὴν ἧτταν λαμπρῶς ἀναπαλαισάντων, καὶ δοξασθέντων, ὡς ὄντως Ἀθλητῶν τῆς ἀληθείας, παρὰ Θεοῦ τοῦ ἀδεκάστου Κριτοῦ τῶν ἁπάντων.
Τίς δὲ ἠμπορεῖ νὰ διηγηθῇ ἱκανῶς τοῦ φιλοχρίστου λαοῦ τὴν χαρὰν καὶ τὴν εὐφροσύνην, ὅταν εἷδον πῶς ἐσάλπισεν ὁ Ἀθλητὴς τὰ νικητήρια; Ὅλοι ὁμοφώνως ἐδόξαζον τὸν Θεόν· ὅλων καὶ ἀνδρῶν καὶ γυναικῶν ἐσκίρτησαν αἱ καρδίαι· πολλοὶ καὶ ἱερεῖς καὶ λαϊκοὶ εἰς ναοὺς ἁγίους εἰσελθόντες, ἔψαλλον ᾄσματα μαρτυρικὰ, καὶ ἀπέδιδον ἐν κατανύξει ψυχῆς εὐχαριστίας εἰς τὸν Θεὸν, ὁποῦ ὕψωσε καὶ ἐμεγάλυνε τὴν ἁγίαν του πίστιν, ἐνώπιον τῶν ἀθέων τυράννων, διὰ τῆς καλῆς καὶ λαμπρᾶς μαρτυρίας τοῦ ἰδίου θεράποντος· καὶ τὸ ἑξῆς τῆς ἡμέρας διεπέρασαν ἀργοὶ, ἑορτὴν τελείαν τελέσαντες, καὶ ἄνδρες καὶ γυναῖκες, διηγούμενοι ἀλλήλοις τὰ τοῦ θείου Μάρτυρος ἀγωνίσματα καὶ κατορθώματα. Ἀλλὰ τάχα ταῦτα μόνον; Ὄχι, ἀλλ᾿ ὑπὸ τοῦ θεῖου πόθου καὶ τῆς εὐλαβείας κινούμενοι, ἐδόθησαν μὲ ἀκράτητον ὁρμήν, εἰς τὴν καλὴν καὶ σωτήριον πραγματείαν· διότι ἡ φιλαργυρία ἡμέρωσε τὴν ἀγριότητα τῶν δημίων, καὶ οἱ χριστιανοὶ διὰ νὰ ἀποκτήσουν τί των μαρτυρικῶν καλῶν, ἄλλοι αἷμα ἐλάμβανον, ἄλλοι τμήματα ἀπὸ τὰ φορέματά του, ἄλλοι μέρη τοῦ μαρτυρικοῦ σώματος, ἀπὸ τὰ σπαθοκομμένα, δίδοντες ἀλύπητα, ὅσα οἱ βάρβαροι ἐζήτουν εἰς κάθε τι, χρήματα· καὶ σχεδὸν σπῆτι χριστιανικὸν δὲν ἔμεινεν, ὁποῦ νὰ μὴν ἔχει μέσα τὸν θεῖον Μάρκον φύλακα, καὶ προστάτην, καὶ ἀντιλήπτορα διὰ τῆς μαρτυρικῆς του χάριτος· τούτου δὲ τὸ ἱερὸν σῶμα, χρήμασι καὶ πάνυ πολλοῖς ἐκέρδησαν οἱ χριστιανοὶ, καὶ εἰς ἱερὸν τόπον αὐτὸ μυστικῶς ἐναπέθεντο. Μαρτυρεῖται δὲ ὑπὸ πάντων, καὶ μηδεὶς ἀναγινώσκων ἀμφιβαλλέτω, ὅτι ὁποῦ ἂν εὑρίσκεται, ἢ μέρος τοῦ τιμίου αἷματος, ἢ μέλος τῶν ἁγίων του σαρκῶν, ἢ τμῆμα τοῦ σαβάνου του, ἢ ἄλλου τινὸς ἱματίου του, ὅλα ἐκπέμπουσιν εὐωδίαν ἄῤῥητον, καὶ ἀσύγκριτον πρὸς πᾶσαν ἄλλην εὐωδίαν κοσμικήν.
Ἐδῶ ἐρχόμενος, ἔδειξεν ὁ εὐλογημένος μεγάλην φρόνησιν, ὅτι ἐπειδὴ ἔκαμε ἀπόφασιν νὰ παῤῥησιασθῇ, διὰ νὰ μὴ προξενήσῃ τίποτε κακὸν εἰς κᾀνένα χριστιανὸν, δὲν ἐπῆγεν εἰς ὀσπήτιον κᾀνενὸς ἀπὸ τοὺς πρότερους φίλους του, οὐδὲ φανερὰ συνανεστράφη μὲ κᾀνένα του γνώριμον, ἀλλὰ μόνο εἰς ἕνα ἀπόκρυφον τόπον ἐστάθη, καὶ τὸ πρωΐ , ὁποῦ ἐξημέρωνε Κυριακὴ, ἐπῆγεν εἰς μίαν παράμερον Ἐκκλησίαν, καὶ ἤκουε τὸν ὄρθρον καὶ τὴν Λειτουργίαν, καὶ ἐκοινώνησε τὰ Ἄχραντα Μυστήρια. Τὴν ἀκόλουθον νύκτα, ὁποῦ ἐξημέρωνε ἡ Δευτέρα δύω ἀδελφοὶ ἱερωμένοι, μὲ τοὺς ὁποίους εἶχε λάβῃ τὸ πρότερον στενὴν γνωριμίαν, τὸν ἔκραξαν μυστικὰ εἰς τὸ κελλίον των, καὶ οὗτοι ἐβάλθησαν, ἄν ἧτον τρόπος, νὰ τὸν ἐμποδίσουν ἀπὸ τὸ ἐπιχείρημα τοῦ Μαρτυρίου, λέγοντές του οὕτως: Ἀδελφὲ μὴ λυπῆσαι, πῶς δὲν ἐπέτυχες τὸ ποθούμενόν σου· ὁ Θεὸς ὁποῦ ἐρευνᾷ τὰ βάθη τῶν καρδιῶν, ἠξεύρει τὸν πόθον σου, καὶ σὲ ἀνταμείβει, ὡσὰν καὶ νὰ ἐτελείωσες καὶ μὲ τὸ ἔργον τὸ Μαρτύριον, καὶ τῶρα ἐσὺ βέβαια εἷσαι Μάρτυς τῇ προαιρέσει. Καὶ λοιπὸν, ἄν θελήσῃς νὰ σταθῇς ἔως αὐτοῦ, ἱκανῶς ἐπλήρωσας τὸ χρέος σου· καὶ εἰς τὸ ἐξῆς ἄλλο δὲν σοῦ χρειάζεται, παρὰ νὰ φυλάττῃς ἀκριβῶς τὰς ἐντολὰς τοῦ Θεοῦ· καὶ ἄν θέλῃς, ἠμπορεῖς νὰ ὑπάγῃς εἰς τὸ Ἁγιον Ὅρος, καὶ ἐκεῖ νὰ ζήσῃς μὲ ἡσυχίαν, μίαν ἁγίαν ζωήν. Αὐτὰ καὶ τὰ τοιαῦτα τοῦ εἶπον ἐκεῖνοι οἱ ἀδελφοί· ἀλλ᾿ ἐκεῖνος ὁ μακάριος, μάλιστα ᾐσθάνετο, ὁποῦ ἀπὸ τὴν ἀποτυχίαν ἐκείνην, ἤναψε μέσα εἰς τὴν καρδίαν του περισσότερον ἡ φλόγα τοῦ θεϊκοῦ πόθου, καὶ τοὺς ἀπεκρίθη: Μὴ γένοιτο ἀδελφοὶ, μὴ γένοιτο νὰ σταθῶ ἕως αὐτοῦ· δυστυχία μου εἶναι, καὶ ζημία ἐσχάτη, νὰ σταθῶ ἕως αὐτοῦ. Νὰ ἀποθάνω, νὰ ἀποθάνω διὰ τὸν Ἰησοῦν μου· τὴν ἀνομίαν μου ἐγνώρισα, καὶ τὴν ἀμαρτίαν μου οὐκ ἐκάλυψα, καὶ θέλω νὰ τὴν ἐξαλείψω μὲ τὸ αἷμα μου ἂν ἔχουν νὰ μοῦ κάμουν, καὶ τοῦ Πέρσου Ἰακώβου τὰ κολαστήρια, ὁλα εἶμαι ἔτοιμος νὰ τὰ δεχθῶ, διὰ τὴν ἀγάπην τοῦ Σωτῆρός μου. Λοιπὸν έπέρασαν τὸ πλέον τῆς νυκτὸς, μὲ λόγους ψυχοφελεῖς, μὲ ᾄσματα πνευματικὰ, καὶ μὲ διηγήματα μαρτυρικά· εἶτα εἶπον τὸ ἀπόδειπνον. Μετὰ τὸ ἀπόδειπνον, ἀνέγνωσε μόνος ἐκεῖνος τὴν ἀκολουθίαν τῆς ἱερᾶς Μεταλήψεως, μὲ κατάνυξιν καὶ δάκρυα καὶ μὲ πολλὰς μετανοίας ὕστερον, ἀπὸ τὰς ὁποίας ἐκουράσθη, καὶ ἐκάθισε, καὶ τὸν ἥρπασεν ὀλίγος ὕπνος. Καὶ ἐκεῖ, ἰδοὺ τοῦ ἐφάνη ἕνας ὡραιότατος νεανίας, καὶ τὸν εἶπεν: Ἤγγικεν ἡ τοῦ θείου δαψιλής· καὶ μὲ τὸν λόγον τοῦτον εὐθὺς ἐξύπνησε. Καὶ εἰσελθόντες καὶ οἱ τρεῖς εἰς τὴν Ἐκκλησίαν, ἀνέγνωσαν τὴν ἀκολουθίαν τοῦ Ὄρθρου, εἶτα κοινωνήσας τὰ Ἄχραντα Μυστήρια, καὶ ἐφοδιασθεὶς καλῶς μὲ τὴν θεϊκὴν δύναμιν, εὐξαμένων ἐπ᾿ αὐτῷ καὶ τῶν ἀδελφῶν, καὶ ἀποχαιρετίσας αὐτοὺς, ἐξῆλθε πάλιν μυστικῶς, ὀλίγης ἔτι σκοτίας οὔσης. Εὐρὼν δὲ καθ᾿ ὁδὸν μίαν Ἐκκλησίαν ἀνοικτὴν ἐν ᾗ ἐτελεῖτο λειτουργία, ἐμβῆκε μέσα καὶ μετὰ τὴν ἀπόλυσιν, σταθεὶς ἐνώπιον τῆς Δεσποτικῆς Εἰκόνος προσηύξατο θερμῶς· καὶ μετὰ τὸ τέλος, ἐπέφερε τὰ προφητικὰ ταῦτα: Ὡς πρόβατον ἐπὶ σφαγὴν ἤχθη καὶ ὡς ἄμνὸς ἄκακος, ἐναντίον τοῦ κείροντος αὐτὸν ἄφωνος. Ἔπειτα ἐξελθὼν, ἀπῆλθεν εἰς τὀπον παράμερον, καὶ ἐκεῖ ἐστάθη εὐχόμενος, ἕως νὰ ἀνοίξῃ τὸ κριτήριον, ὁ λεγόμενος Μεχκεμὲς, καὶ τοῦτο μαθὼν ἔδραμε σπουδαστικά. Φθάσας εἰς τὴν πόρταν, ἐστάθη καὶ ἔκαμε πρῶτον τρεῖς μεγάλους Σταυροὺς εἰς τὸν ἑαυτόν του, ὕστερον ἐμβῆκε μέσα· ἐμβαίνων ἡρώτησεν ἕνα τῆς αὐλῆς: Ποῦ εἷναι ὁ Κριτής; Καὶ τὸν ἔφερεν ἐκεῖνος εἰς τὸν Κριτήν.
Ὁ Κριτὴς τὸν ἠρώτησε: Τί θέλεις; Τί ζητεῖς;
Ἀπεκρίθη ὁ Μάρκος: Ἐγὼ, ἤμην χριστιανὸς, Μάρκος τὸ ὄνομά μου· κατάγομαι ἀπὸ τὴν Θεσσαλονίκην· ἐγεννήθηκα εἰς τὴν Σμύρνην ἀπὸ γονεῖς χριστιανούς. Πρὸ χρόνων ἱκανῶν, ἔπαθον τύφλωσιν εἰς τὸν νοῦν, καὶ ἠρνήθην, φεῦ! τὴν πίστιν μου τὴν ἁγίαν, καὶ ἐδέχθην τὴν ἐδικήν σας τὴν βρωμεράν. Ὕστερον μὲ ἠλέησεν ἡ χάρις τοῦ Θεοῦ, καὶ ἤνοιξα τοὺς ὀφθαλμοὺς τῆς ψυχῆς μου, καὶ ἐγνώρισα τὴν πλάνην εἰς τὴν ὁποίαν ἔπεσα. Ὅθεν ἦλθον σήμερον ἐδῶ διὰ νὰ ὁμολογήσω, πῶς ἔσφαλα, ὁποῦ ἄφησα τὸ φῶς, καὶ ἠκολούθησα τὸ σκότος. Καὶ ταῦτα λέγων εὔγαλεν ἀπὸ τὸν κόρφον του ἕνα Σταυρὸν, καὶ τὸν ἠσπάσθη λέγων: Αὕτη εἶναι ἡ πίστις ἡ ἀληθινὴ, καὶ Θε[ον ἀληθινὸν ὁμολογῶ, καὶ Ποιητὴν ὅλου τοῦ κόσμου, τὸν Ἰησοῦν Χριστὸν, ὁποῦ κατεδέχθη, καὶ ἐσταυρώθη ὡς ἄνθρωπος διὰ τὰς ἁμαρτίας μου, καὶ ἀποβάλλω ὡς ψευδῆ καὶ ἀπατηλὴν τὴν ἐδικὴν σας θρησκείαν καθὼς ἀποβάλλω καὶ ῥίπτω τοῦτο, ὁποῦ εἶναι τὸ σημάδι τῆς πλάνης ταύτης. Καὶ ἐν ταυτῷ ἔῤῥιψε κατὰ γῆς τὸ σαρίκι ὁποῦ ἐφόρει εὶς τὴν κεφαλὴν, καὶ ἀντ᾿ ἐκείνου ἐφόρεσεν ἕνα σκοῦφον ἁγιορείτικον.
Ἐξεπλάγησαν ταῦτα ἀκούσαντες, ὅ,τε ὁ Κριτὴς, καὶ ὅσοι εὑρέθησαν παρόντες· καὶ ὡς τόσον ὁ Κριτὴς ἀποκριθεὶς ἠρώτησε τὸν Μάρτυρα: Τί εἶναι αὐτὰ ὁποῦ λέγεις ἄνθρωπε; Εὐγῆκες ἀπὸ τὸν νοῦν σου;
Ἀπεκρίθη ὁ Μάρτυς: Ὄχι, πολλὰ καλὰ ἔχω τὸν νοῦν μου, καὶ διὰ τοῦτο ὁμολογῶ πῶς ἐπλανήθην.
Μήπως εἶσαι μεθυσμένος;
Εἶμαι μάλιστα καὶ ὁλονήστικος.
Στοχάσου καλὰ, διὰ τὶ ἀκολουθεῖ νὰ πάθῃς πολλὰ, καὶ τέλος πάντων καὶ θάνατον.
Καὶ ἄμποτε, ἐγὼ διὰ τοῦτο ἥλθον, καὶ ἕτοιμος εἶμαι νὰ πάθω διὰ τὸν Χριστόν μου, ὅσα κολαστήρια μοῦ κάμετε.
Ὅ,τι θέλεις ζήτησαι ἀπὸ λόγου μου, καὶ εἶμαι ἕτοιμος νὰ σοὶ κάμω ὅ,τι μὲ ζητήσῃς.
Ἐγὼ, μίαν χάριν ζητῶ ἀπὸ λόγου σου, νὰ μὲ στείλῃς εἰς τὸν Ἰησοῦν μου Χριστόν. Τοῦτο ζητῶ, καὶ διψῶ, καὶ ποθὼ, νὰ χύσω τὸ αἷμα μου διὰ τὸν Ἰησοῦν μου τὸν Πλάστην μου, διότι τὸν ἐλύπησα πολὺ μὲ τὴν ἄρνησίν μου. Καὶ αὐτὰ δὲν τὰ ἔλεγε μὲ φωνὴν τρομασμένην, ἀλλὰ μὲ φωνὴν γενναίαν, μὲ τόνον πολὺν, μὲ παῤῥησίαν μεγάλην, μὲ φρόνημα παντελῶς ἄφοβον καὶ ἀκατάπληκτον, ὥστε ὁποῦ ὅλους ἐξέπληξε.
Λοιπὸν ὁ Κριτὴς τὸν παρέδωκεν εἰς τὸν Μουζοὺρ Ἀγᾶν νὰ τὸν φέρῃ εἰς τὴν φυλακήν· οἱ δὲ ὑπηρέται παραλαβόντες αὐτὸν, εἰς τὸν δρόμον ὅλον τὸν ἔλεγον: Ἄνθρωπε, ἔλα εἰς τὸν ἑαυτόν σου, καὶ ὅ,τι χρειάζεται νὰ σοὶ δώσωμεν, καὶ ἄσπρα καὶ φορέματα.
Αὐτὰ ὅλα εἶναι φθαρτὰ καὶ μάταια, καὶ ἂς ἦναι διὰ λόγου σας, ἐγὠ ἄλλο δὲν ζητῶ ἀπὸ λόγου σας, παρὰ νὰ μὲ στείλετε μὶαν ὥραν προτήτερα εἰς τὸν Χριστόν μου.
Λοιπὸν τὸν ἔβαλαν εἰς τὴν φυλακὴν, καὶ τοὺς πόδας του εἰς τὸ τουμπροῦκι. Εἶχεν ὁ μακάριος φωνὴν μελωδικὴν, καὶ πολλὰ ἀρεστήν, καὶ συχνὰ ἐσυνήθιζε νὰ ψάλλῃ εἱρμοὺς καὶ τὰ παρόμοια· ὅθεν καὶ τότε κυριευθεὶς ἀπὸ θείαν κατάνυξιν, καὶ πνευματικὴν χαρὰν, ὁποῦ τὸν ἠξίωσεν ὁ Κύριος νὰ πάσχῃ ὑπὲρ τοῦ θείου του ὀνόματος, ἤρχισεν καὶ ἔψαλλεν ὕμνους τῆς Κυρίας Θεοτόκου, λέγων συχνὰ καὶ τὸ: Δόξα Σοι, ὁ Θεός.. Ὁ Σούμπασις ὁποῦ ἐκάθητο ἔξω ἀπὸ τὴν φυλακὴν μὲ τοὺς κολινζίδες, ἦτον ἄνθρωπος κακόγνωμος καὶ ὑπερήφανος, δὲν ὑπέφερεν ὡς ἄλλη ἀσπὶς, νὰ ἀκούῃ τὴν γλυκύτατην ψαλμωδίαν τοῦ Μάρτυρος, ὥσὰν νὰ μὴν ἦτον εἰς φυλακὴν, ἀλλ᾿ ὡσὰν νὰ εὑρίσκετο εἰς κᾀνὲν χαροποιὸν συμπόσιον, ὅθεν ἀνοίγει μὲ θυμὸν τὴν φυλακὴν, καὶ, μπρὲ μουρτάτη, τὸν λέγει, τραγωδεῖς; Ἔπειτα ἀνοίξας τὸ κούτζουρον, ἤνοιξε καὶ τὰ σκέλη τοῦ Μάρτυρος εἰς τόσον, ὁποῦ παρέκει δὲν ἦτον δυνατὸν, καὶ ἐκεῖ μὲ βίαν πολλὴν ἔκλεισεν ὁ ἀλιτήριος τοὺς ἁγίους του πόδας. Τοῦτο κατὰ τὴν γνώμην ἑνὸς ἰατροῦ, καὶ καθὼς εἶναι δυνατὸν νὰ τὸ καταλάβῃ καθεὶς, ἦτον ἄκρα βάσανος, διότι ἔπασχε μεγάλως τὸ καλούμενον ἱερὸν ὀστοῦν. Ἔπειτα μὲ ὅλην του τὴν μανιώδη δύναμιν ἤρχισε νὰ τὸν κτυπᾷ κλοτζίας ὅπου ἔτυχεν, εἰς τὴν κεφαλὴν, εἰς τὸ στῆθος, εἰς τὴν κοιλίαν, εἰς τὸν λαιμόν. Μερικοὶ χριστιανοὶ ἀπὸ φιλομάρτυρα διάθεσιν κινούμενοι, ἔκαμαν τρόπους καὶ ἐμβῆκαν εἰς τὴν φυλακὴν, καὶ ἐκεῖνοι βλέποντες καὶ ἀκούοντες ἀμέσως, ἐδιηγήθησαν ἡμῖν ἅπαντα. Ἐκεῖνοι ἐμέτρησαν καὶ τὰς κλοτζίας τὰς βαρβαρικὰς ὑπὲρ τὰ τριάκοντα, ἀπὸ τὰς ὁποίας ὕστερον, ἠκολούθησε καὶ νὰ πτύῃ αἷμα. Κλοτζὼν ὁ βάρβαρος, τὸν εἶπε: Ἐγὼ μπρὲ, θὰ σοῦ κόψω τὴν κεφαλήν. Εὐχαριστῶ Σοι Κύριέ μου Ἰησοῦ Χριστέ, ὁποῦ μὲ ἠξίωσας νὰ πάσχω διὰ τὸ ὄνομά Σου τὸ Ἅγιον, ἔλεγε μετά κατανύξεως έκεῖνος ὁ μακάριος. Φεύγων δὲ ὁ κατάρατος ἐκεῖνος, εἶπεν ὁ Μάρτυς εἰς τοὺς παρόντας: Ἠκούσατε ἀδελφοὶ, τί ἐφοβέρισεν οὗτος ὁ ἀσεβής; Αὐτὸς δὲν μοῦ κόπτει τὴν κεφαλὴν, ἀλλὰ αὐτοῦ θὰ κοποῦν τὰ ποδάρια. Τί δὲ ἐννοοῦσεν ὁ Μάρτυς κόψιμον τῶν ποδῶν· ἔτι μένει ἄδηλον. Ἔπειτα πάλιν ἔψαλλεν: Δόξα Σοι ὁ Θεὸς, δόξα Σοι Ποιητὰ τοῦ παντός.
Μετὰ τοῦτο ἐμβῆκεν εἰς τὴν φυλακὴν εἶς ἄνθρωπος τοῦ Κριτοῦ, καὶ ἠρώτησε τὸν Μάρτυρα: Ἐσὺ εἶσαι ὁποῦ ἠρνήθης τὴν πίστιν μας;
Ἐγὼ εἶμαι, καὶ ἀναθεματίζω καὶ ἐσὲ, καὶ τὸν ἀρχηγὸν τῆς πλάνης σας.
Μπρὲ ντελὴ, καὶ ἀχαμνὴ εἶναι ἡ ἐδική μας πίστις;
Κακὰ καὶ ψυχρὰ νὰ γενῇς, καὶ σὺ, καὶ ἡ πίστις σας, καὶ ὁ ἀρχηγὸς τῆς πίστεως σας.
Καὶ οὕτως ἐκεῖνοι μὲν ὑβρίζοντες ἀνεχώρησαν, ὁ δὲ Μάρτυς πάλιν εὐχαρίστει καὶ ἐδόξαζε τὸν Θεὸν, μὲ πολλὴν καὶ μεγάλην κατάνυξιν, δεόμενος καὶ παρακαλῶν ἀκατάπαυστα τὴν ἀγαθότητά Του, νὰ τὸν ἀξιώσῃ νὰ τελειώσῃ τὸν ποθούμενόν του ἀγῶνα τὸ ὀγλιγωρότερον.
Τὴν Δευτέραν πρὸς τὸ ἑσπέρας, ἐφοβέρισεν ὁ Σούμπασις νὰ τοῦ κάμῃ βασάνους δεινὰς καὶ χαλεπάς, τὰς ὁποίας ἀκούσαντες οἱ ἐντὸς χριστιανοί, συμπαθείᾳ κινούμενοι, παρεκάλουν μετὰ δακρύων τὸν Ἅγιον Θεὸν, νὰ τὸν ἐνδυναμώσῃ ἄνωθεν. Τὸ δὲ αἴτιον ὁποῦ τὸν ἐκίνησε νὰ κάμῃ ἐκείνους τοὺς φοβερισμοὺς δὲν ἦτον τόσον ὁ ζῆλος τῆς βδελυρᾶς του θρησκείας, ὅσον διότι ἐρεθίσθη ἀπὸ τὸν ἔλεγχον, ὁποῦ τὸν ἔκαμε ὁ Μάρτυς λέγων εἰς αὐτόν: Ἐμένα λέγεις μουρτάτην, διότι ἠρνήθην τὴν μυσαρὰν θρησκείαν τῶν Ἀγαρηνῶν, καὶ δὲν εἶσαι σὺ μουρτάτης, ὁποῦ ἠρνήθης τὴν ἁγίαν σου πίστιν, καὶ ὅλον ἕνα στέκεις καὶ ὑπερμαχεῖς, διὰ τὴν σκοτεινὴν καὶ βρωμερὰν αὐτὴν, ὁποῦ ἐπροτίμησες, καὶ δὲν ἔρχεσαι εἰς αἴσθησιν ταλαίπωρε; Δὲν ἔλεγον τὸν πατέρα σου Δημήτριον, καὶ τὴν μητέρα σου Ἀγγελοῦν;
Αὐτὴ ὡς τόσον ἡ βουλὴ τοῦ ἀσεβοῦς, δὲν ἐσυγχώρησεν ὁ ἀγωνοθέτης Θεὸς, νὰ βαλθῇ εἰς πρᾶξιν, διότι ἐμποδίσθη ἀπὸ κάποιαν ἄλλην περίστασιν. Ὁ δὲ Μάρτυς, ὅλην τὴν νύκτα τῆς Τρίτης εὑρίσκετο εἰς μεγάλην κατάνυξιν, καὶ ὅλον ἔψαλλεν εἰρμοὺς καὶ τροπάρια. Ἔπειτα λέγει εἰς ἕνα νεανίαν, ὁποῦ ἦτο πλησίον του, (ὅστις ἦτον ἀπὸ ἐκείνους ὁποῦ ἑκουσίως ἐμβῆκαν): Παιδί μου Χαραλάμπη, ἠξεύρεις τὸ τροπάριον, τὸ «χθὲς συνεθαπτόμην Σοι Χριστὲ»; Τὸ ἠξεύρω, ἀπεκρίθη ὁ νέος· λέγε μοι αὐτό, τῷ εἶπεν· ἔλεγεν ὁ Χαραλάμπης, καὶ ἔψαλλεν ὁ Μάρτυς. Εἶτα εἶπε: Ψάλλε το καὶ σύ, καὶ τὸ ἔψαλλε καὶ ἐκεῖνος. Καὶ πάλιν ὁ εὐλογημένος παρεκάλει τὸν Κύριον, καὶ ἔλεγε: Τάχυνον Κύριέ μου, τάχυνον Σὲ παρακαλῶ. Ἄχ, ἄχ, πότε καὶ πότε νὰ τελειώσω τὸν προκείμενον ἀγῶνά μου, καὶ νὰ ἔλθω εὶς τὴν Βασιλείαν Σου.
Πρὸς τὰ ἐξημερώματα τῆς Τρίτης, τὸν ἥρπασεν εἷς λεπτὸς ὕπνος, καὶ ἰδοὺ βλέπει τρῖς νέους ὡραιοτάτους, χρυσοστολοσμένους, καβαλλαραίους ἐπάνω εἰς τρία ἄλογα εὔμορφα καὶ καλοστολισμέν, καὶ οὗτοι ἔσυρον κατόπι των ἄλλο ἓν ἄλογο παρόμοιον κατὰ τὴν ὡραιότητα καὶ τὸν στολισμὸν μὲ τὰ τρία, χωρὶς καβαλλάρην, καὶ τοῦ ἐφάνη, πῶς τὸ ἐκάθισαν ἐπάνω εἰς ἐκεῖνο. Καὶ ἐκεῖνοι μὲν ἐπήγαιναν ἐμπρὸς, αὐτὸς δὲ κατόπιν εἰς ἐκείνους, καὶ τὸν ἐφώναζον ἐκεῖνοι: Γειά σου, ὀγλίγωρα, κάμε νὰ μᾶς φθάσῃς. Καὶ μὲν τοῦτο ἐξύπνησεν ὄλος γεμάτην ἀπὸ χαρὰν, καὶ ἐδιηγήθη εἰς τοῦς παρόντας τὸ ὅραμα· καὶ ὄλοι καλῶς ἔκριναν, ὅ,τι Μάρτυρες ἦσαν οἱ φανέντες, καὶ ἐκάλουν οἱ ὅμοιοι τὸν ὅμοιον. Ἀλλὰ καὶ ποῖοι τάχα νὰ ἦσαν; ἥθελεν ἀπορήσει τις· καὶ λέγομεν εἰκαστικῶς, ὅτι ἴσως νὰ ἦτον ὁ Πολύδωρος ἀπὸ τὸ Κουσάντασι, καὶ ὁ Νικήτας, καὶ ὁ Νικόλαος οἱ ἐν Χίῳ μαρτυρήσαντες. Ὅτι καὶ τῶν τριῶν τούτων τὰς εἰκόνας καὶ τὰ Ἅγια λείψανα αὐτῶν προσεκύνησε, καὶ τοὺς ὁφθαλμούς του ἐπέθηκεν ἐπάνω εἰς αὐτὰ, παρακαλῶν αὐτοὺς θερμῶς νὰ τὸν λάβουν εἰς τὴν συνοδίαν των. Ὅθεν καὶ θαῤῥούντων λέγομεν, ὅτι βέβαια ἐκεῖνοι ἦσαν, καὶ ἦλθον, καὶ ἔβαλον θάῤῥος καὶ ἰσχὺν εὶς τὴν καρδίαν του.
Τῆ ἐξῆς ἡμέρᾳ, ὁποῦ ἦτον ἡ Τρίτη τῆς ἑβδομάδος, ὕστερον ἀπὸ τὸ γεῦμα, ἐφέρθη ἐκ προστάγματος τοῦ Κριτοῦ εἰς δευτέραν ἐξέτασιν· οἱ ὑπηρέται τοῦ σκότους ὁποῦ ἐστάλησαν διὰ νὰ φέρουν, ἔδειξαν τὴν συνηθισμένην των βαρβαρότητα· τὸν ἥρπασαν μὲ ἀγριότητα, τὸν ἔσυρον, τὸν ἔσπρωχνον μὲ πολλὴν ἀπανθρωπίαν. Εἰς τὸ πέρασμα τοῦ δρόμου ἧτον ἡ Ἐκκλησία τοῦ Ἁγίου Εὐστρατίου, καὶ ὁ Μάρτυς δεικνύων εὐλάβειαν, ἔσκυψε καὶ ἡσπάσθη τὸν τοῖχον τοῦ Ναοῦ· καὶ εὐθὺς ὁ ἀπάνθρωπος Σούμπασις, τὸν ἔσπρωξε δυνατὰ, καὶ ἔπεσε μπρούμητα καὶ ἐτραυματίσθη· ἔπειτα μὲ ἓν χοντρόξυλον τὸν ἐκτύπα ἀνηλεῶς μὲ ὅλην του τὴν δύναμιν, ὅπου ἔφθανεν ὁ βάρβαρος, εὀς ὅλον τὸ διάστημα τοῦ δρόμου, ὁποῦ δὲν ἧτον ὀλίγον, καὶ κακῶς ἔπασχε τὸ ἀρνίον τοῦ Χριστοῦ, χωρὶς νὰ ἐκβάλῃ οὐδὲ παραμικρὸν λόγον ἀπὸ τὸ στόμα του.
Ἀφ οὗ τὸν παρέστησαν εἰς τὸ κριτήριον, τὸν ἠρώτησεν ὁ Κριτὴς τῆς ἀδικίας: Ἐσυλλογίσθης καλά; Ἧλθες εἰς τὰ λογικά σου; Στοχάσου ὅτι ὕστερον ἀπὸ τὴν τρίτην φορὰν, ἔχει νὰ ἀκολουθήσῃ θάνατος.
Μὲ τὴν χάριν τοῦ Χριστοῦ μου, ἤμην, καὶ εἷμι καλὰ εἰς τὰ λογικά μου, καὶ ἐδῶ ἧλθον διὰ τὸν θάνατον· αὐτὸν ζητῶ, αὐτὸν διψῶ.
Τί ἐννόησας ἀπὸ τὴν ματαίαν αὐτὴν πίστιν;
Ματαία καὶ ψευδὴς εἷναι ἡ ἐδική σας πίστις. Τὸν Χριστόν μου, τὸν Ἰησοῦν μου τὸν γλυκύτατον ποθῶ καὶ ζητῶ.
Ἔχω νἀ σὲ βασανίσω κακά.
Χιλίας βασάνους νὰ μὲ κάμῃς, ἀπὸ τὸν Ἰησοῦν μου δὲν δύναται νὰ μέ χωρίσῃ, μήτε πῦρ, μήτε μάχαιρα, μήτε κᾀμμία ἄλλη βάσανος.
Παιδί μου, μήπως ἔχεις στέρησιν ἀπὸ ῥοῦχα, ἤ ἀπὸ ἄσπρα; Στάσου εἰς τὴν ἐδικήν μας πίστιν, ὁποῦ εἷναι καλή. Δὲν βλέπεις τόσους ἀγάδες, τόσους ἀξιωματικοὺς ἀνθρώπους. Μὲ τὸ νὰ εἶναι ἡ πίστις μὰς καλή, καὶ ἐδῶ εἴμεθα καλά, καὶ ἔχομεν τὸ βασίλειον, καὶ εἰς τὸν παράδεισον καλλίτερα.
Ὁδηγὲ τοῦ σκότους καὶ πάσης ἀνομίας διδάσκαλε, δὲν αἰσχύνεσαι ταλαίπωρε, νά λέγῃς τοιαύτας φλυαρίας; Μία εἶναι ἡ πίστις, τῶν εὐσεβῶν καὶ ὀρθοδόξων χριστιανῶν· τὸν Ἰησοῦν μου Χριστὸν ἐγὼ κῃρύττω Θεὸν ἀληθινὸν καὶ ἐκεῖνον ποθῶ.
Τοιαύτας καὶ ἔτι τοιαύτας ἀποκρίσεις, ἀκούσαντες οἱ παρόντες ἀσεβεῖς ἀπὸ τοῦ καταδίκου τὸ στόμα, ὥρμησαν εὐθὺς κατεπάνω του μὲ ὅλην τὴν μανίαν, καὶ κτυπῶντες καὶ σπρόχνωντες, τὸν ἐγκρέμνισαν ἀπὸ τὴν σκάλα. Καὶ ὁ κατάρατος Σούμπασις, εἰς ὅλον τὸν δρόμον τὸν ἐπήγαινε μὲ πολλοὺς ῥαβδισμοὺς καὶ κολαφισμοὺς εἰς τὴν φυλακὴν. Ἔπειτα τόσον ἤνοιξε τὰ σκέλη τοῦ Μάρτυρος, ὥστε ὁποῦ, μὴν ἠμπορῶν νὰ προσαρμόσῃ μέσα εἰς τὰ χαράκια τοὺς πόδας του, τοὺς ἔκλεισε μὲ πολλὴν βίαν, εἰς τρόπον ὁποῦ κατεπληγώθησαν καὶ κακῶς διεφθάρησαν ἀπὸ τὴν βίαν, καὶ πολλὴν βάσανον καὶ πολλοὺς πόνους μεγάλως ᾐσθάνετο ἐκ τούτου ὁ ἀοίδιμος. Τότε εἶπεν εἰς τὸν Σούμπασιν: Νὰ ἤξευρες ταλαίπωρε ποῦ ὑπάγω, ἤθελες νὰ σηκώσῃς τὸ ξύλον τοῦτο, καὶ νὰ μὲ ἀκολουθῇς. Καὶ τότε πάλιν τὸν ἐκτύπησε πολλὰς κλοτζίας μὲ ὅλην τὴν ἀπανθρωπίαν, εἰς κάθε μέρος τοῦ σώματος, καὶ μὲ πλαγίαν τὴν σπάθην, τὸν κατεσπάθιζε ἀλύπητα. Καὶ ὁ Μάρτυς ἔλεγε: Κτυπᾶτε ὅσον δύνασθε· διὰ τὴν ἀγάπην τοῦ Ἰησοῦν μου, ἔτοιμος εἶμαι νὰ πάθω, ὅσα μὲ κάμετε. Καὶ ὅλον ἕνα, ἐδόξαζε τὸν Θεὸν ὁ μακάριος, λέγων: Δόξα Σοι Βασιλεῦ τοῦ Οὐρανοῦ καὶ τῆς γῆς, ὁποῦ μὲ ἠξίωσας νἀ λάβω διὰ τὸ ὄνομά Σου τὸ Ἅγιον τοιαύτας τρυφάς. Καὶ πάλιν εἰς τόσην κάκωσιν ὁποῦ εὑρίσκετο ἔψαλλε χαρούμενος τοὺς ὕμνους τῆς Κυρίας Θεοτόκου, καὶ τὸ, Παῖδας εὐαγεῖς ἐν τῇ καμίνῳ· καὶ συχνὰ ἔλεγε, δέξαι με Κύριε τὸν ἀρνητήν Σου.
Τὴν Τρίτην πρὸς τὸ ἐσπέρας, ἐμβῆκεν εἰς τὴν φυλακὴν εἷς πολλὰ φιλομάρτυς, (Φραγκούλης τὸ ὄνομά του) ὁ ὁποῖος ἦτο καὶ ὡς οἰκειακὸς τοῦ Μουσελὴν Ἀγᾶ, καὶ οὗτος ὁ χριστιανὸς ἔφερεν ἀσπασμοὺς πρὸς τὸν Ἀθλητὴ τοῦ Χριστοῦ ἐκ μέρους τινῶν φίλων του ἐξαιρέτων, καὶ ὅτι ἐκτενῶς παρακαλοῦν τὸν Θεὸν, νὰ τὸν ἐνδυναμώσῃ νὰ ὑπομείνῃ μέχρι τέλους.
Ὁ Μάρτυς ἀπεκρίθη: Προσκύνησόν μοι ὅλους αὐτοὺς καὶ τοὺς εὐχαριστῶ διὰ τὴν φροντίδα, ὁποῦ ἔχουν διὰ τὴν σωτηρίαν μου, εἰπὲ αὐτοῖς νὰ στέκωνται κακλόκαρδοι, καὶ νὰ μὴ φοβῶνται παντελῶς, ὅτι τὸ μπαϊράκι τοῦ Χριστοῦ τὸ κρατῶ δυνατὰ. Ἀδελφοί, χαίρετε, αὔριον γίνεται ὁ γάμος μου. Καὶ ἐπειδὴ ἐξ αὐτῶν ἔκλαιον, τοὺς ἐπέπληξε καὶ τοὺς ὠνείδισε λέγων πὼς δὲν κάμνουν καλὰ νὰ λυπῶνται καὶ νὰ κλαίουν εἰς τὴν ἐδικήν του χαράν. Ὅτι τότε εἶχον τόπον τὰ δάκρυα, ὅταν ἔτρεχεν εἰς τὴν ὁδὸν τῆς ἀπωλείας, ἀλλὰ τώρα, λέγει, ὁποῦ ὑπάγω νὰ ἀπολαύσω τὸν γλυκύτατόν μουν Ἰησοῦν ποῦ ἀρμόζουν λύπαι καὶ δάκρυα; Αὐτὰ τὰ ἴδια εἷπε καὶ εἰς ἄλλοτε εἰς ἄλλους, καὶ πρὸ τοῦ ἀκόμη νὰ παρασταθῇ εἰς τὸ κριτήριον. Αὐτὰ καὶ τὰ τοιαῦτα εἰπὼν, πάλιν ἠκολούθει νὰ ψάλλῃ τοὺς συνηθισμένους ὕμνους τῆς Θεοτόκου, καὶ τὰ παρόμοια, καὶ ὅλον μόνον ἀπέδιδεν εὐχαριστίας ὁλοψύχως εἰς τὸν Κύριον, ὁποῦ τὸν ἠξίωσε νὰ πάθῃ διὰ τὸ ὄνομά του, παρακαλῶν τὴν ἀγαθότητά Του, νὰ τὸν ἀξιώσῃ νὰ λάβῃ καὶ τὸ ποθούμενον τέλος.
Οὕτω προχωρούσης τῆς νυκτὸς, ἀπεκοιμήθη μικρὸν, καὶ ἰδοὺ τοῦ ἐφάνη, ὡσὰν νὰ εὑρέθησαν ἀντάμα, εἰς κάποιον γνωστὸν μέρος, αὐτὸς καὶ ἡ πνευματική του ἀδελφὴ καὶ τὸ παιδίον. Καὶ ἰδοὺ βλέπει ἕνα ὡραιότατον καὶ λαμπροφόρον νεανίαν, ὅτι ἦλθε καὶ τοὺς ἐσκέπασε καὶ τοὺς τρεῖς μὲ μίαν χρυσῆν σκέπην, καὶ μὲ τοῦτο ἐξύπνησε, καὶ ἐδιηγήθη εἰς τοὺς παρόντας τὸ ὅραμα. Τί δὲ ἐφανέρωνεν ἐκείνη ἡ σκέπη; Νομίζω, ὅτι καθεὶς ἐννοεῖ, πὼς καὶ οἱ τρεῖς ὑποκάτω εἰς τὴν θείαν σκέπην εὑρίσκονται. Ἡμέρας δὲ γενομένης, εὐξάμενος ἐν κατανύξει, καὶ εἰπὼν ὅσα ἤξευρεν, ἔλαβε τὸ ἐφόδιον τοῦ οὐρανίου δρόμου, ἤγουν τὴν θείαν κοινωνίαν τῶν Ἄχράντων Μυστηρίων, διὰ χειρὸς ἑνὸς ἱερέως, ὁποῦ κατὰ τύχην εὑρέθη εἱς τὴν φυλακὴν. Ὅτι εἷς ἀδελφὸς ἱερομόναχος ἔξωθεν ἐφρόντιζε περὶ ταύτης, καὶ τὴν Τρίτην, καὶ τὴν Τετράδην· ὥστε κατὰ σειρὰν ὁ μακάριος καὶ τὴν Κυριακὴν, καὶ τὰ ἑξῆς ἡμέρας, ἐκοινώνει τοῦ θείου Δώρου, ἐνισχυόμενος εἰς τὸν προκείμενον ἀγῶναν ἐντελέστατα. Κοινωνήσας λοιπὸν καὶ εὐχαριστήσας διέμενε προσδοκῶν τὸ κάλεσμα. Οἱ ἀπεσταλμένοι ἀκόμη δὲν εἶχον φθάσει, καὶ αὐτὸς εἶπεν: Ἰδού, ἤγγικεν ἡ ὥρα, ἀδελφοὶ, συγχωρεῖτέ μοι, καὶ εὔχεσθε ὑπὲρ ἐμοῦ· προσκυνήσατέ μοι τὸν δεῖνα, καὶ τὸν δεῖνα ἐξ ὀνόματός μου, τοὺς ὁποίους ἐγνώρισα κατὰ ἀλήθειαν ἀδελφοὺς καὶ πατέρας, καὶ ζητῶ τὰς ἱεράς των εὐχάς.
Ταῦτα ἔτι λέγοντος, οἱ ὑπηρέται τῆς πλάνης φθάσαντες ἤνοιξαν τὴ θύραν, καὶ μὲν τὴν συνηθισμένην των βαρβαρότητα, καὶ θηριώδη ὁρμὴν, τὸν ἐξέβαλον ἀπὸ τὸ κούτσουρον, καὶ πάλιν δέρνοντες, σπρώχνοντες, ὑβρίζοντες, καὶ πᾶν εἶδος θυμοῦ δεικνύοντες, τὸν παρέστησαν ἤδη τρίτον εἰς τὸ κριτήριον. Ἧτον ἡ ὥρα μία, καὶ ἔτι ἄλλην μίαν ὥραν ἐστάθη μέσα εἰς τὸ κριτήριον, ἐπειδὴ περιέμενον καὶ ἄλλους ἀγάδες, καὶ ἐξαιρέτως τὸν Μουφτὴν Ἐφένδην. Ἐδῶ στοχάζομαι διὰ πρᾶγμα χρειῶδες, νὰ παραστήσω τοῦ χριστωνύμου λαοῦ τὴν κλίσιν, τὴν ἀγάπην, τὴν ἐγκάρδιον ζέσιν, ὁποῦ ἔδειξαν εἰς τοῦτον τὸν εὐλογημένον τοῦ Χριστοῦ Μάρτυρα. Ἡ εἴδησις αὕτη, ἤγουν τῆς ὑπὲρ Χριστοῦ τοῦ Μάρκου ἀθλήσεως, κατεκοινολογήθη εἰς ὅλην τὴν πόλιν· ὅθεν πολλοὶ χριστιανοὶ φιλομάρτυρες, εὐθὺς ἀπὸ τὴν πρώ την ἡμέραν, ἤρχισαν νὰ νηστεύουν καὶ νὰ ξηροφαγοῦν, δεόμενοι τοῦ Ἁγίου Θεοῦ, νὰ ἐνισχύσῃ τὸν Ἀθλητήν Του νὰ τελειώσῃ καλῶς τὸν ἀγῶνά του· πολλαὶ Ἐκκλησίαι ἐλειτούργουν ἕνεκα τούτο, καὶ Παρακλήσεις ἔψαλλον πολλοὶ εὐλαβεῖς ἱερεῖς, ὑπὲρ ἐνισχύσεως τοῦ Νέου Ἀθλητοῦ· ὅλοι ἀπλῶς οἱ χριστιανοὶ εὑρίσκοντο μὲ αὐτὴν τὴ φροντίδα, καὶ ὅλων αἱ καρδίαι ἔτρεμον, ἕως νὰ ἰδοῦν τὸ ἐπιθυμητὸν καὶ εὐκταῖον τέλος, τὸ ὁποῖον ἧτον, νὰ νικήσῃ ἡ δύναμις τοῦ Ἐαταυρωμένου, ἐν τῇ ἀσθενείᾳ τῆς σαρκός. Καὶ τοῦτο ἐγένετο τῇ χάριτι τοῦ Χριστοῦ· ὅτι ἀφ᾿ οὗ τέλος πάντων, καὶ τὴν τρίτην ταύτην φορὰν, ὁ Μάρτυς εὐρέθη σταθερὸς καὶ ἁμετάθετος ἀπὸ τὴν καλὴν του ὁμολογίαν, καὶ μὲ τὴν λαμπρὰν καὶ παῤῥησιαστικὴν ἀπόκρισιν τῶν θεοσόφων λόγων του, κατῄσχυν ε τοὺς προστάτας τῆς πλάνης· ἀπελπισθέντες ὁλοτελῶς οἱ δυσσεβεῖς, κοινῇ γνώμῃ τὸν ἔκριναν ἔνοχον θανάτου· ὅθεν ὁ Κριτὴς ἀπεφάσισε νὰ λάβῃ τὸν διὰ ξίφους θάνατον.
Ἐξῆλθε λοιπὸν ὁ ἀριστεὺς ἀπὸ τὸ κριτήριον, θαῦμα ἐξαίσιον, ὅτι ὄχι μόνον δὲν ἐδείκνυε κᾀνὲν σημεῖον σκυνθρωπότητος καὶ φόβου θανάτου εἰς τὸ πρόσωπον, ἀλλὰ μάλιστα καὶ τὸ ἐνάντιον, ὅλος φαιδρὸς, ὅλος χαρούμενος ἐφαίνετο· καὶ ταύτην τὴν κατάστασιν, ὄχι μόνον οὁ ὁμόπιστοι χριστιανοὶ τὴν διηγοῦνται, ἀλλὰ τὴν ἐμαρτύρησαν καὶ αὐτοὶ οἱ ἐχθροὶ τῆς πίστεως, καὶ Φράγκοι καὶ Ἀγαρηνοί. Ἤσαν ὀπίσω δεδεμέναι αἱ χεῖρες του· ἐκρατεῖτο καὶ ἐκ δεξιῶν καὶ ἐξ ἀριστερῶν ἀπὸ τοὺς Τούρκους· ἧσαν καταχαλασμένοι οἱ πόδες του, καὶ ὅλον του τὸ σώμα κατεφθαρμένον καὶ τετραυματισμένον, καὶ ὅμως τόσον ἔσπευδε, καὶ τόσον ἔτρεχε εἰς τὴν σφαγὴν, ὁποῦ τρόπον τινά, ὡσὰν νὰ μὴν ἐπάτει εἰς τὴν γῆν. Ἀληθινὰ, οἷδε καὶ πολέμιος ἀνδρὸς ἀρετὴν θαυμάζειν, κατὰ τὸν Θεολόγον Γρηγόριον· οἱ δήμιοι ὁποῦ τὸν ἐκράτουν ἐμαρτύρησαν τοῦτο τὸ παράδοξον, πλὴν διαστρέψαντες τὴν ἀλήθειαν, εἶπον γὰρ, ὅτι οἱ διάβολοι τὸν ἐπήγαιναν σηκωτὸν εἰς τὸν ἀέρα, τόσον ἔτρεχεν.
Οἱ Χριστιανοὶ, καὶ μὲ ὅλον ὁποῦ κατὰ τὴν συνήθειαν, εἰς τοιοῦτον καιρὸν, εὑρίσκοντο εἰς τὰ ἔξω μέρη, ὅμως καὶ οὕτω πλῆθος πάμπολυ συνήχθησαν εἰς τὴν Ἁγίαν ταύτην θεωρίαν, καὶ ὅλοι ὁμοῦ ηὔχοντο, οἱ περισσότεροι μετὰ δακρύων, ἄλλοι, Κύριε ἐλέησον, λέγοντες· ἄλλοι, Κύριε ἐνδυνάμωσον τὸν δοῦλόν Σου· ἄλλοι, Κατάπεμψον Κύριε, τὴν βοήθειάν Σου εἰς τὸν Μάρτυρά Σου.
Ἡ συνδρομὴ καὶ ἡ ὁρμὴ τοῦ χριστωνύμου τούτου λαοῦ ἐστάθη ἀξιοσημείωτος. Οὔτε ὁ Σούμπασις, οὔτε οἱ κολιντζίδες, οὔτε καὶ αὐτὸς ὁ ἴδιος Μουσελὴμ Ἀγᾶς, ὁποῦ ἔτρεχον κατεπάνω των με ξύλα καὶ μὲ πέτρες, ἠμπόρεσαν νὰ τοὺς διώξουν μακρὰν, ἀλλὰ φεύγοντες ἀπὸ τὸ ἓν μέρος, ἔτρεχον καὶ ἐπλησίαζον ἀπὸ τὸ ἄλλο, καὶ μὲ κάθε τρόπον ἐπήγαιν ον πλησίον διὰ νὰ ἰδοῦν τὴν νίκην, τοῦ ἀοιδίμου Ἀθλητοῦ. Ἀληθινὰ καὶ τυπτόμενοι πολλοὶ, δὲν ἐμακρύνθησαν, ἕως ὁποῦ εἷδον οἱ ὁφθαλμοὶ αὐτῶν τὸν σωτήριον τοῦ Θεοῦ, καὶ ἐδόξασαν ἀπὸ ψυχῆς τὸν ἀγωνοθέτην Χριστόν. Ἀφήνω τὸ πλῆθος ὁποῦ ἧτον ἐπάνω εἰς τὰ πλησίον δώματα, καὶ ἐπάνων εἰς τὰ τειχεῖα τοῦ κάστρου Τοῦρκοι καὶ Ἑβραῖοι, ἀπὸ τὰ ὁποῖα ἔβλεπον ἀκριβῶς ἅπαντα.
Φθάσαντες λοιπὸν εἰς τὸ διωρισμένον τόπον, μακρὰν ἀπὸ τὸ κριτήριον ὡσεὶ λίθου βολήν, έστάθησαν· καὶ ὁ Μάρτυς, ὅλος γεμάτος ἀπὸ φαιδρότητα, καὶ θεοχαρίτωτος, μόνος του, χωρὶς προσταγήν, ἐγονάτισε, καὶ μόνος του ἔσκυψε τὴν κεφαλὴν, καὶ εἷπεν εἰς τὸν τζελάτην: Βοὺρ, καλὰ κτύπα. Ὢ τὴς θαυμασίας σου γενναιότητος λαμπρότατε τοῦ Χριστοῦ Ἀθλητὰ Μάρκε! ὁ τζελάτης κατεβάζει μίαν, καὶ μὲ τὴν μίαν δὲν ἀπετμήθη ἡ κεφαλή, ἀλλὰ, ἢ ἀπὸ ἀγυμνασίαν (διότι σεγίζης ἧτον τοῦ Ἀγᾶ, καὶ ὄχι τζελάτης τὴν τέχνην) ἢ ἀπὸ δειλίαν, πίπτει τὸ σπαθὶ ἀπὸ τὰς χείρας του εἰς τὴν γῆν, καὶ ὁ Μάρτυς πίπτει δίπλα εἰς τὴν γῆν, καὶ μένει ζαρωμένος καὶ ἀκίνητος ἐκεῖ, χωρὶς νὰ ταραχθῇ, χωρὶς νὰ σπαράξῃ καὶ νὰ κινήσῃ ἤ πόδα, ἢ κᾀνὲν ἄλλο μέρος τοῦ σώματος· ὃ καὶ κατὰ ἀλήθειαν παράδοξον. Ὁ τζελάτης ἀρπάζει ἀπ᾿ ἀρχῆς εὐθὺς τὸ σπαθὶ, καὶ ἔτι ἐμπνέοντος τοῦ Μάρτυρος, κατεβάζει ἄλλας ἕξ μὲ πολλὴν ὁγλιγωράδα καὶ μανίαν· καὶ οὕτως ὁ γενναίος καὶ ἀήττητος καὶ πανεύφημος Μάρκος, ἔτυχε τοὺ ποθουμένου του καὶ μακαρίου τέλους, τῇ πέμπτῃ τοῦ Ἰουνίου μνὸς, ἡμέρᾳ Τετάρτῃ τῆς ἑβδομάδος, ὥρᾳ δευτέρᾳ τῆς ἡμέρας, καὶ ἔλαβε παρὰ τοῦ ἀγωνοθέτου Χριστοῦ, τὸν στέφανον τῆς ἀθλήσεως, καὶ συνηριθμήθη μετὰ Ἰακώβου τοῦ Πέρσου, μετὰ Μείρακος τοῦ Αἰγυπτίου, μετὰ Παγχάρεως τοῦ Ῥωμαίου, καὶ πάντων τῶν ὁμοιοπαθῶν, καὶ τὴν ἧτταν λαμπρῶς ἀναπαλαισάντων, καὶ δοξασθέντων, ὡς ὄντως Ἀθλητῶν τῆς ἀληθείας, παρὰ Θεοῦ τοῦ ἀδεκάστου Κριτοῦ τῶν ἁπάντων.
Τίς δὲ ἠμπορεῖ νὰ διηγηθῇ ἱκανῶς τοῦ φιλοχρίστου λαοῦ τὴν χαρὰν καὶ τὴν εὐφροσύνην, ὅταν εἷδον πῶς ἐσάλπισεν ὁ Ἀθλητὴς τὰ νικητήρια; Ὅλοι ὁμοφώνως ἐδόξαζον τὸν Θεόν· ὅλων καὶ ἀνδρῶν καὶ γυναικῶν ἐσκίρτησαν αἱ καρδίαι· πολλοὶ καὶ ἱερεῖς καὶ λαϊκοὶ εἰς ναοὺς ἁγίους εἰσελθόντες, ἔψαλλον ᾄσματα μαρτυρικὰ, καὶ ἀπέδιδον ἐν κατανύξει ψυχῆς εὐχαριστίας εἰς τὸν Θεὸν, ὁποῦ ὕψωσε καὶ ἐμεγάλυνε τὴν ἁγίαν του πίστιν, ἐνώπιον τῶν ἀθέων τυράννων, διὰ τῆς καλῆς καὶ λαμπρᾶς μαρτυρίας τοῦ ἰδίου θεράποντος· καὶ τὸ ἑξῆς τῆς ἡμέρας διεπέρασαν ἀργοὶ, ἑορτὴν τελείαν τελέσαντες, καὶ ἄνδρες καὶ γυναῖκες, διηγούμενοι ἀλλήλοις τὰ τοῦ θείου Μάρτυρος ἀγωνίσματα καὶ κατορθώματα. Ἀλλὰ τάχα ταῦτα μόνον; Ὄχι, ἀλλ᾿ ὑπὸ τοῦ θεῖου πόθου καὶ τῆς εὐλαβείας κινούμενοι, ἐδόθησαν μὲ ἀκράτητον ὁρμήν, εἰς τὴν καλὴν καὶ σωτήριον πραγματείαν· διότι ἡ φιλαργυρία ἡμέρωσε τὴν ἀγριότητα τῶν δημίων, καὶ οἱ χριστιανοὶ διὰ νὰ ἀποκτήσουν τί των μαρτυρικῶν καλῶν, ἄλλοι αἷμα ἐλάμβανον, ἄλλοι τμήματα ἀπὸ τὰ φορέματά του, ἄλλοι μέρη τοῦ μαρτυρικοῦ σώματος, ἀπὸ τὰ σπαθοκομμένα, δίδοντες ἀλύπητα, ὅσα οἱ βάρβαροι ἐζήτουν εἰς κάθε τι, χρήματα· καὶ σχεδὸν σπῆτι χριστιανικὸν δὲν ἔμεινεν, ὁποῦ νὰ μὴν ἔχει μέσα τὸν θεῖον Μάρκον φύλακα, καὶ προστάτην, καὶ ἀντιλήπτορα διὰ τῆς μαρτυρικῆς του χάριτος· τούτου δὲ τὸ ἱερὸν σῶμα, χρήμασι καὶ πάνυ πολλοῖς ἐκέρδησαν οἱ χριστιανοὶ, καὶ εἰς ἱερὸν τόπον αὐτὸ μυστικῶς ἐναπέθεντο. Μαρτυρεῖται δὲ ὑπὸ πάντων, καὶ μηδεὶς ἀναγινώσκων ἀμφιβαλλέτω, ὅτι ὁποῦ ἂν εὑρίσκεται, ἢ μέρος τοῦ τιμίου αἷματος, ἢ μέλος τῶν ἁγίων του σαρκῶν, ἢ τμῆμα τοῦ σαβάνου του, ἢ ἄλλου τινὸς ἱματίου του, ὅλα ἐκπέμπουσιν εὐωδίαν ἄῤῥητον, καὶ ἀσύγκριτον πρὸς πᾶσαν ἄλλην εὐωδίαν κοσμικήν.
Μέρος γ´ τῆς διηγήσεως. (Θαύματα)
Ἀλλα καὶ ἐνέργειαι ἰαμάτων παρὰ πολλοῖς ἀκούονται γινόμεναι, τὰ ὁποῖα εἷναι μὲν ὡς ἀληθῶς θαύματα, λέγονται δὲ ὑπὸ τῶν διδασκάλων τῆς Ἐκκλησίας, θαύματα δευτέρου βαθμοῦ· πρώτου γὰρ βαθμοῦ εἷναι ἐκεῖνα ὁποῦ λέγονται θαύματα κατ᾿ οὐσίαν, ὅ,τι εἷδος εἷναι ἡ ὀμμάτωσις τῶν ἐκ γενετῆς τυφλῶν, ἡ ἀνάστασις τῶν νεκρῶν, καὶ τὰ τοιαῦτα, ὅσα φυσικῶς εἷναι ἀδύνατα νὰ γίνου. Δευτέρου δὲ βαθμοῦ εἷναι ἐκεῖνα τὰ ὁποῖα λέγονται θαύματα κατὰ τὸν τρόπον ὡσὰν φερ᾿ εἰπεῖν εἷς πυρετὸς δύναται καὶ κατὰ φύσιν, ἤ κατὰ τέχνην νὰ παύσῃ, ἀλλὰ μὲ καιρὸν, μὲ ὥρας· τὸ δὲ εὐθὺς καὶ μὲ ἕνα λόγον, καὶ νὰ λάβῃ ἀκόμη καὶ δύναμιν, ὥστε καὶ νὰ ὑπηρετῇ, καθὼς ἡ πενθερὰ τοῦ Πέτρου, τοῦτο μόνο ἡ θεία δύναμις, ἀλλ᾿ ὄχι καμμία ἄλλη νὰ κάμῃ δύναται. Τοιαῦτα λοιπὸν θαύματα ἐνεργεῖ ὁ Θεὸς, διὰ τοῦ θεράποντος αὐτοῦ Μάρκου, ὄχι ὁλίγα, ἀλλὰ πάμπολλα καὶ ἀκατάπαυστα, ἴσως διὰ νὰ ἐμφράξῃ μερικῶν κακοφρόνων τὰ ἀπύλωτα στόματα τὰ ὁποῖα τολμοῦν νὰ λαλοῦν ἄδικα, ἐναντίον τῆς ὑπὲρ φύσιν καρτερίας του καὶ ἐνστάσεως. Λοιπὸν μερικὰ ἐκ τούτων τῶν τοῦ Μάρτυρος θαυμάτων τὰ πλέον ἐξηκριβωμένα καὶ ἄξια πίστεως, θέλομεν γράψει ἐνταῦθα εἰς δόξαν Θεοῦ, καὶ ὠφέλειαν τῶν φιλομαρτύρων Χριστιανῶν.
Α. Κάποιος Χριστιανὸς Χίος, Νικοροζὴς τὸ ὄνομα, ζωγράφος τὴν τέχνην, ἀπὸ τὴν ἐνορίαν τοῦ Ἁγίου Γεωργίου τῆς Ἁπλοταρίας, εἴχε τοὺς πόδας κακῶς πάσχοντας ἀπὸ φλέγμα ἁλμυρόν, καὶ κάποια ὕλη βρωμερὰ ἔτρεχεν ἀπ᾿ αὐτούς. Ἠναγκάσθη πρὸς θεραπείαν τοῦ δεινοῦ πάθους του, καὶ λαβὼν ἰατρικὸν ἀπὸ μίαν γυναῖκα, ἤλειψε μὲ ἐκεῖνο τοὺς πληγωμένους του πόδας· ἀλλὰ τί ἀκολουθεῖ; ἐξηράνθησαν μὲν αἱ πληγαὶ τῶν ποδῶν, ἀλλ᾿ ἡ πονηρὰ ἐκείνη ὕλη ἐμποδισθεῖσα, διεδόθη εἰς ὅλον τὸ σῶμα, καὶ τόσον ἐπρίσθη, ὥστε ὁποῦ ἔπεσεν εἰς τὸ κρεββάτι ἀκίνητος, μὲ πόνους ὑπερβολικούς· ἔπειτα πάλιν τὸ πρίσμα ἐκεῖνο τοῦ σώματος κατέβη καὶ συνήχθη ὅλον κάτω εὶς τοὺς πόδας του, καὶ ἐξωγκώθησαν, καὶ ἔγιναν ὡς ἀσκοὶ καὶ οἱ δύω του πόδες, καὶ οὔτε νὰ κινηθῇ ἠδύνατο, οὔτε νὰ πατήσῃ ἀπὸ τοὺς πόνους ὁποῦ ἔπασχε. Λοιπὸν εἰς καιρὸν ὁποῦ ὁ δυστυχὴς οὗτος ἔπασχεν οὕτω κακῶς, συνέβη νὰ ἀποκεφαλισθῇ ὁ θεῖος Μάρκος, καὶ κάποιος συγγενὴς τοῦ πάσχοντος ἔδραμε, καὶ ἔλαβεν ὁλίγον ἀπὸ τὸ μαρτυρικὸν αἷμα καὶ -ὢ τοῦ θαύματος!- εὐθὺς ὁποῦ ἤλειψε σταυροειδῶς μὲ τὸ αἷμα ἐκεῖνο τοὺς πόδας του, εὐθὺς λέγω, τὴν ὥραν ἐκείνην, ἔπαυσαν οἱ πόνοι, ἐξεπρίσθησαν οἱ πόδες, καὶ περιεπάτησε, καὶ μετ᾿ ὁλίγον ἐξῆλθεν ἕξω, ἔκαμε ἐπίδειξιν τῆς παραδόξου ὑγείας του, δοξάζων τὸν Θεὸν, καὶ τὸν θεῖόν του Μάρτυρα.
Β. Τὴν αὐτὴν ἡμέρα καὶ μία κόρη ἀπὸ τὸ Παλαιόκαστρον, Ἀργενοῦ ὀνομαζομένη, ἐθεραπεύθη ἐντελῶς μὲ τὸ αἷμα τούτου τοῦ Μάρτυρος. Αὐτὴ, πρὸ πολλοῦ ἐπόνεσε τὴν δεξιάν της χεῖρα, καὶ ἀπὸ τοὺς πόνους, ἐστράβωσε καὶ ὁ μικρός της δάκτυλος, καὶ ἐγύρισε μέσα εἰς τὴν παλάμην της, καὶ ἔπασχε λοιπὸν δύω κακὰ, δηλαδὴ καὶ πόνους μεγάλους, καὶ ἐμπόδιον εἰς τὸ ἐργόχειρον. Καὶ ὅμως, εὐθὺς ἅμα ἤλειψε τὴν πάσχουσαν χεῖρά της μὲ τὸ μαρτυρικὸν αἷμα, ἰατρεύθη ἐντελῶς, καὶ κάμνει ἀνεμποδίστως τὰ ἔργα της.
Γ. Ἔξω εἰς ἓν χωρίον, Βροντάδον λεγόμενον, εἰς τὴν ἐνορίαν τοῦ Ἁγίου Πέτρου, ἦτον μία κόρη ὀρφανὴ ἀπὸ πατέρα, τὴν ἠλικίαν μεγάλη. Εἰς αὐτὴν συνέβη κάποια ἀσθένεια, ἀπὸ τὴν ὁποῖαν ἔπασχε τρεῖς χρόνους ὁλόκληρους, ἀπὸ ἕνα ἀδιάκοπο βῆχα, διὰ τὸν ὁποῖον, πολλοὶ τὴν ἀπεφάσιζαν, πῶς πάσχει ἀπὸ ἐκτικὸν πάθος. Ἔπασχε λοιπὸν ἡ ἀθλία δύω μεγάλα κακὰ, καὶ τὴν μακρὰν ἐκείνην ἀσθένειαν, καὶ πτωχείαν ἐσχάτην· ὅθεν ἐπειδὴ ἐργόχειρον νὰ κάμῃ δὲν ἠδύνατο, ἀλλ᾿ οὔτε κὰν νὰ περιπατήτῃ, ἠναγκάζετο νὰ ζητῇ ἐλεημοσύνην διὰ νὰ ζῇ. Λοιπὸν εἰς καιρὸν ὁποῦ οὕτω κακῶς ἔπασχεν ἡ ταλαίπωρος, ἡ μήτηρ αὐτῆς ἧλθε καὶ τῇ ἔφερεν αἱματωμένον χῶμα, ἀπὸ τὴν σφαγὴ τοῦ νέου Μάρτυρος Μάρκου, τὸ ὁποίον ἀνέλυσε μὲ νερὸν, καὶ τὴν ἐπότισε, καὶ ἀπὸ τὸ ἴδιον ἤλειψε καὶ τὰς ἀκοὰς ἑνὸς μικροτέρου της υἱοῦ, ὁποῦ ἧτο κωφὸς ἐκ γεννήσεως· καὶ κατὰ ἀλήθειαν θαυμαστὸς ὁ Θεὸς ἐν τοῖς Ἁγίοις Αὐτοῦ, ἡ μὲν ἀσθενὴς ἰατρεύθη, καὶ ἐδυναμώθη τόσον, ὤστε ὁποῦ τὴν ἄλλην ἡμέραν, ἐπῆγε καὶ ἔπλυνε ξένα ῥοῦχα (διότι τοῦτο εἶχεν ἐργόχειρον, καὶ ἀπελάμβανε τὴν ζωοτροφίαν της) καὶ οὕτω ὑγρὰ τὰ ἐσήκωσε, καὶ τὰ ἔφερεν εἰς τὸ σπῆτι της, ὁποῦ ἧτον καὶ τὸ διάστημα μακρινόν. Τοῦ δὲ κωφοῦ παιδίου ἠνεῴχθη ἡ ἀκοὴ, καὶ ἤδη ἀκούει καλῶς.
Δ. Μία χριστιανὴ ἀπὸ τὴν Χίον, Καταιρινὴ τὸ ὄνομά της, ὑπανδρευμένη καὶ κατοικημένη εἰς τὴν Σμύρνην, συνέβη νὰ πάθῃ παραφροσύνην καὶ μανίαν δεινήν· ὅθεν καὶ ἠναγκάσθησαν νὰ τὴν στείλουν ἐδῶ εἰς τὴν πατρίδα της, μήπως τὴν ἐλεήσῃ ἡ Ἁγία Ματρῶνα, καὶ τὴν ἀποκαταστήσῃ εἰς τὰς φρένας της. Ἐστάθη ἐκεῖ πολὺν καιρόν· εὐρέθη μάλιστα καὶ εἰς τὴν ἱερὰν μνήμη της, εἰς τὴν ὁποίαν ἡ Ἁγία συνηθίζει νὰ θαυματουργῇ, καὶ πολλοὺς θεραπεύει ἀπὸ διάφορα πάθη· πλὴν αὐτὴ μεταβολὴν δὲν ἐλάμβανεν εἰς τὸ πάθος της, μάλιστα ἐπήγαινε καὶ εἰς τὸ χειρότερον· ὅθεν μὴ δυνάμενοι νὰ ὑποφέρουν τὰς ἀταξίας τῆς μανίας της, τὴν ἐξέβαλον ἐκεῖθεν, καὶ τὴν ἔκλεισαν εἰς τὰ σπητάλια, ἔνθα ἔχουσι τόπον ἐπιτήδειον, νὰ κλείουν τοὺς τρελλούς. Ἐκεῖ τὴν ἐφύλαττον μὲ σίδηρα εἰς τὰς χεῖρας, διὰ νὰ μὴ φονεύσῃ τοὺς ἄλλους τρελλούς· τόσον δεινὴ καὶ ἀγρία ἦτον ἡ μανία της, καὶ τοιαύτη, λέγουσι, νὰ μὴν ἐφάνη εἰς ἄλλον τινά. Ἐνίοτε ἐμετρίαζε τὸ πάθος καὶ ἐφαίνετο καλλίτερα· ἡ καλλιτερωσύνη της ἦττον, ὁποῦ ἡμέρωνεν ὀλίγον, ὁποῦ δὲν ἔδερνεν, οὔτε ἐξέσχιζε, καὶ τότε τὴν εὔγαινον ἀπὸ τὰ σίδηρα· ἀλλὰ πάλιν τὰ λόγιά της ἦσαν μωρὰ, καὶ τὰ καμώματά της τρελά, ὁποῦ καὶ αἰσχύνεταί τις καὶ νὰ τὰ λέγῃ καὶ νὰ τὰ γράφῃ· ἔπειτα πάλιν ἔξαφνα τὴν ἐκυρίευεν ἐκείνη ἡ κακὴ μανία, ὡσὰν φοβερὰ τρικυμία, καὶ ἐκτύπα, ἐξέσχιζε μὲ τὰ ὀνύχιά της, ὅποιον εὕρισκε, καὶ μὲ πολὺν κόπον, καὶ μεγάλην δυσκολίαν, τὴν ἔβανον ἀπ᾿ ἀρχῆς εἰς τὰ σίδηρα· οὕτω ἐπέρνα, ἀπὸ τὸν Ὀκτώβριον, ἕως εἰς τὰς ἑπτὰ τοῦ Ἰουνίου μηνός. Τότε ἔδωκαν φαγητὸν εἰς τοὺς τρελλοὺς, καὶ ἔπειτα ἐπῆγε νὰ πάρῃ τὰ τζανάκια εἷς κάποιος ξένος μοναχὸς, Μητροφάνης τὸ ὄνομα, ὁ ὁποῖος εὑρίσκετο ἑκεῖ διὰ θεραπείαν τινὸς ἐδικοῦ του πάθους. Ἐκεῖ ὁποῦ οὗτος ὁ μοναχὸς ἔσκυψε διὰ νὰ τὰ πάρῃ, ἔπεσεν ἀπὸ τὸν κόρφο του ἓν χαρτίον διπλωμένον· εἷδε τοῦτο ἡ Κατερινὴ, περὶ τῆς ὁποίας εἶναι ὁ λόγος, καὶ λέγει: Γέροντα τί εἶναι αὐτὸ ὁποῦ σοῦ ἔπεσε; Μήπως εἶναι κᾀνὲν φλωρί;
Ὄχι, δὲν εἶναι φλωρί, μόνον εἶναι ἀπὸ τὸ φόρεμα τοῦ νέου Ἁγίου, ὁποῦ ἐμαρτύρησεν.
Καὶ δός μοι το, νὰ τὸ πιάσω, καὶ νὰ τὸ ἀσπασθῶ.
Δὲν τῆς τὸ ἔδωκεν ὁ Μητροφάνης νὰ τὸ πιάσῃ, διότι αἱ χεῖρες της ἦσαν γεμάται ἀπὸ ἀκαθαρσίας, ἀλλὰ τὸ ἐκράτει αὐτὸ εἰς τὰς χεῖρας του, καὶ ἐκείνη, ὡσὰν νὰ μὴν ἦτον ἡ μανιακὴ, ἀλλὰ ὡς καλὴ καί φρόνιμη ἔκαμε τρεῖς στρωτὰς μετανοίας, καὶ τὸ ἠσπάσθη, ὄχι μίαν φορὰν, ἀλλὰ πολλάκις, μὲ πολύν πόθον καὶ εὐλάβειαν· καὶ οὕτως ὁ μὲν Μητροφάνης ἔφυγεν, ἡ δὲ ἐκάθησε σωφρονισμένη καὶ εὔτακτος. Μετ᾿ ὀλίγον ἐπέρασεν ἐκεῖθεν ὁ ἐπιστάτης τῶν σπιταλίων καὶ τὸν φωνάζει: Παρακαλῶ σε, εὔγαλέ με ἀπ᾿ ἐδῶ.
Δὲν σ᾿ εὐγάνω, κάθου αὐτοῦ, ὁποῦ εἶσαι, καὶ καλὰ εἶσαι, τῆς ἀπεκρίθη ἐκεῖνος ἐνθυμούμενος τὰ ὅσα ἔπαθεν ἀπό ἐκείνην πρὸ ὀλίγων ἡμερῶν· καὶ ταῦτα εἰπὼν ἔφυγε καὶ τὴν ἄφησε. Μετὰ ταῦτα, πάλιν ἰδοῦσα αὐτὸν, τὸν παρεκάλει λέγουσα: Εὔγαλέ με, καὶ νὰ χαρῶ τὰ παιδία μου, καλὰ εἶμαι. Ἀκούσας δὲ ἐκεῖνος λόγια συνέσεως, ὁποῦ ἄλλην φορὰ τοιαῦτα δὲν ἤκουσεν, οὐδὲ παιδίων ἐνθύμησιν πώποτε, ἐπείσθη καὶ τὴν εὔγαλεν. Ἐξελθοῦσα ἐνίφθη, καὶ ἐζήτησε τὰ φορέματά της, μὲ τὰ ὁποῖα ἦλθεν εἰς τὴν Σμύρνην, καὶ ἐκάθισεν ἱματισμένη καὶ σωφρονοῦσα, μὲ πολὺν θαυμασμὸν, καὶ ἔκπληξιν τῶν ὁρώντων. Ἀπεκρίνετο λοιπὸν εἰς τοὺς ἐρωτῶντας, μὲ ποίους τρόπους ἐσωφρονίσθη, ὅτι εὐθὺς, λέγει, ὁποῦ ἠσπάσθην ἐκεῖνο ὁποῦ ἐβάστα ὁ Μητροφάνης, ἠσθάνθην ὡσὰν πήδημα μὲσα εἰς τὴν καρδίαν μου, καὶ ἦλθον εἰς τὸν ἑαυτόν μου, καὶ ὅλον ἕνα εἶμαι καλά· δοξασμένος ὁ νέος Ἅγιος. Μετὰ ταῦτα ἐπῆγεν εἰς τὴν Λειτουργίαν, ἐκοινώνησε τῶν Ἀχράντων Μυστηρίων, μὲ ὀρθὴν γνῶσιν, ἐκήρυξε εἰς πολλοὺς τὸ θαῦμα, καὶ μετὰ παρέλευσιν ἡμερῶν εἴκοσι ἕξ, ἀφ᾿ οὗ δὲν τῆς ἔμεινε πλέον κᾀμμία ἀμφιβολία διὰ τὴν ὑγείαν της, ὑπέστρεψεν εἰς τὴν Σμύρνην, εἰς τὸ σπῆτί της, δοξάζουσα τὸν Θεὸν, καὶ εὐχαριστοῦσα τὸν Μάρτυρα Μάρκο τὸν εὐεργέτην της. Κατὰ ἀλήθειαν τοῦτο δὲν ἔχει ἄμφιβολίαν, πῶς εἶναι ἀπὸ τὰ μεγάλα θαύματα, καθῶς εἶναι καὶ τοῦτο τὸ ἑξῆς.
Ὄχι, δὲν εἶναι φλωρί, μόνον εἶναι ἀπὸ τὸ φόρεμα τοῦ νέου Ἁγίου, ὁποῦ ἐμαρτύρησεν.
Καὶ δός μοι το, νὰ τὸ πιάσω, καὶ νὰ τὸ ἀσπασθῶ.
Δὲν τῆς τὸ ἔδωκεν ὁ Μητροφάνης νὰ τὸ πιάσῃ, διότι αἱ χεῖρες της ἦσαν γεμάται ἀπὸ ἀκαθαρσίας, ἀλλὰ τὸ ἐκράτει αὐτὸ εἰς τὰς χεῖρας του, καὶ ἐκείνη, ὡσὰν νὰ μὴν ἦτον ἡ μανιακὴ, ἀλλὰ ὡς καλὴ καί φρόνιμη ἔκαμε τρεῖς στρωτὰς μετανοίας, καὶ τὸ ἠσπάσθη, ὄχι μίαν φορὰν, ἀλλὰ πολλάκις, μὲ πολύν πόθον καὶ εὐλάβειαν· καὶ οὕτως ὁ μὲν Μητροφάνης ἔφυγεν, ἡ δὲ ἐκάθησε σωφρονισμένη καὶ εὔτακτος. Μετ᾿ ὀλίγον ἐπέρασεν ἐκεῖθεν ὁ ἐπιστάτης τῶν σπιταλίων καὶ τὸν φωνάζει: Παρακαλῶ σε, εὔγαλέ με ἀπ᾿ ἐδῶ.
Δὲν σ᾿ εὐγάνω, κάθου αὐτοῦ, ὁποῦ εἶσαι, καὶ καλὰ εἶσαι, τῆς ἀπεκρίθη ἐκεῖνος ἐνθυμούμενος τὰ ὅσα ἔπαθεν ἀπό ἐκείνην πρὸ ὀλίγων ἡμερῶν· καὶ ταῦτα εἰπὼν ἔφυγε καὶ τὴν ἄφησε. Μετὰ ταῦτα, πάλιν ἰδοῦσα αὐτὸν, τὸν παρεκάλει λέγουσα: Εὔγαλέ με, καὶ νὰ χαρῶ τὰ παιδία μου, καλὰ εἶμαι. Ἀκούσας δὲ ἐκεῖνος λόγια συνέσεως, ὁποῦ ἄλλην φορὰ τοιαῦτα δὲν ἤκουσεν, οὐδὲ παιδίων ἐνθύμησιν πώποτε, ἐπείσθη καὶ τὴν εὔγαλεν. Ἐξελθοῦσα ἐνίφθη, καὶ ἐζήτησε τὰ φορέματά της, μὲ τὰ ὁποῖα ἦλθεν εἰς τὴν Σμύρνην, καὶ ἐκάθισεν ἱματισμένη καὶ σωφρονοῦσα, μὲ πολὺν θαυμασμὸν, καὶ ἔκπληξιν τῶν ὁρώντων. Ἀπεκρίνετο λοιπὸν εἰς τοὺς ἐρωτῶντας, μὲ ποίους τρόπους ἐσωφρονίσθη, ὅτι εὐθὺς, λέγει, ὁποῦ ἠσπάσθην ἐκεῖνο ὁποῦ ἐβάστα ὁ Μητροφάνης, ἠσθάνθην ὡσὰν πήδημα μὲσα εἰς τὴν καρδίαν μου, καὶ ἦλθον εἰς τὸν ἑαυτόν μου, καὶ ὅλον ἕνα εἶμαι καλά· δοξασμένος ὁ νέος Ἅγιος. Μετὰ ταῦτα ἐπῆγεν εἰς τὴν Λειτουργίαν, ἐκοινώνησε τῶν Ἀχράντων Μυστηρίων, μὲ ὀρθὴν γνῶσιν, ἐκήρυξε εἰς πολλοὺς τὸ θαῦμα, καὶ μετὰ παρέλευσιν ἡμερῶν εἴκοσι ἕξ, ἀφ᾿ οὗ δὲν τῆς ἔμεινε πλέον κᾀμμία ἀμφιβολία διὰ τὴν ὑγείαν της, ὑπέστρεψεν εἰς τὴν Σμύρνην, εἰς τὸ σπῆτί της, δοξάζουσα τὸν Θεὸν, καὶ εὐχαριστοῦσα τὸν Μάρτυρα Μάρκο τὸν εὐεργέτην της. Κατὰ ἀλήθειαν τοῦτο δὲν ἔχει ἄμφιβολίαν, πῶς εἶναι ἀπὸ τὰ μεγάλα θαύματα, καθῶς εἶναι καὶ τοῦτο τὸ ἑξῆς.
Ε. Ἠκούσθη, πῶς ἰάτρευσεν ὁ Ἅγιος μίαν γυναῖκα, ἥτις ἔπασχεν ἀπὸ αἱμοῤῥαγίαν ἄνωθεν, καὶ ἐκάμαμεν νὰ ἔλθῃ εἰς ἡμᾶς ἡ ἰδία γυνὴ καὶ ἀμέσως ἐκ τοῦ στόματος αὐτῆς ἠκούσαμεν καὶ τὸ πάθος καὶ τὴν θεραπείαν της· ἔχει δὲ οὕτως. Αὐτὴ εἶναι ἔξωθεν ἀπὸ χωρίον τὸ καλούμενον Βροντάδο, ἀπὸ τὴν ἐνορίαν τοῦ Ἁγίου Γεωργίου· νέα τὴν ἡλικίαν, ἀνδρὶ νομίμῳ συνεζευγμένη, μήτηρ δύω παιδίων γενομένη. Αὐτὴ ἀπὸ κάποιαν αἰτίαν ἤρχισε νὰ ξερνᾷ αἷμα ἀπὸ τὸ στόμα· δύων ἡμέρας ἐπέρνα καλὰ, τὴν τρίτην ἐξερνοῦσε τὸ αἷμα, καὶ αἷμα ὄχι ὀλίγον, ἀλλὰ πολύ· ἔπασχε τοῦτο τὸ κακὸν ἡ ἀθλία δύω χρόνους ὁλοκλήρους. Ἐδοκίμασε νὰ εὕρῃ θεραπείαν ἀπὸ κᾀνέναν ἰατρόν, ἀλλὰ δὲν ἐδυνήθη· ἐξώδευσε μὲ ὅλην της τὴν ταπεινὴν κατάστασιν ὑπὲρ τὰ διακόσια γρόσια, ἀλλ᾿ εἰς μάτην. Μάλιστα εἶπεν, ὅτι μίαν ἡμέραν, ὁποῦ ἔστεκεν ἐμπρὸς εἰς ἕνα ἰατρὸν, καὶ τὸν παρεκάλει, διὰ νὰ κάμῃ ὅ,τι δυνηθῇ εἰς τὸ πάθος της, τὴν ὥραν ἐκείνην τῆς ἦλθε, καὶ ἐξέρασε τὸ αἷμα ἔμπροσθέν του, καὶ ἐκεῖνος βλέπων ἀνετριχίασε καὶ τὴν ἀπέβαλεν, ἀπελπίσας αὐτὴν ὡς ἀνίατον. Συνέβη νὰ βάλουν τὸν Μάρτυρα εἰς τὴν φυλακὴν, καὶ κάποιος τὴν ἐσυμβούλευσε, νὰ ὑπάγῃ νὰ πάρῃ ἀπὸ πάνω του τίποτε, καὶ ἴσως ἀπὸ ἐκεῖνο εὕρῃ βοήθειαν· ἐπῆγεν, ἔκαμε κάθε τρόπον, διὰ νὰ τοῦ ἐγγίξῃ, ἀλλὰ δὲν ἐδυνήθη. Εὑρέθη ἐκεῖ ὅταν τὸν εὔγαλαν διὰ θάνατον, καὶ ἡ πτωχὴ ἐσπούδαζε, κατὰ τὴν Εὐαγγελικὴν αἱμοῤῥοοῦσαν, νὰ πλησιάσῃ κοντὰ, καὶ νὰ τὸν ἐγγίσῃ, ἀλλὰ δὲν ἠμπόρεσε· μάλιστα τὴν ἐκτύπησε εἷς Τοῦρκος ἐπάνω εἰς τὸν ὧμον μὲ τὴν σκούλην, τόσον δυνατὰ, ὁποῦ διὰ πολλὰς ἡμέρας ᾐσθάνετο τὸν πόνον· ἦτον λοιπὸν ἡ δυστυχὴς εἰς τοιαύτην κατάστασιν, ὥστε ὁποῦ ἀπὸ τὴν ἐσχάτην ἀδυναμίαν ἐκινδύνευε καὶ εἰς θάνατον. Ὕστερον ἀπὸ τὴν ἀποτομὴν τοῦ Μάρτυρος, μετά τινας ἡμέρας ἀκούσασα πῶς ἐνεργεῖ θαυμάσια ἐξαίσια εἰς πολλούς, ἐζήτησε καὶ αὐτὴ καὶ τῆς ἔδωκαν ὀλίγον ἀπὸ τὸ μαρτυρικὸ αἷμα, τὸ ὁποῖον ἔβαλε μέσα εἰς νερὸν διὰ νὰ τὸ πίῃ, καὶ ἦτον ἡ ἡμέρα καὶ ἡ ὥρα, ὁποῦ ἔμελλε νὰ ξεράσῃ τὸ αἷμα, διότι εἶχεν δεδοκιμασμένον ἐκ τῆς μακρὰς πείρας, ὁποῦ ὅταν ἤρχιζε νὰ κινῆται τὸ αἷμα, ἐκόπτοντο τὰ ἐντόσθιά της ὡσὰν ξυράφια, καὶ ᾐσθάνετο δριμυτάτους πόνους. Ἐπάνω λοιπὸν εἰς τοιαύτην ὥραν, ἔπιε τὸ ἡγιασμένο ἐκεῖνο νερὸν, καὶ, ὢ τῆς ἐξαισίου δυνάμεως! ᾐσθάνθη ἡ γυνὴ πῶς ἐστράφη ὁποίσω ἡ ὁρμὴ τοῦ αἷματος, καὶ ἡσύχασεν, ὡσὰν νὰ τὴν ἐμάστιζε κᾀμμία δύναμις εἰσελθοῦσα ἔξωθεν· καὶ ὄχι μόνον τὸ αἷμα δὲν ἐξέρασεν, ἀλλὰ καὶ δύναμίν τινα ἠσθάνθη ὁποῦ ἐμβῆκεν εἰς αὐτὴν καὶ διεπέρασε τὸ σῶμά της, εἰς τρόπον ὅτι, ἐγέμισε καὶ μίαν μεγάλην στάμναν νερὸν, καὶ ἐπῆγεν εἰς τὸ σπῆτί της, ἡ ὁποία μετὰ βίας ἐκινεῖτο πρότερον· καὶ εἰς τὸ ἑξῆς ἔμεινεν ὑγιαίνουσα, καὶ καλῶς ἔχουσα.
Οὖσα δὲ νέα εὑρίσκετο εἰς λύπην, πῶς εἰς τὸ ἑξῆς ἔχει νὰ μείνῃ ἄγονος, καθὼς τῆς ἔλεγον αἱ γυναῖκες τοῦ χωρίου της. Ὅθεν ὁ καλὸς Μάρκος τὴς ἐφάνη μίαν νύκτα εἰς τὸν ὕπνον, ὕστερον ἀπὸ δύω μήνας τῆς θεραπείας της, καὶ τῆς λέγει: Μὴ λυπῆσαι γυνὴ ἀλλὰ μάλλον χαῖρε, διότι εἶσαι ἔγκυος. Ἐξύπνησε ἡ γυνὴ καὶ ἀμφιβάλλουσα, μήπως ἦτον ἀπλῶς ὄνειρον, ἦλθεν εἰς τὴν χώραν ἐπίτηδες, διὰ νὰ ἐρωτήσῃ τὰς ἐκεῖ μαίας, καὶ νὰ μάθῃ ἀν ἀληθῶς ᾗναι ἔγκυος, καὶ ἐγύρισεν πεπληροφορημένη, ὅτι βέβαια οὕτως ἔχει, καθὼς τῆς εἷπεν ὁ φανεὶς Ἅγιος, καὶ δοξάζουσα ἀπὸ ψυχῆς τὸν Θεὸν, καὶ τὸν καλλιμάρτυρα θεῖον Μάρκον , ὁποῦ τὴν εὐηγέρτησε διπλῶς, καὶ μὲ τὴν ἴασιν τῆς αἱμοῤῥαγίας, καὶ μὲ τὴν χάριν τῆς συλλήψεως· ἥτις καὶ σκοπὸν ἔβαλεν, ἐὰν γεννήσῃ παιδίον ἀρσενικόν, νὰ τὸ ὀνομάσῃ Μάρκον, εἰς δόξαν τοῦ θείου εὐεργέτου της. Αὕτη δὲ ἡ μαρτυρικὴ ἰατρεία, ἐχει καὶ μαρτυρικὴν ἀστειότητα ἐπειδὴ ὅταν ἡ γυνὴ ἐπεκαλέσθη τὸν Μάρτυρα νὰ τὴν ἐλεήσῃ ἔταξε νὰ τοῦ προσφέρῃ δέκα γρόσια. Λοιπὸν, ὅταν ὁ Μάρτυς τῆς ἐφάνη τὴν νύκτα, καὶ τὴν εἶπεν πὼς εἷναι ἐγγαστρωμένη, τῆς ἐζήτησε καὶ ἐκεῖνο ὁποῦ τὸν ἔταξεν, ὡσὰν νὰ εἰπῇς, ἐζήτησε τὰ ἰατρικά του· ὅμως ὄχι ἁπλῶς, ἐπειδὴ οὔτε ὁ Θεὸς, οὔτε οἱ Ἅγιοι δὲν ζητοῦσιν, οὔτε ἀναγκάζουσιν κᾀνένα νὰ τοῖς προσφέρῃ τίποτε· ἀλλ᾿ ὅταν τις ἀπὸ λόγου του τὸ τάξῃ τὸ ζητοῦσιν ἀπαραιτήτως, ὅτι τὸ τάξιμον γίνεται χρέος, καὶ τὸ χρέος ἀπαραιτήτως πρέπει νὰ πληρώνηται ὡς δίκαιον· εὔξασθε, λέγει, καὶ ἀπόδοτε· καὶ πάλιν, ἀποδώσω τῷ Κυρίῳ τὰς εὐχάς μου· ἐζήτησε δὲ ὁ Μάρτυς τὸ τάξιμον, καὶ πρὸς βεβαίωσιν τοῦ θαύματος.
Οὖσα δὲ νέα εὑρίσκετο εἰς λύπην, πῶς εἰς τὸ ἑξῆς ἔχει νὰ μείνῃ ἄγονος, καθὼς τῆς ἔλεγον αἱ γυναῖκες τοῦ χωρίου της. Ὅθεν ὁ καλὸς Μάρκος τὴς ἐφάνη μίαν νύκτα εἰς τὸν ὕπνον, ὕστερον ἀπὸ δύω μήνας τῆς θεραπείας της, καὶ τῆς λέγει: Μὴ λυπῆσαι γυνὴ ἀλλὰ μάλλον χαῖρε, διότι εἶσαι ἔγκυος. Ἐξύπνησε ἡ γυνὴ καὶ ἀμφιβάλλουσα, μήπως ἦτον ἀπλῶς ὄνειρον, ἦλθεν εἰς τὴν χώραν ἐπίτηδες, διὰ νὰ ἐρωτήσῃ τὰς ἐκεῖ μαίας, καὶ νὰ μάθῃ ἀν ἀληθῶς ᾗναι ἔγκυος, καὶ ἐγύρισεν πεπληροφορημένη, ὅτι βέβαια οὕτως ἔχει, καθὼς τῆς εἷπεν ὁ φανεὶς Ἅγιος, καὶ δοξάζουσα ἀπὸ ψυχῆς τὸν Θεὸν, καὶ τὸν καλλιμάρτυρα θεῖον Μάρκον , ὁποῦ τὴν εὐηγέρτησε διπλῶς, καὶ μὲ τὴν ἴασιν τῆς αἱμοῤῥαγίας, καὶ μὲ τὴν χάριν τῆς συλλήψεως· ἥτις καὶ σκοπὸν ἔβαλεν, ἐὰν γεννήσῃ παιδίον ἀρσενικόν, νὰ τὸ ὀνομάσῃ Μάρκον, εἰς δόξαν τοῦ θείου εὐεργέτου της. Αὕτη δὲ ἡ μαρτυρικὴ ἰατρεία, ἐχει καὶ μαρτυρικὴν ἀστειότητα ἐπειδὴ ὅταν ἡ γυνὴ ἐπεκαλέσθη τὸν Μάρτυρα νὰ τὴν ἐλεήσῃ ἔταξε νὰ τοῦ προσφέρῃ δέκα γρόσια. Λοιπὸν, ὅταν ὁ Μάρτυς τῆς ἐφάνη τὴν νύκτα, καὶ τὴν εἶπεν πὼς εἷναι ἐγγαστρωμένη, τῆς ἐζήτησε καὶ ἐκεῖνο ὁποῦ τὸν ἔταξεν, ὡσὰν νὰ εἰπῇς, ἐζήτησε τὰ ἰατρικά του· ὅμως ὄχι ἁπλῶς, ἐπειδὴ οὔτε ὁ Θεὸς, οὔτε οἱ Ἅγιοι δὲν ζητοῦσιν, οὔτε ἀναγκάζουσιν κᾀνένα νὰ τοῖς προσφέρῃ τίποτε· ἀλλ᾿ ὅταν τις ἀπὸ λόγου του τὸ τάξῃ τὸ ζητοῦσιν ἀπαραιτήτως, ὅτι τὸ τάξιμον γίνεται χρέος, καὶ τὸ χρέος ἀπαραιτήτως πρέπει νὰ πληρώνηται ὡς δίκαιον· εὔξασθε, λέγει, καὶ ἀπόδοτε· καὶ πάλιν, ἀποδώσω τῷ Κυρίῳ τὰς εὐχάς μου· ἐζήτησε δὲ ὁ Μάρτυς τὸ τάξιμον, καὶ πρὸς βεβαίωσιν τοῦ θαύματος.
Στ. Ἀναρίθμητα εἶναι ἀδελφοὶ τὰ τελούμενα παράδοξα ἀπὸ τὴν μαρτυρικὴν χάριν τοῦ καλλινίκου Μάρκου. Εἰς τὸ καρτέρι τῆς πόλεως, ὁποῦ ὀνομάζεται Ἐγκρεμὸς, εἰς τὴν ἐνορίαν ὁποῦ λέγεται Θερμουγιότισσα, κατοικεῖ μία πτωχὴ γυνὴ, αὕτη εἶχε (καὶ τὸ ἔχει) παιδίον μικρὸν ἀρσενικὸν δύω χρόνων. Αὐτὸ συνέβη νὰ πέσῃ ἀπὸ τὸν σοφᾶν κάτω· ἔπεσε δὲ ἀνάσκελα, καὶ ἔπεσεν ἐπάνω εἰς ἓν πήλινον ἀγγεῖον, καὶ ὃν τρυφερὸν ἐκόπη εἰς τὴν μέσην, καὶ πλέον εἰς τὸ ἑξῆς, οὔτε νὰ σηκωθῇ ἐδύνατο, οὔτε νὰ σταθῇ ὄρθιον, ἀλλὰ μηδὲ νὰ καθήσῃ ἐδύνατο· καὶ ἐκεῖνο ὁποῦ ἕως τότε ἐπεριπάτει καὶ ἔτρεχε μὲ γέλια καὶ χαρὰν, τότε ἔμενεν πάντα κατάκοιτον, μὲ πόνους καὶ δάκρυα, καὶ ἐδικά του καὶ τῶν γονέων του· καὶ κάθε φορὰν ὁποῦ ἤθελε νὰ τὸ σηκώσῃ ἡ μήτηρ του, νὰ τὸ μεταθέσῃ, ἐφώναζε κλαῖον, ὁποῦ ἐπροξένει μεγαλώτατην λύπην εἰς τοὺς ὁρῶντας καὶ ἀκούοντας. Ἐπέρασεν εἰς ταύτην τὴν ἐλεεινὴν κατάστασιν δύω χρόνους· ὥστε ὁποῦ ἔγινε τεσσάρων χρόνων, ἀλλὰ πάντῃ ἄχρηστον καὶ πανάθλιον. Λοιπὸν, ἡ δυστυχὴς αὐτοῦ μήτηρ, ἀκούουσα τὰ θαύματα καὶ τὰς εὐεργεσίας, ὁποῦ κοινῶς εἰς ὅλους κάνει ὁ θεῖος Μάρκος, ἔκαμε καὶ τῆς ἔφερον ὀλίγον αἷμα, τὸ ἔβαλεν εἰς τὸ νερὸν, καὶ μέρος τὸ ἐπότισε μὲ τὸ ἐπίλοιπον ἤλειψε τὸ σωμάτιον, καὶ μάλιστα τὰ νῶτα τοῦ παιδίου, ἐπικαλουμένη θερμῶς τὴν ταχεῖάν του ἀντίληψιν, καὶ ὑποσχομένη νὰ τὸ νηστεύσῃ δέκα ἡμέρας κάθε χρόνον πρὸ τῆς μνήμης του, διότι πτωχὴ οὗσα δὲν τῷ ἔταξε χρήματα. Ταῦτα ποιήσασα, τὸ μὲν παιδίον ἄφησε κείμενον εἰς ἓν μέρος, αὐτὴ δὲ ἐκάθησεν εἰς τὸ ἔργοχειρόν της· καὶ ὁ νοῦς της καὶ ἡ πίστις της ἐδούλευεν εἰς τὴν τοῦ Ἁγίου ἐνέργειαν. Ὀλίγον ἐπέρασε, καὶ λέγει: Μπρὲ Νικολὴ, σήκω καὶ ἔλα νὰ σοῦ δώσω ἕνα παρὰν. Καὶ (ὦ τοῦ θαύματος!) τὸ πρῴην, καὶ μέχρι τότε, παντάπασιν ἀκίνητον, ἐν τῷ ἅμα ὁποῦ ἔκραξεν, ἐσηκώθη, ὠρθώθη, ἐπῆγε μόνον του εἰς τὴν μητέραν, καὶ ἐκείνη ἐναγκαλισμένη καὶ καταφιλήσασα μετὰ δακρύων αὐτὸ, τῷ ἔδωκε τὸν παράν· καὶ ἔκτοτε ἔμεινεν ὑγιαῖνον καὶ ἁλλόμενον, τὸ πρῴην παράλυτον. Ἡ ταπεινὴ χεὶρ ἡ ταῦτα γράφουσα, ἐψηλάφησεν αὐτὸ περιεργότερον, καὶ τοῦ εὗρεν ἕνα ζόμπον μικρὸν, ὡσὰν ἕνα μικρὸν γρόνθον, πρὸς δήλωσιν ἴσως τοῦ προτέρου του πάθους, καὶ τῆς παρὰ τοῦ Μάρτυρος ἰάσεως.
Ζ. Ἀπὸ τὰ ἀναρίθμητα ὁποῦ καθ᾿ ἐκὰστην ἐπιτελεῖ, ὡς εἴπομεν, ὁ θεῖος Μάρκος, τοῦτο μόνον τὸ ἀκόλουθον βούλομαι ἀκόμη νὰ διηγηθῶ, διότι κατὰ τὴν ἐμὴν γνώμην, καὶ μέγιστον εἶναι καὶ τερπνότατον, καὶ οὕτω νὰ κάμω τέλος τῆς διηγήσεως. Σαββάτῳ ἡμέρᾳ, ἦτον ἡ εἰκοστὴ ὀγδόη τοῦ Δεκεμβρίου, καὶ τὴν ἐρχομένην νύκτα, ὁποῦ ἐξημέρωνεν ἡ Κυριακὴ, ἐξερχόμενοι οἱ Τοῦρκοι ἀπὸ τὸ τζαμί, τὸ γιατζί, κατὰ τὴν συνήθείαν των, ἐπειδὴ ἧτον ῥαμαζάνι, ἐπῆγον εἰς τὰ καφενεῖα, ἄλλοι εἰς τὰ ἄλλα. Κάποιοι ὁποῦ ἐπῆγαν εἰς ἕν καφενεῖον, ὅπερ ἧτον καὶ ἀντίκρυ καὶ πλησίον, ὡσεὶ λίθου βολὴν εἰς τὸν τόπον, ὅπου ἔκοψαν τὸν Μάρτυρα, ἀνέφερον περὶ τούτου, καὶ εἶπον, πῶς τὸν ἔχουν οἱ χριστιανοὶ διὰ Ἅγιον, καὶ ὅτι παίρνουν ἀπὸ τὸ χῶμα, ὁποῦ ἐχύθησαν τὰ αἵματά του, καὶ τοὺς κάμνει θαύματα.
Ἧτον ἐν μέσῳ τῶν ἄλλων καὶ εἷς κάποιος Χατζὴ Κάρτος τὸ ἐπώνυμον, χασάπης τὴν τέχνην, ξένος μὲν, ὑπανδρευμένος δὲ μὲ γυναῖκα χριστιανήν, τὴν οἴκησιν ἔχων εἰς τὴν ἐνορία τῆς Ἁγίας Ματρώνης. Αὐτὸς ζηλωτὴς τῆς ἀσεβείας δὲν ὑπέφερε νὰ ἀκούῃ τοιαῦτα διηγήματα, καὶ τοὺς λέγει: Δὲν ἐντρέπεσθε, εσεῖς Τοῦρκοι νὰ λέγητε τοιαύτας φλυαρίας; Καὶ ἐκεῖνοι βλέποντες αὐτὸν πῶς θυμώνη, ἐπρόσθετον καὶ ἄλλα παρόμοια, πειράζοντες αὐτὸν διὰ νὰ γελοῦν· τέλος πάντων ἐξαγριωθεὶς ἀπὸ τὰ τοιαῦτα, σηκώνεται μὲ μανίαν, καὶ, τώρα, λέγει, θὰ ὑπάγω ἐγὼ νὰ κοπρίσω ἐπάνω εἰς ἐκεῖνον τὸν ......· λέγων τὰ πλέον δύσφημα ὀνόματα· καὶ ἐξῆλθε μὲ ὅλον τὸν θυμόν. Ὁ τόπος εἰς τὸν ὁποῖον ἐσφάγη ὁ Μάρτυς, λέγεται βουνάκι, εἶναι μακρὸν ἐπὶ πολύ· τὸ πλάτος του, εἶναι ἀλλοῦ περισσότερον, ἀλλοῦ ὀλιγώτερον. Οὗτος ὁ τόπος τοῦ βουνακίου, χωρίζεται μὲ ἕνα τοῖχον, ἀπὸ τὴν λεγόμενη Σοῦδαν· εἰς τοῦτον τὸν τοῖχον πολὺ πλησίον ἀπεκεφάλισαν τὸν Ἅγιο· ὁ τοῖχος ἀπὸ τὸ μέρος τοῦτο, ὁποῦ εἶναι τὸ βουνάκι, εἶναι μόνον, ὡς δύω σπιθαμὰς τὸ ὕψος, ἀπὸ τὸ ὁποίσω μέρος, ἤγουν τῆς Σούδας, εἶναι ὑψηλὸς ὡς δύω ὀργυιάς, καὶ περισσότερον. Λοιπὸν ἐπάνω εἰς τὸν τοῖχον τοῦτον, ἀκούμβισε τὸ τσιμποῦκί του, ἐπέθηκεν ἔτι καὶ τὸ καπότον του· ἀκόμη δὲν εἶχεν κολοκαθίσῃ, καὶ ἰδοὺ δύω λευκοφόροι, (καθὼς ὁ ἴδιος ἐμαρτύρησε) τὸν ἥρπασαν, καὶ τὸν ἐσήκωσαν ὑψηλὰ, τὸν ἐτίναξαν ὁπίσω εἰς τὴν Σούδαν. Καὶ ἐκεῖ πίπτων ὁ ὑβριστὴς Κάρτος, ἔμεινεν ἄλαλος καὶ ἀναίσθητος, καὶ ὅλην τὴν νύκτα ἐκεῖ ἐμούσκευσεν ἀπὸ τὴν βροχήν. Μόλις τὰ ξημερώματα, ἦλθεν εἰς αἴσθησιν, ἀλλὰ νὰ σηκωθῇ ὄρθιος δὲν ἠδύνατο, καὶ ἠναγκάσθη νὰ συρθῇ ὡσὰν τετράποδον ἐπὶ τέσσαρα, ᾀφίνων καὶ τσιμποῦκι καὶ καπότον καὶ ἕνα του παποῦτσι, καὶ μὲ τέτοιον τρόπον, ἐξῆλθεν ἀπὸ ἓν χάλασμα τοῦ τοίχου, ἐπῆγε κακῶς καὶ πάγκακως ἔχων, εἰς τὸ ἐρημόσπιτόν του, μὴ δυνάμενος νὰ διηγηθῇ τὸ κακὸν ὅπερ τὸν ηὗρε, πάρεξ μετὰ ἡμέρας. Οἱ γιολδάσιδές του μανθάνοντες τὴν συμφοράν του, μὴ θέλοντες νὰ ὁμολογήσουν πῶς ἦτον μαρτυρικῆς ὀργῆς ἀποτέλεσμα, ἐθαύμαζον, πόθεν νὰ τοῦ ἧλθεν, ὁποῦ εἰς τὸ ῥαμαζάνι, τὰ ντζίνια, ἤγουν τὰ δαιμόνια δὲν ἐνεργοῦν. Ἔμεινε κλεισμένος εἰς τὸ σπῆτί του ἡμέρας πολλάς· ὀκτὼ ἡμέρας ἔκαμεν, ὁποῦ δὲν ἠδύνατο νὰ ὀμιλήσῃ καθαρά· ἤρχισε νὰ ἐξέρχηται ἔξω, πλὴν κακὰ γενόμενος. Ἡ γυνή του μανθάνουσα τὰ συμβάντα, πόθεν καὶ πῶς, ἐπῆγεν καὶ ἔκραξεν ἕνα ἱερέα νὰ τοῦ ψάλῃ ἀγιασμόν· ὁ ἱερεὺς τῇ ἀπεκρίθῃ, πῶς δὲν ἠμπορεῖ νὰ τὸ κάμῃ· λοιπὸν λέγει, δός μοι ὀλίγον ἁγίασμα· τῆς ἔδωκεν ὁ ἱερεὺς νερὸν κοινὸν μέσα εἰς ἓν ἀγγεῖον· ἐκείνη λαβοῦσα αὐτὸ ὡς ἀγίασμα, πρῶτον μὲν ἐκεῖνον ἐπότισε μέρος, ἔπειτα ἐπῆγε καὶ ἐσκούπισε τὸν τόπον ἐκεῖνον, καὶ ἔχυσεν ἐκεῖ τὸ ἐπίλοιπον νερόν. Εἰς τὸ πέσιμον ἐκεῖνο ἐσυνθλάσθη ἡ δεξιά του χεὶρ, καὶ πολὺν καιρὸν ἐπεριπάτει ἔχων αὐτὴν μὲ τὸ μανδήλιον κρεμαμένην· δὲν ἠδυνήθη ὅμως νὰ τὴν ἰατρεύσῃ, καὶ τοῦ ἔμεινε σακατευμένη, καὶ παρ᾿ ὀλίγον ἄχρηστος· ἀλλὰ καὶ ὅλος ἐκεῖνος ὁ Χατζὴ Κάρτος, ὁ ἀνδρειωμένος καὶ φοβερός, κατεστάθη ὅλον τὸ ἐναντίον, μὲ σημεῖα ἱκανὰ, ὡσὰν ὁ Κάϊν, τῆς θεϊκῆς ὀργῆς. Τοῦτο τὸ θαῦμα, πόσον ηὔφρανε τοὺς εὐσεβεῖς, εἶναι ἀδύνατον μὲ λόγον νὰ παραστήσῃ τίς. Ἴσως θέλει ἀπορήσει τίς, ποῖος νὰ ἧτον ὁ ἄλλος λευκοφόρος, ὁποῦ τὸν ἥρπασαν ὁμοῦ· καὶ ἐβεβαιώθη πῶς ἦτον ὁ Μάρτυς Νικόλαος ὁ Χίος, τὸν ὁποῖον πρὸ πολλῶν χρόνων, ἐκεῖ πλησίον ἀπεκεφάλισαν, καὶ ὡς, φαίνεται, βοηθοῦνται ὡς φίλοι οἱ θεῖοι Μάρτυρες, ἐναντίον τῶν κοινῶν τῆς πίστεως ἐχθρῶν.
Μὲ τὴν τελείωσιν τοῦ ἐξαισίου καὶ χαριεστάτου τούτου θαύματος, κάμω καὶ ἐγὼ τέλος ὅλης τῆς διηγήσεως, δεόμενος τοῦ Ἁγίου Θεοῦ, νὰ ἀξιώσῃ καὶ ἡμᾶς τοὺς ἁμαρτωλοὺς νὰ ζήσωμεν ἀξίως τῆς ἁγίας του πίστεως, μιμούμενοι τὸν ζῆλον τῶν Ἁγίων του Μαρτύρων, ἐναντίον τοῦ κοινοῦ ἐχθροῦ τοῦ διαβόλου, διὰ τῆς χάριτος τοῦ Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ· ᾧ ἡ δόξα καὶ τὸ κράτος, σὺν τῷ Πατρὶ, καὶ τῷ Ἁγίῳ Πνεύματι, εἰς τοὺς αἰῶνας τῶν αἰώνων. Ἀμήν.
Σημείωσις: Εκ του Λειμωναρίου, των Μακαρίου Νοταρά, Αθανασίου Παρίου καί Νκηφόρου Χίου, εν Αθήναις, 1873, τυπογραφείον Ρουσόπουλου Νικολάου, έκδοση Β`.
Ἧτον ἐν μέσῳ τῶν ἄλλων καὶ εἷς κάποιος Χατζὴ Κάρτος τὸ ἐπώνυμον, χασάπης τὴν τέχνην, ξένος μὲν, ὑπανδρευμένος δὲ μὲ γυναῖκα χριστιανήν, τὴν οἴκησιν ἔχων εἰς τὴν ἐνορία τῆς Ἁγίας Ματρώνης. Αὐτὸς ζηλωτὴς τῆς ἀσεβείας δὲν ὑπέφερε νὰ ἀκούῃ τοιαῦτα διηγήματα, καὶ τοὺς λέγει: Δὲν ἐντρέπεσθε, εσεῖς Τοῦρκοι νὰ λέγητε τοιαύτας φλυαρίας; Καὶ ἐκεῖνοι βλέποντες αὐτὸν πῶς θυμώνη, ἐπρόσθετον καὶ ἄλλα παρόμοια, πειράζοντες αὐτὸν διὰ νὰ γελοῦν· τέλος πάντων ἐξαγριωθεὶς ἀπὸ τὰ τοιαῦτα, σηκώνεται μὲ μανίαν, καὶ, τώρα, λέγει, θὰ ὑπάγω ἐγὼ νὰ κοπρίσω ἐπάνω εἰς ἐκεῖνον τὸν ......· λέγων τὰ πλέον δύσφημα ὀνόματα· καὶ ἐξῆλθε μὲ ὅλον τὸν θυμόν. Ὁ τόπος εἰς τὸν ὁποῖον ἐσφάγη ὁ Μάρτυς, λέγεται βουνάκι, εἶναι μακρὸν ἐπὶ πολύ· τὸ πλάτος του, εἶναι ἀλλοῦ περισσότερον, ἀλλοῦ ὀλιγώτερον. Οὗτος ὁ τόπος τοῦ βουνακίου, χωρίζεται μὲ ἕνα τοῖχον, ἀπὸ τὴν λεγόμενη Σοῦδαν· εἰς τοῦτον τὸν τοῖχον πολὺ πλησίον ἀπεκεφάλισαν τὸν Ἅγιο· ὁ τοῖχος ἀπὸ τὸ μέρος τοῦτο, ὁποῦ εἶναι τὸ βουνάκι, εἶναι μόνον, ὡς δύω σπιθαμὰς τὸ ὕψος, ἀπὸ τὸ ὁποίσω μέρος, ἤγουν τῆς Σούδας, εἶναι ὑψηλὸς ὡς δύω ὀργυιάς, καὶ περισσότερον. Λοιπὸν ἐπάνω εἰς τὸν τοῖχον τοῦτον, ἀκούμβισε τὸ τσιμποῦκί του, ἐπέθηκεν ἔτι καὶ τὸ καπότον του· ἀκόμη δὲν εἶχεν κολοκαθίσῃ, καὶ ἰδοὺ δύω λευκοφόροι, (καθὼς ὁ ἴδιος ἐμαρτύρησε) τὸν ἥρπασαν, καὶ τὸν ἐσήκωσαν ὑψηλὰ, τὸν ἐτίναξαν ὁπίσω εἰς τὴν Σούδαν. Καὶ ἐκεῖ πίπτων ὁ ὑβριστὴς Κάρτος, ἔμεινεν ἄλαλος καὶ ἀναίσθητος, καὶ ὅλην τὴν νύκτα ἐκεῖ ἐμούσκευσεν ἀπὸ τὴν βροχήν. Μόλις τὰ ξημερώματα, ἦλθεν εἰς αἴσθησιν, ἀλλὰ νὰ σηκωθῇ ὄρθιος δὲν ἠδύνατο, καὶ ἠναγκάσθη νὰ συρθῇ ὡσὰν τετράποδον ἐπὶ τέσσαρα, ᾀφίνων καὶ τσιμποῦκι καὶ καπότον καὶ ἕνα του παποῦτσι, καὶ μὲ τέτοιον τρόπον, ἐξῆλθεν ἀπὸ ἓν χάλασμα τοῦ τοίχου, ἐπῆγε κακῶς καὶ πάγκακως ἔχων, εἰς τὸ ἐρημόσπιτόν του, μὴ δυνάμενος νὰ διηγηθῇ τὸ κακὸν ὅπερ τὸν ηὗρε, πάρεξ μετὰ ἡμέρας. Οἱ γιολδάσιδές του μανθάνοντες τὴν συμφοράν του, μὴ θέλοντες νὰ ὁμολογήσουν πῶς ἦτον μαρτυρικῆς ὀργῆς ἀποτέλεσμα, ἐθαύμαζον, πόθεν νὰ τοῦ ἧλθεν, ὁποῦ εἰς τὸ ῥαμαζάνι, τὰ ντζίνια, ἤγουν τὰ δαιμόνια δὲν ἐνεργοῦν. Ἔμεινε κλεισμένος εἰς τὸ σπῆτί του ἡμέρας πολλάς· ὀκτὼ ἡμέρας ἔκαμεν, ὁποῦ δὲν ἠδύνατο νὰ ὀμιλήσῃ καθαρά· ἤρχισε νὰ ἐξέρχηται ἔξω, πλὴν κακὰ γενόμενος. Ἡ γυνή του μανθάνουσα τὰ συμβάντα, πόθεν καὶ πῶς, ἐπῆγεν καὶ ἔκραξεν ἕνα ἱερέα νὰ τοῦ ψάλῃ ἀγιασμόν· ὁ ἱερεὺς τῇ ἀπεκρίθῃ, πῶς δὲν ἠμπορεῖ νὰ τὸ κάμῃ· λοιπὸν λέγει, δός μοι ὀλίγον ἁγίασμα· τῆς ἔδωκεν ὁ ἱερεὺς νερὸν κοινὸν μέσα εἰς ἓν ἀγγεῖον· ἐκείνη λαβοῦσα αὐτὸ ὡς ἀγίασμα, πρῶτον μὲν ἐκεῖνον ἐπότισε μέρος, ἔπειτα ἐπῆγε καὶ ἐσκούπισε τὸν τόπον ἐκεῖνον, καὶ ἔχυσεν ἐκεῖ τὸ ἐπίλοιπον νερόν. Εἰς τὸ πέσιμον ἐκεῖνο ἐσυνθλάσθη ἡ δεξιά του χεὶρ, καὶ πολὺν καιρὸν ἐπεριπάτει ἔχων αὐτὴν μὲ τὸ μανδήλιον κρεμαμένην· δὲν ἠδυνήθη ὅμως νὰ τὴν ἰατρεύσῃ, καὶ τοῦ ἔμεινε σακατευμένη, καὶ παρ᾿ ὀλίγον ἄχρηστος· ἀλλὰ καὶ ὅλος ἐκεῖνος ὁ Χατζὴ Κάρτος, ὁ ἀνδρειωμένος καὶ φοβερός, κατεστάθη ὅλον τὸ ἐναντίον, μὲ σημεῖα ἱκανὰ, ὡσὰν ὁ Κάϊν, τῆς θεϊκῆς ὀργῆς. Τοῦτο τὸ θαῦμα, πόσον ηὔφρανε τοὺς εὐσεβεῖς, εἶναι ἀδύνατον μὲ λόγον νὰ παραστήσῃ τίς. Ἴσως θέλει ἀπορήσει τίς, ποῖος νὰ ἧτον ὁ ἄλλος λευκοφόρος, ὁποῦ τὸν ἥρπασαν ὁμοῦ· καὶ ἐβεβαιώθη πῶς ἦτον ὁ Μάρτυς Νικόλαος ὁ Χίος, τὸν ὁποῖον πρὸ πολλῶν χρόνων, ἐκεῖ πλησίον ἀπεκεφάλισαν, καὶ ὡς, φαίνεται, βοηθοῦνται ὡς φίλοι οἱ θεῖοι Μάρτυρες, ἐναντίον τῶν κοινῶν τῆς πίστεως ἐχθρῶν.
Μὲ τὴν τελείωσιν τοῦ ἐξαισίου καὶ χαριεστάτου τούτου θαύματος, κάμω καὶ ἐγὼ τέλος ὅλης τῆς διηγήσεως, δεόμενος τοῦ Ἁγίου Θεοῦ, νὰ ἀξιώσῃ καὶ ἡμᾶς τοὺς ἁμαρτωλοὺς νὰ ζήσωμεν ἀξίως τῆς ἁγίας του πίστεως, μιμούμενοι τὸν ζῆλον τῶν Ἁγίων του Μαρτύρων, ἐναντίον τοῦ κοινοῦ ἐχθροῦ τοῦ διαβόλου, διὰ τῆς χάριτος τοῦ Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ· ᾧ ἡ δόξα καὶ τὸ κράτος, σὺν τῷ Πατρὶ, καὶ τῷ Ἁγίῳ Πνεύματι, εἰς τοὺς αἰῶνας τῶν αἰώνων. Ἀμήν.
Σημείωσις: Εκ του Λειμωναρίου, των Μακαρίου Νοταρά, Αθανασίου Παρίου καί Νκηφόρου Χίου, εν Αθήναις, 1873, τυπογραφείον Ρουσόπουλου Νικολάου, έκδοση Β`.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου